Mία ανάσα πριν από το ενεργειακό μπλακ-άουτ βρέθηκε την προηγούμενη εβδομάδα η χώρα μας και πολλοί - μεταξύ αυτών πρώτοι οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παρά­γοντες - έσπευσαν να αποδώσουν τα προβλήματα στην πρωτοφανή κακοκαι­ρία που επικρατεί σχεδόν σε όλη τη νο­τιοανατολική Ευρώπη.

Τα «χτυπήματα» ήταν μαζικά και συ­ντονισμένα, σε όλο το φάσμα των εγχώ­ριων ενεργειακών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα το σύστημα να φτάσει σε οριακό σημείο και μάλιστα στο χειρό­τερο των τελευταίων ετών. Ούτε στους καύσωνες πριν από μία πενταετία δεν είχε περάσει τόσο δύσκολες στιγμές!

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική και έχει να κάνει με τον… κακό μας τον καιρό, με τις μπό­ρες και τις κακουχίες που έχουν φέρει στη χώρα όλες οι κυβερνήσεις των τε­λευταίων δεκαετιών, καθώς και οι σύμ­μαχοί τους, με τη μορφή της τρόικας…

Το πρόβλημα ήρθε στην επιφάνεια όταν έγινε γνωστό πως είχε μειωθεί σημαντικά η ροή φυσικού αερίου τόσο από το βαλκανικό σύστημα, που μετα­φέρει ρωσικό

καύσιμο, όσο και από την Τουρκία, που «τρέχει» αέριο από το Αζερμπαϊτζάν.

Στραγγαλισμός

Οι λιγότερες ποσότητες σε συνδυ­ασμό με την αυξημένη ζήτηση, λόγω κρύου, οδήγησαν στην απόφαση να «κατεβάσουν» την παραγόμενη ισχύ τους μία σειρά από μονάδες της ΔΕΗ, που χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το φυσικό αέριο. Αλλά, την ίδια στιγμή, η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξανό­ταν, καθώς ο υδράργυρος παρέμενε σε επίπεδα κάτω από το μηδέν σε πολλές περιοχές της χώρας.

Ακόμη και η αντικατάσταση του αερί­ου από ντίζελ ή μαζούτ δεν μπορούσε να δώσει αποτελεσματική λύση, καθώς οι τιμές του πετρελαίου έχουν εκτινα­χθεί στα ύψη, αλλά και οι διαθέσιμες ποσότητες από τα διυλιστήρια δεν θα μπορούσαν να στηρίξουν για πολλές ημέρες την αυξημένη ζήτηση. Άλλωστε τα εγχώρια διυλιστήρια έχουν το δικό τους… μαράζι, με το εμπάργκο που επι­βάλλει η Ε.Ε. στο Ιράν, απ’ όπου η χώρα μας προμηθεύεται περίπου το ένα τρίτο των ποσοτήτων που διυλίζει!

Με άλλα λόγια, ο ενεργειακός στραγ­γαλισμός είναι πλήρης και η απομά­κρυνση του κινδύνου για μπλακ άουτ είναι προσωρινή. Ωστόσο, όσοι έχουν αναλάβει τις πολιτικές τύχες του ενεργειακού τομέα στη χώρα μας δείχνουν είτε να μην καταλαβαίνουν την πραγμα­τικότητα είτε να αδιαφορούν! Και στις δύο περιπτώσεις είναι επικίνδυνοι.

Χαρακτηριστική και αποκαλυπτι­κή είναι η ανακοίνωση που εξέδωσε την προηγούμενη Πέμπτη το βράδυ το υπουργείο ΠΕΚΑ, στην οποία αναγνω­ρίζει πως η πολιτική ηγεσία «ξύπνησε» μία ημέρα μετά τα προβλήματα, καθώς παραδέχεται πως η σχετική σύσκεψη του Γ. Παπακωνσταντίνου πραγματο­ποιήθηκε μία ημέρα έπειτα από την άρ­ση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης («πορτοκαλί συναγερμός»), στην οποία έθεσε το σύστημα ο νεοσυσταθείς Δια­χειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέρ­γειας (ΑΔΜΗΕ).

Το χειρότερο, πάντως, βρίσκεται στην ίδια ανακοίνωση κι αφορά την υπόθε­ση της προμήθειας αργού πετρελαίου από το Ιράν. Για πρώτη φορά το αρμό­διο υπουργείο παραδέχεται πως το ευ­ρωπαϊκό εμπάργκο στην Τεχεράνη δη­μιουργεί τεράστιο πρόβλημα στη χώ­ρα μας, καθώς (κατόπιν εορτής και με δεδομένη την απόφαση των υπουργών Εξωτερικών της κοινότητας) γίνεται λό­γος για «επιπτώσεις στον εφοδιασμό της χώρας με πετρέλαιο».

