Η συμφωνία στα ενεργειακά και η αίρεση Λαφαζάνη

Του Χάρη Φλουδόπουλου
στο  www.capital.gr

 

Μπορεί η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού να προχωρήσει με την πρόταση Βαρουφάκη για εφαρμογή του γαλλικού μοντέλου δημοπρασιών ΝΟΜΕ; Μπορεί ένα τέτοιο μοντέλο να γίνει αποδεκτό από τις Βρυξέλλες; Και το κυριότερο μπορεί να μην προκαλέσει προβλήματα στο εσωκομματικό ακροατήριο αλλά και ενδοκυβερνητικούς τριγμούς; Και τι ακριβώς είναι αυτό το γαλλικό μοντέλο δημοπρασιών;
Ξεκινώνας από το τελευταίο ερώτημα, να σημειώσουμε ότι οι

δημοπρασίες τύπου ΝΟΜΕ (δηλαδή το γαλλικό ακρωνύμιο για το νόμο “Nouvelle Organisation du Marche de l΄ Electricite, που εαρμόστηκε το 2010) είναι μια διαδικασία που στη Γαλλία επέτρεψε σε εταιρείες προμήθειας να αγοράσουν μέσω δημοπρασιών ενέργεια που παραγόταν από τους πυρηνικούς σταθμούς της κρατικής εταιρείας EdF, με συγκεκριμένο ταβάνι ως προς την προς δημοπράτηση ενέργεια. Τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας ήταν θετικά για τους τελικούς καταναλωτές αφού όπως έδειξαν μελέτες, υπήρξε μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές, μέσω του ανταγωνισμού που δημιουργήθηκε.
Το γαλλικό αυτό μοντέλο παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με την ελληνική περίπτωση αφού και εκεί έχουμε μία μεγάλη κρατική εταιρεία που διαχειρίζεται αποκλειστικά την πιο φθηνή μέθοδο ηλεκτροπαραγωγής (πυρηνικοί σταθμοί, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα με τους λιγνίτες και τα νερά) με τη γαλλική κυβέρνηση να έχει προχωρήσει μέσω των δημοπρασιών σε ένα έμμεσο άνοιγμα της αγοράς, χωρίς να απωλέσει το δημόσιο τον έλεγχο επί της καθετοποιημένης εταιρείας EdF. Και ένα ακόμη σημείο που ομοιάζει με την ελληνική περίπτωση είναι το γεγονός ότι η EdF διατηρεί τον έλεγχο της RTE δηλαδή της θυγατρικής που ελέγχει το δίκτυο ηλεκτρισμού, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της θυγατρικής της ΔΕΗ ΑΔΜΗΕ.
Υπό την έννοια λοιπόν ότι το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται στη Γαλλία, εκτιμάται ότι θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, όπου αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα δηλαδή λόγω της αποκλειστικής πρόσβασης της ΔΕΗ στους λιγνίτες και τα νερά αδυνατεί να ανοίξει την αγορά στον ανταγωνισμό. Υπό την έννοια αυτή, μια λύση – συμφωνία πάνω στο γαλλικό μοντέλο εκτιμάται ότι μπορεί να μπορούσε να διευθετήσει κατά τρόπο θετικό και την υπόθεση της καταδίκης της Ελλάδας για το μονοπώλιο της ΔΕΗ σε λιγνίτες – νερά.
Τώρα ως προς το εσωτερικό ακροατήριο, εκεί απομένει να διευκρινιστούν συγκεκριμένα ζητήματα. Για παράδειγμα, μια τέτοια συμφωνία, απομακρύνει οριστικά τις πιέσεις για αναγκαστικό “σπάσιμο και πώληση” της ΔΕΗ ή παγίων της. Εάν δηλαδή υπάρξει συμφωνία για το μοντέλο ΝΟΜΕ, επί της ουσίας θα έχουμε μια ουσιαστική αλλαγή στα συμφωνηθέντα επί της προηγούμενης συγκυβέρνησης, αφού θα διατηρηθεί το σημερινό ιδιοκτησιακό status της ΔΕΗ που είναι και ένα από τα βασικά ζητούμενα.
Πάντως η απάντηση για το εάν θα υπάρξουν εσωκομματικές ή ενδοκυβερνητικές αντιδράσεις δεν είναι μονοσήμαντη και θα εξαρτηθεί και από τις λεπτομέρειες του μοντέλου που θα προταθεί (ο τρόπος που θα διενεργηθούν οι δημοπρασίες, ο καθορισμός της τιμής, οι ποσότητες κλπ).
Επί της ουσίας δηλαδή η όποια συμφωνία για την αγορά ηλεκτρισμού τελεί υπό την αίρεση της σύμφωνης γνώμης του καθ΄ ύλην αρμόδιου υπουργού, ο οποίος και θα κληθεί να εφαρμόσει στην πράξη τα συμφωνηθέντα. Χθες πάντως ερωτηθείς σχετικά ο κ. Λαφαζάνης, απέφυγε να τοποθετηθεί – όπως συνήθιζε μέχρι πρόσφατα – με σκληρό τρόπο απέναντι στους Ευρωπαίους και τους δανειστές. Ο ίδιος ξεκαθαρίζει στους συνομιλητές του ανεπίσημα ότι οι διαπραγματεύσεις δεν πρόκειται να καταλήξουν σε αποτέλεσμα που να μην είναι συνεπές με τις προγραμματικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Και βέβαια είναι σαφές ότι η ανάγνωση της τοποθέτησης αυτής μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους, οπότε έχει ενδιαφερόν να φανεί εάν τελικά μια τέτοια λύση θεωρείται από την πλευρά Λαφαζάνη – έστω και επί της αρχής – συμβατή με τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ.