«Η ενεργειακή αναβάθμιση των νησιών από τον ΔΕΔΔΗΕ, θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας»

 του Νικόλαου Χατζηαργυρίου*

Στην χώρα μας υπάρχουν 60 μη διασυνδεδεμένα νησιά (ΜΔΝ) με την ηπειρωτική χώρα, κυρίως στο Αιγαίο πέλαγος, τα οποία με τις μεταξύ τους συνδέσεις αποτελούν 32 συνολικά ηλεκτρικά συστήματα. Τα νησιά αυτά φιλοξενούν το 15% του συνολικού πληθυσμού και η κατανάλωση τους αντιστοιχεί στο περίπου 14% της ετήσιας κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας.

Η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται κατά 80% σε μονάδες που καταναλώνουν diesel και μαζούτ (ισχύς 1845 MW), ενώ οι εγκατεστημένες αιολικές (320 ΜW) και φωτοβολταικές μονάδες (160 ΜW) ανέρχονται σε ποσοστό 20% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος. Παρά την πτώση των τιμών του πετρελαίου τα τελευταία χρόνια, το κόστος της παραγωγής ενέργειας στα νησιά είναι υπερδιπλάσιο του κόστους παραγωγής στην ηπειρωτική χώρα. π.χ. το 2016 το μέσο κόστος της ενέργειας στα νησιά ήταν 104,5 €/MWh έναντι 42,85€/MWh του κόστους στην ηπειρωτική χώρα. Στα πολύ μικρά δε νησιά το κόστος ξεπέρασε τα 300€/MWh.

Με δεδομένα την αναγκαιότητα κοινωνικής συνοχής, την ανάγκη παροχής ηλεκτρικής ενέργειας όμοιων χαρακτηριστικών από άποψη ποιότητας και τιμής στους καταναλωτές όλης της χώρας, καθώς και του γεγονότος ότι υφίστανται κοινωνικές ομάδες οι οποίες έχουν αντικειμενικούς λόγους αδυναμίας κάλυψης του σχετικού κόστους αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν, το Κράτος έχει θεσπίσει τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), οι οποίες αποτελούν μια από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις στα τιμολόγια των προμηθευτών.

Αυτές οι χρεώσεις, περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στους καταναλωτές των ΜΔΝ με τιμολογήσεις ίδιες, ανά κατηγορία καταναλωτή, με αυτές του Διασυνδεδεμένου Συστήματος. Επιπλέον, περιλαμβάνουν και την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας με ειδικό μειωμένο τιμολόγιο, σε οικονομικά και κοινωνικά «αδύναμες» κατηγορίες καταναλωτών.

Οι πολίτες όλης της χώρας, επιβαρύνονται για την ενέργεια που καταναλώνουν με χρεώσεις για τις ΥΚΩ, βάσει της καθοριζόμενης ανά κατηγορία κατανάλωσης Μοναδιαίας Χρέωσης ΥΚΩ (σε €/MWh). Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 2016 το ετήσιο αντάλλαγμα για τα ΥΚΩ των ΜΔΝ ανήλθαν σε 485 εκ € περίπου, ενώ το 2015 σε 600 εκ €. Αυτές οι επιβαρύνσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές τα τελευταία χρόνια, που η ελληνική οικονομία και τα ελληνικά νοικοκυριά αντιμετωπίζουν σωρεία δυσκολιών και το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται στο επίκεντρο του Δημόσιου ενδιαφέροντος.

Ο ΔΕΔΔΗΕ είναι ο καθ΄ύλην αρμόδιος για τη λειτουργία, τη διαχείριση και την ασφάλεια των ηλεκτρικών συστημάτων των ΜΔΝ. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα δύσκολο και σύνθετο έργο, λόγω της ιδιαιτερότητας των νησιών της χώρας μας, των διαφορετικών χαρακτηριστικών τους (γεωγραφικών, πληθυσμιακών, δημογραφικών κλπ), αλλά και της έλλειψης διασύνδεσής τους με το Δίκτυο της Ηπειρωτικής χώρας.

Ο ενεργειακός σχεδιασμός των ηλεκτρικών συστημάτων όλων των νησιών αποτελεί βασική αποστολή του ΔΕΔΔΗΕ. Επιπλέον, στις βασικές υποχρεώσεις του περιλαμβάνονται η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά και της ισότιμης και διαφανούς πρόσβασης στο Δίκτυο από καταναλωτές και παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας.