Για να μας καθησυχάσει (;), στην ανα­κοίνωση αναφέρεται πως ο υπουργός (ο Παπακωνσταντίνου) «ενημέρωσε το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. και είχε συνεργασία με τον αρμόδιο Επί­τροπο Ενέργειας Günther Oettinger στις Βρυξέλλες». Κι αν δεν σας θυμίζει κάτι το όνομα του κυρίου, είναι αυτός που λί­γο πριν από την απόφαση για το εμπάρ­γκο υποσχόταν «στήριξη στις χώρες που θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στον εφοδιασμό τους, με την παροχή εγγυή­σεων» (κάτι σε δάνειο θυμίζει αυτό) και λίγο αργότερα μας συμβούλευε να ανα­ζητήσουμε άλλους προμηθευτές, λέ­γοντας πως «η αγορά πετρελαίου είναι απελευθερωμένη». Με άλλα λόγια μας κορόιδευε ανοικτά και συνεχίζει να μας εμπαίζει…

Όλα μαζί

Αλλά πώς προέκυψαν όλα τα προβλή­ματα, που ήρθαν και «ξέσπασαν» όλα μαζί το προηγούμενο διάστημα;

1 Η κρίση και οι πολιτικές των μνη­μονίων έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό περιβάλλον για τις επιχει­ρήσεις, με αποτέλεσμα οι ενεργειακοί όμιλοι να μην έχουν τη ρευστότητα που απαιτείται ώστε να προχωρούν σε αγο­ρές πρώτων υλών. Άλλωστε, οι παραδο­σιακοί προμηθευτές μας (Άραβες, Ρώ­σοι, Βορειοαφρικανοί) ζητούν τώρα να πληρώνουμε τοις μετρητοίς για τις πο­σότητες που ζητάμε, πράγμα αδύνατο.

2 Ποτέ δεν υπήρξε σχεδιασμένη πο­λιτική προσέγγισης νέων προμη­θευτών ενεργειακών πρώτων υλών. Αντίθετα, η εκάστοτε κυβέρνηση ακο­λουθούσε την πολιτική που χάραζαν οι ισχυροί στις Βρυξέλλες και με τον τρό­πο αυτό δέχθηκαν πλήγμα οι άριστες σχέσεις που είχαμε στο παρελθόν με συγκεκριμένες χώρες, όπως για παρά­δειγμα με τη Ρωσία. Η αναζήτηση νέων ποσοτήτων από το Αζερμπαϊτζάν, απλά και μόνο επειδή το επιβάλουν οι γρα­φειοκράτες των Βρυξελλών, μας απομάκρυνε από τους Ρώσους.

3 Οι επιτηρητές της χώρας μας, μέ­σω της τρόικας επιβάλλουν πολι­τικές που μας αποκόπτουν από τους παραδοσιακούς ενεργειακούς συμμά­χους μας και μας προσδένουν στο άρ­μα των γιάπηδων στη Φρανκφούρτη, στη Νέα Υόρκη και στα άλλα χρηματο­οικονομικά κέντρα. Μόνο που τα προ­θεσμιακά συμβόλαια και τα παράγωγα των traders δεν παράγουν ενέργεια!

Για το θέμα αυτό, απολύτως επικριτι­κός έναντι στις Βρυξέλλες εμφανίστηκε ο αντιπρόεδρος του ρωσικού κολοσσού Gazprom Αλεξάντρ Μεντβέντεφ, σε δή­λωσή του σχετικά με την αποκατάσταση της ροής του φυσικού αερίου προς τις δυτικοευρωπαϊκές αγορές. Το στέλε­χος της Gazprom έκανε λόγο για «πολι­τικά υποκινούμενες αποφάσεις της Ε.Ε. στον τομέα της ενέργειας τα τελευταία χρόνια», λέγοντας πως εκεί βρίσκεται η ρίζα των προβλημάτων που εμφανίστη­καν το τελευταίο διάστημα.

Μάλιστα επέκρινε την τακτική της προσφυγής στις spot αγορές, αντί να προκρίνονται τα μακροχρόνια συμβό­λαια παράδοσης μέσω αγωγών, καθώς στις συγκεκριμένες αγορές οργιάζουν οι κερδοσκόποι και διαμορφώνουν τι­μές ανάλογα με τα συμφέροντά τους.

Η ρίζα του κακού για την Ελλάδα, ωστόσο, βρίσκεται σε αυτό που περι­έγραφε το ρεπορτάζ του «Π» πριν από ενάμιση χρόνο: Εδώ και σχεδόν μία 4ετία η Ελλάδα δεν διαθέτει σχέδιο και προβλέψεις για το ενεργειακό της μέλ­λον, καθώς από το 2007 κι έπειτα δεν υπάρχει κανένας Μακροχρόνιος Ενερ­γειακός Σχεδιασμός. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι ο ισχύων νόμος επιβάλλει τη δημοσιοποίηση της επικαιροποιημέ-νης μελέτης κάθε χρόνο!

Όπως αποδεικνύεται από τις εξε­λίξεις, πάντως, ούτε σχέδιο αντιμετώ­πισης εκτάκτων αναγκών υπάρχει σε αυτόν τον τόπο, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και συνολικά ο ενεργειακός τομέας να είναι πλέον έρμαιο των ορέ­ξεων όσων πολυεθνικών θέλουν να εξαγοράσουν πάμφθηνα τα ενεργειακά μας χρυσαφικά…