«Ενέργεια & Ανάπτυξη 2016»: Η Ομιλία του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΗ κ. Μανώλη Παναγιωτάκη

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Μανώλης Παναγιωτάκης, μιλώντας σήμερα από το βήμα του 21ου Εθνικού Συνεδρίου «Ενέργεια& Ανάπτυξη 2016» που διοργανώνει το ΙΕΝΕ σήμερα, Τρίτη 25, και αύριο, Τετάρτη, 26 Οκτωβρίου, στην Αθήνα, ανέφερε τα εξής:

«Κυρίες και κύριοι,

Είμαστε σε φάση ταχύτατων, δομικής διάστασης, αλλαγών και εξελίξεων στην ενέργεια καιειδικότερα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Η κλιματική αλλαγή, η πρόοδος

τηςτεχνολογίας, οι κοινωνικοοικονομικές ανάγκες, οι γεωπολιτικές εξελίξεις αλλά και τα εθνικάκαι επιχειρηματικά συμφέροντα προκαλούν αναθεωρήσεις και ανατροπές πρωτόγνωρηςέκτασης, με συνεπαγόμενες μεγάλες απειλές αλλά και ευκαιρίες.

Ως χώρα επιβάλλεται να διαγνώσουμε τις νέες συνθήκες σωστά και να τις μελετήσουμε με τημέγιστη αντικειμενικότητα και προσοχή. Θα ήταν στην κυριολεξία καταστροφικό να τιςαγνοήσουμε, και εξαιρετικά επιζήμιο, με απρόβλεπτες αρνητικές συνέπειες να τιςπροσεγγίσουμε πρόχειρα, δογματικά ή με προκατάληψη. Είναι δυστυχώς τόσο πλούσια ηαρνητική μας εμπειρία, της οποίας τις δυσμενείς συνέπειες βιώνουμε σήμερα, ώστε καμμίαδικαιολογία δεν μπορεί να υπάρξει.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει τις κεντρικές της επιλογές και έχει κατασταλάξει στιςαντίστοιχες πολιτικές.

Συμβολή στην κλιματική αλλαγή στα πλαίσια και των πορισμάτων της συνδιάσκεψης τουΠαρισιού, COP 21, με κεντρικό άξονα την απανθρακοποίηση.

Μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από εισαγόμενες πηγές, με κεντρικούς άξονες τηβελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την εξοικονόμηση, και βέβαια την αξιοποίηση τωνεγχώριων πηγών.

Ενοποίηση της Ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με ενίσχυση των υποδομών-διασυνδέσεων, διαμόρφωση ενιαίων κανόνων λειτουργίας των αγορών και της ανάπτυξης καιδιείσδυσης των ΑΠΕ.

Ενίσχυση του ρόλου των καταναλωτών με παροχή δυνατότητας παρέμβασης και ελέγχου, στοπεριβάλλον της διεσπαρμένης παραγωγής και βέβαια των έξυπνων δικτύων. Ο ρόλος των Διαχειριστών των Δικτύων Διανομής ενισχύεται κατακόρυφα καθιστώντας τους ίσως τους πιοσημαντικούς παράγοντες και πάντως φορείς της πιο προηγμένης τεχνολογίας καθώς ηανάγκη ανταπόκρισης στις νέες εξελίξεις είναι ισχυρότατη κινητήρια δύναμη για τηνανάπτυξή της.

Στη χώρα μας όλα αυτά έχουν επίδραση καταλυτική. Ειδικότερα για τη ΔΕΗ αποτελούνπροκλήσεις στρατηγικού χαρακτήρα, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει με πνεύμα θετικόκαι δημιουργικά. Να κάνει σε ελάχιστο διάστημα, ότι δεν είχαν γίνει για πολλά χρόνια. Καιαυτό, χωρίς να αγνοείται ότι ειδικότερα στο περιβάλλον των μνημονίων, σε συνδυασμό με τιςμέχρι σήμερα καθυστερήσεις, τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας,αλλά -ας μη κρυβόμαστε- και την επίδραση ισχυρών ιδιωτικών συμφερόντων, οι νέεςκαταστάσεις προκαλούν σημαντικά προβλήματα και κλυδωνισμούς.