Τα τελευταία χρόνια, ο αποτελεσματικός ενεργειακός σχεδιασμός για την αναβάθμιση των ηλεκτρικών συστημάτων των νησιών μας, καθώς και η δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για την οικονομική λειτουργία των ηλεκτρικών συστημάτων τους, βρίσκεται στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων του ΔΕΔΔΗΕ στα ΜΔΝ. Η ενεργειακή αναβάθμιση των νησιών μας θα οδηγήσει σε δραστική μείωση του κόστους παραγωγής των ηλεκτρικών συστημάτων τους και άρα σε πολύ σημαντική μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ και της αντίστοιχης επιβάρυνσης που επιφέρουν στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των ελληνικών νοικοκυριών. Πέραν της σημαντικής μείωσης του λειτουργικού κόστους, προτεραιότητα στη στρατηγική του ΔΕΔΔΗΕ αποτελούν και η αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και η χρήση νέων τεχνολογιών φιλικότερων προς το περιβάλλον.

Στο νέο επιχειρησιακό του σχεδιασμό, ο ΔΕΔΔΗΕ περιλαμβάνει συγκεκριμένα στρατηγικά έργα για τα ΜΔΝ, με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 50 εκ. ευρώ, τα οποία αποτελούν τον κεντρικό άξονα αλλά και τον καταλύτη για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των υποδομών τους.

Τα έργα αυτά περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

-Τη δημιουργία Κέντρου Ελέγχου Δικτύων των ΜΔΝ, έργο το οποίο θα μειώσει το λειτουργικό κόστος του Δικτύου (μείωση απασχόλησης συνεργείων βλαβών κλπ), θα βελτιώσει την ποιότητα της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και θα περιορίσει τις απώλειες ισχύος και ενέργειας στο Δίκτυο.

-Ανάπτυξη Κέντρων Ελέγχου Ενέργειας για όλα τα ηλεκτρικά συστήματα των νησιών με κατάλληλες υποδομές μέτρησης και πληροφοριακά συστήματα που θα οδηγήσουν στην κατά το δυνατόν οικονομικότερη λειτουργία των συμβατικών μονάδων παραγωγής στα νησιά, με στόχο την ελαχιστοποίηση των επιβαρύνσεων των καταναλωτών από τις ΥΚΩ και τη μεγιστοποίηση της διείσδυσης ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο του κάθε νησιού.

-Ανάπτυξη «έξυπνων» νησιών με πρώτο βήμα την πιλοτική ανάπτυξη υβριδικών σταθμών και υποδομών λειτουργίας και διαχείρισης σε ένα μεσαίου μεγέθους νησί με στόχο την πολύ μεγάλη διείσδυση ενέργειας (περισσότερο από 60%-70%) από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αντίστοιχη μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου. Το πρωτοποριακό αυτό έργο μπορεί να λειτουργήσει ως μοντέλο για την λειτουργία και των υπόλοιπων ΜΔΝ με βάση την παραγωγή ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και μονάδες αποθήκευσης.

Επιπλέον, τα ελληνικά έξυπνα νησιά μπορούν να αποτελέσουν «πρότυπο» και για την λειτουργία μεγάλων διασυνδεδεμένων συστημάτων με πολύ μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ, με βάση τους κλιματικούς στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ και την πρωτοβουλία «Καθαρή ενέργεια για όλα τα Ευρωπαϊκά Νησιά».

Μαζί με τις προγραμματισμένες διασυνδέσεις των ΜΔΝ που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ (διασύνδεση Κυκλάδων, διασύνδεση Κρήτης, κλπ), η υλοποίηση των στρατηγικών έργων του ΔΕΔΔΗΕ στα ΜΔΝ, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δραστική μείωση του λειτουργικού κόστους για την ηλεκτροδότησή τους. Η εκτιμώμενη μείωση του κόστους από τις δράσεις του ΔΕΔΔΗΕ εκτιμάται τουλάχιστον σε 100 εκ. ευρώ ετησίως- εξοικονόμηση μόνο από τα καύσιμα-, ενώ θα επιφέρει ραγδαία μείωση στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, πολλαπλά περιβαλλοντικά οφέλη από την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ, καθώς και σημαντικές ευκαιρίες για ανάπτυξη και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις τοπικές κοινωνίες.

Ο κ. Νικόλαος Χατζηαργυρίου είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος ΔΕΔΔΗΕ, καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείο

www.ert.gr