Με τεχνογνωσία... Σκανδιναβίας το ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας

 

Του Απ. Σκουμπούρη

Με μεγάλη καθυστέρηση πλέον των δύο ετών η χώρα μας δρομολογεί έστω και τώρα μια – μεταξύ άλλων – μνημονιακή υποχρέωση, τη δημιουργία (χρηματιστηριακής) Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, που θα προκύψει από τη συνεργασία του ομίλου ΕΧΑΕ με το Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ).

Πρόκειται για μια αγορά που στόχο έχει να λειτουργεί σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και τις προδιαγραφές άλλων παρόμοιων αγορών στην Ευρώπη, προς όφελος των τελικών καταναλωτών, με τις τελικές νομικές και άλλες ρυθμίσεις να αναμένονται έως το τέλος του 2017.

Ο ΛΑΓΗΕ έχει αναλάβει την υποχρέωση για την υλοποίηση, λειτουργία, υποστήριξη και ανάπτυξη της Ελληνικής Αγοράς Ενέργειας στα πλαίσια ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Αγοράς, με γνώμονα όμως και το ελληνικό ρυθμιστικό πλαίσιο.

Από την πλευρά του, το Χρηματιστήριο Αθηνών, θα συνεισφέρει σε τεχνογνωσία και υποδομές προκειμένου η νέα αγορά να λειτουργήσει με το πλέον αποτελεσματικό τρόπο, συμβάλλοντας θετικά στην συγκράτηση του κόστους του όλου εγχειρήματος αλλά και στην ταχύτητα της επιδιωκόμενης προσαρμογής.

Όπως τονίζει στο Liberal κορυφαίο στέλεχος της ΕΧΑΕ «πρόκειται για μια προσπάθεια από το ΛΑΓΗΕ και το Χ.Α. «σύζευξης» των δυνάμεων όλων των φορέων της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ως προς μια και μόνη συνισταμένη: την αποτελεσματικότερη και αμεσότερη προσαρμογή της Ελληνικής Αγοράς στον Ευρωπαϊκό Στόχο, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα υπό ανταγωνιστικούς όρους του όλου εγχειρήματος, ικανοποιώντας παράλληλα τους συμμετέχοντες στην Αγορά αλλά κυρίως επ' ωφελεία των τελικών καταναλωτών».

Βαριά άρρωστος ο μεγάλος «παίκτης», η ΔΕΗ

Βεβαίως, αυτή η αγορά δημιουργείται σε μια συγκυρία για τον χώρο της ενέργειας, όπου το κεντρικό θέμα είναι πως ο μεγάλος «παίκτης» στην αγορά του ηλεκτρισμού, είναι βαριά... άρρωστος. Η ΔΕΗ βρίσκεται σε εξαιρετικά δυσμενή θέση, καθώς έχει να αντιμετωπίσει τόσο τη δυσμενή χρηματοοικονομική πραγματικότητα, με τα χρέη προς αυτήν να ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ, όσο και τη διαρκή διαρροή πελατών προς άλλους παρόχους.

Πως θα λειτουργεί

Στόχος είναι να δοθεί βάθος στην ελληνική αγορά ενέργειας προς όφελος του τελικού καταναλωτή. Όταν λειτουργήσει αυτή η αγορά, οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα μπορούν να αγοράζουν ρεύμα είτε τοις μετρητοίς, cash, είτε μέσω προθεσμιακών παράγωγων προϊόντων. Το ζητούμενο είναι να υπάρχουν εταιρείες που να διαθέτουν ρεύμα και εταιρείες και φορείς που να θέλουν να αγοράσουν. Είτε αυτοί είναι μεγάλοι καταναλωτές, είτε ενδιάμεσοι, μεταπωλητές.

Ποιος θα «τρέξει» τη δουλειά και ο ρόλος της Nord Pool

Παρ' ότι δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη η επίσημη ανάθεση, φαίνεται πως η Ελληνική εταιρεία συμβούλων που έχει αποκτήσει ευρωπαϊκή εμπειρία σε θέματα αγοράς ενέργειας και έχει κληθεί να   καταρτίσει την πρόταση για την εταιρική δομή και το bussiness plan του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και της εταιρείας εκκαθάρισης, προτίθεται να αξιοποιήσει την τεχνογνωσία της θυγατρικής εταιρείας συμβούλων Nord Pool consulting, το Χρηματιστήριο Ενέργειας των Σκανδιναβικών Χωρών.

Τα αποτελέσματα της μελέτης και οι σχετικές προτάσεις αναμένεται να υποβληθούν στον ΛΑΓΗΕ και στο Χ.Α. μέχρι τον προσεχή Ιούνιο.

Η Nord Pool είναι ο μεγαλύτερος διαχειριστής της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη παρέχοντας υπηρεσίες σε όλα τα επίπεδα, ενώ είναι η πρώτη πλατφόρμα που έκανε συναλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας σε πολυεθνικό επίπεδο.

Ιδρύθηκε στην δεκαετία του '90 με στόχο να διαχειριστεί την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας με κύρια εστίαση στις Σκανδιναβικές Χώρες, ενώ σταδιακά εισήλθαν στο σύστημά του και οι Βαλτικές Αγορές.

Έχοντας τοποθετηθεί πρώτος στο χώρο, αποκτώντας ιδιαίτερη τεχνογνωσία, σταδιακά μετεξελίχθηκε σε έναν ολοκληρωμένο φορέα παροχής υπηρεσιών που δραστηριοποιείται επίσης στην βρετανική και την γερμανική αγορά.

Παρέχει υπηρεσίες εμπορικών συναλλαγών στον τομέα της ενέργειας εξασφαλίζοντας ανταγωνιστικές τιμές, εκκαθάρισης των συναλλαγών, υπηρεσίες για τιμές σε προθεσμιακή αγορά και intraday.

Καλύπτει συναλλαγές 380 εταιρειών σε 20 χώρες (μεταξύ των οποίων Νορβηγία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο κ.α.), ενώ το 2016 οι συνολικές συναλλαγές ανήλθαν σε 505 Τwh.

Τα μέλη της είναι δημόσιες αλλά και ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής ενέργειας, βιομηχανίες, εταιρείες κοινής ωφέλειας, μεγάλοι καταναλωτές, διανομείς, επενδυτικές εταιρείες, τράπεζες κ.λπ.

Πώς λειτουργεί σήμερα η Αγορά Ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα

Σήμερα ο ΛΑΓΗΕ λειτουργεί την Προημερησία Αγορά (ΗΕΠ) ως Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Electricity Market Operator) ενώ είναι αρμόδιος και για τις διαδικασίες Εκκαθάρισης & Διακανονισμού των συναλλαγών καθώς και για τη διαχείριση του Χρηματοοικονομικού Κινδύνου (Risk-Management) των συναλλαγών του ΗΕΠ. Επίσης, είναι Διαχειριστής του Μητρώου Συμμετεχόντων στην Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Με στόχο την άμεση προσαρμογή της Ελλάδας στο ήδη διαμορφωμένο μοντέλο οργάνωσης όλων των Αγορών Ενέργειας της Ε.Ε. (Target model) θεσπίστηκε πρόσφατα σχετικό νομοθετικό πλαίσιο (Ν.4425/2016) που περιλαμβάνει ένα απαιτητικό χρονοδιάγραμμα δράσεων, όπου καλείται να εφαρμόσει η χώρα μας.

Οι υφιστάμενοι φορείς της Ελληνικής Αγοράς Ενέργειας, ο ΛΑΓΗΕ, ως Διαχειριστής Αγοράς Ενέργειας, ο ΑΔΜΗΕ ως Διαχειριστής των Δικτύων και των Αγορών Εξισορρόπησης καθώς και η ΡΑΕ ως Εποπτεύουσα αρχή, έχουν επωμιστεί την ευθύνη για την λειτουργία, υποστήριξη και ανάπτυξη της Ελληνικής Αγοράς Ενέργειας.

Η υπογραφή MoU μεταξύ ομίλου ΕΧΑΕ και ΛΑΓΗΕ

Ο ΛΑΓΗΕ και το ελληνικό χρηματιστήριο στις 15 Φεβρουαρίου 2017 υπέγραψαν από κοινού Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU), με στόχο την ετοιμασία αυτής της καινούριας αγοράς.

Σκοπός είναι:

• Η δημιουργία από κοινού νέας εταιρείας για την ανάληψη της ευθύνης Εκκαθάρισης, Διαχείρισης Κινδύνου και Διακανονισμού των Αγορών, ως Κεντρικός Αντισυμβαλλόμενος.
• Η δημιουργία εταιρείας υποστήριξης του ΛΑΓΗΕ σε πληροφοριακές υποδομές και τεχνογνωσία, για την διαχείριση και λειτουργία του.
• Η εξασφάλιση των προϋποθέσεων αποδοτικότητας, ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας του όλου σχήματος, προς όφελος των συμμετεχόντων στην αγορά και των τελικών καταναλωτών.
• Η διερεύνηση πιθανών αναγκαίων νομοθετικών ή ρυθμιστικών αλλαγών και παρεμβάσεων που θα ήταν χρήσιμες σε βραχυπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο στάδιο για την άρση τυχόν δυσλειτουργιών και περιορισμών στη λειτουργία των αγορών.
• Η επίτευξη συνεργιών και συνεργασιών τόσο με τους θεσμικούς παράγοντες της Ελληνικής Αγοράς όσο και με τους λοιπούς συμμετέχοντες (Παραγωγούς, Προμηθευτές/Εμπόρους, Διαπραγματευτές και Πιστωτικά Ιδρύματα).
• Η ανάληψη πρωτοβουλιών σχετικά με την σύζευξη της Ελληνικής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας με τις αντίστοιχες αγορές των υπολοίπων κρατών της Ε.Ε., συμβατά με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά και την αντίστοιχη γειτονικών κρατών που δεν ανήκουν στην Ε.Ε.


Η προετοιμασία για παροχή συγγενικών υπηρεσιών τόσο σε άλλους Φορείς όσο και η ολοκλήρωση συναφών Ενεργειακών και Περιβαλλοντικών Αγορών και Προϊόντων.