Είναι στο κέντρο της προσοχής και διαθέτουμε μεγάλο μέρος των δυνάμεών μας σε ζητήματακαθοριστικής σημασίας όπως :

Πρώτον: το ομαλό άνοιγμα της αγοράς με πρωταρχικό σήμερα τον ορισμό της αγοράς(market definition). Η ΔΕΗ δεν μπορεί να καλείται να στηρίζει τη βιομηχανική παραγωγή,χωρίς τις αντικειμενικές προϋποθέσεις του παρελθόντος, και αναφέρομαι στη λιγνιτικήπαραγωγή, και ταυτόχρονα να της καταλογίζεται το αντίστοιχο μερίδιο της αγοράς, όπως τηςκαταλογίζεται και αυτό των ευάλωτων καταναλωτών.

Και βέβαια, δεν παραλείπω να αναφερθώ στη στρέβλωση και τους κινδύνους από τα κατ’ευφημισμό αποκαλούμενα ΝΟΜΕ, για τα οποία οι θέσεις μας έχουν διατυπωθεί κατ’επανάληψη. Δυστυχώς οι φόβοι μας επαληθεύτηκαν εμφαντικά με το σημερινό αποτέλεσματης δημοπρασίας του ΛΑΓΗΕ. Περιμένω με ενδιαφέρον τις τοποθετήσεις όλων τωνεμπλεκομένων...

Δεύτερον: Ο ουσιαστικός μετασχηματισμός της αγοράς στα πλαίσια του TARGET MODEL. Τονέο μοντέλο δεν μπορεί να αναπαράγει τις σημερινές στρεβλώσεις. Επιβάλλεται να δίνει όσοτο δυνατό μεγαλύτερο χώρο στα διμερή συμβόλαια.

Τρίτον: Η αντιμετώπιση της αγοράς των ΑΠΕ. Όλη η χώρα, η συντριπτική πλειοψηφία βιώνειτην κρίση. Δεν είναι δυνατό οι λύσεις να είναι μονόπλευρες. Επιβάλλεται όλοι οι συντελεστέςνα συνεισφέρουν. Οι τράπεζες με τα μεγάλα επιτόκια δανεισμού. Οι παραγωγοί κάποιωντεχνολογιών ΑΠΕ με εξωπραγματικές τιμές. Όχι άλλο οι καταναλωτές και, κατά συνέπεια, ηοικονομία. Ούτε η ΔΕΗ, η οποία έχει σηκώσει όλο το βάρος, και μάλιστα καταβάλλοντας τοΕΤΜΕΑΡ ανεξάρτητα από την είσπραξή του.

Τέταρτο: Η κατάρτιση εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού. Δεν είναι νοητό, ιδιαίτερα ενόψειτων σεισμικών αλλαγών και εξελίξεων που προαναφέρθηκαν η χώρα σε ότι αφορά στην ενέργεια να συνεχίζει να βαδίζει χωρίς πυξίδα και στόχους. Να λαμβάνονται αποφάσεις καινα νομοθετούνται μέτρα υπό το βάρος της εκάστοτε τρέχουσας συγκυρίας ή σύμφωνα με τιςεπιρροές συμφερόντων. Εκτός των άλλων ο ενεργειακός σχεδιασμός θα ήταν σημαντικόεφόδιο στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς με -ενδεχόμενα- καλύτερα αποτελέσματα, και
πάντως απαραίτητη προϋπόθεση για ουσιαστικές παρεμβάσεις στα όργανα της ΕΕ καιδημιουργία συμμαχιών, ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες και ταπροβλήματα της χώρας.

Ένας εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός αποτέλεσμα συστηματικής επιστημονικής μελέτης καιτεκμηρίωσης και βέβαια ουσιαστικού διαλόγου ώστε να τύχει της ευρύτερης δυνατήςαποδοχής, εναρμονισμένος με τις γενικότερες ευρωπαϊκές πολιτικές και στόχους, θαξεκαθάριζε πλήρως το τοπίο και τους ρόλους, και θα έδινε τις αναγκαίες κατευθύνσεις αλλάκαι κίνητρα για επενδύσεις. Αφετέρου θα αποτελούσε το υπόβαθρο για πολιτικές επιλογέςκαι ρυθμίσεις κάθε είδους.

Κυρίες και κύριοι,

Έχω τη γνώμη ότι αν αναγνώσουμε σωστά τις ευρωπαϊκές πολιτικές και τις εξειδικεύσουμεστη χώρα μας, χαράσσοντας τους κατάλληλους οδικούς χάρτες εφαρμογής τους, μπορούμε ως χώρα όχι μόνο να αποφύγουμε τους ισχυρούς κλυδωνισμούς αλλά και να αποκομίσουμεσημαντικά πλεονεκτήματα.Ίσως το πιο λεπτό ζήτημα σε πρώτη ανάγνωση είναι η απανθρακοποίηση, για την οποία
διεξάγεται ένας διάλογος, κατά τη γνώμη μου επιφανειακός, που κατά τα ειωθότα παίρνεισυχνά χαρακτήρα πολεμικής.

Κατ’ αρχάς ας ξεκαθαρίσουμε ότι η ΕΕ με την απανθρακοποίηση εννοεί μείωση, καιπροοπτικά απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα όχι μόνο για την παραγωγή ΗΕ αλλά και γιαάλλους σημαντικούς τομείς, όπως οι μεταφορές και οι θερμάνσεις και ψύξεις κτηρίων μεεπέκταση της χρήσης του ηλεκτρισμού.

Αν αυτό το συνδυάσουμε με την άλλη ευρωπαϊκή πολιτική τη μείωση της ενεργειακήςεξάρτησης με χρήση εγχώριων πόρων, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι για τη χώραμας ένα ποσοστό παραγωγής ΗΕ από λιγνίτη είναι, για τις επόμενες 2-3 δεκαετίες, απόλυτααναγκαίο, και η συζήτηση πρέπει να μετατοπιστεί στους όρους ανάπτυξης και εκμετάλλευσηςτου λιγνιτικού μας δυναμικού. Ως ΔΕΗ έχουμε κατ’ αρχάς κάνει τις επιλογές μας. Με τηνΠτολεμαϊδα V και την 2ημονάδα στον ΑΗΣ Μελίτης (Φλώρινα), σε συνδυασμό με τιςπρογραμματισμένες αποσύρσεις των παλαιότερων λιγνιτικών μονάδων η χώρα μας όχι μόνοθα είναι ευθυγραμμισμένη με τους Ευρωπαϊκούς στόχους αλλά θα προηγείται σημαντικά.

Υπενθυμίζω τα στοιχεία: 2014 34,5 εκατ. τόνοι, εκπομπών CO2. Μέσα της δεκαετίας του1920 λιγότερα από 20 εκατ. τόνοι, ήτοι μείωση άνω του 40%. Μάλιστα με ορισμένες προϋποθέσεις και επενδύσεις που μελετάμε μπορεί να επιτύχουμε πολύ καλύτερααποτελέσματα, το δε συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα της χώρας μας, με την επέκτασητης χρήσης της ΗΕ στους άλλους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας θαείναι ασύγκριτα καλύτερο από το σημερινό.

Ας μου επιτραπεί να πω ότι η τυφλή πολεμική εναντίον του λιγνίτη ανοίγει διάπλατα τοδρόμο για τις εισαγωγές και τα εισαγόμενα καύσιμα. Δε νομίζω ότι ιδιαίτερα σήμερα μπορείαυτό να είναι λύση για τη χώρα.

Δεν θα σταθώ ιδιαίτερα στην πολιτική της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και τηνεξοικονόμηση, τα οφέλη των οποίων στην οικονομία και στην κοινωνία είναι προφανή.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού, σταπλαίσια της οποίας οι περιφερειακές αγορές θα διαδραματίζουν ιδιαίτερο σημαντικό ρόλο.

Η περιφερειακή αγορά που μας αφορά είναι η γειτονιά μας, οι χώρες της Βαλκανικής. Ηχώρα μας, παρά τα προβλήματα, έχει τη μεγαλύτερη εμπειρία και γνώση της αγοράς ΗΕ.Αυτό είναι πολύ σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, που πρέπει να αξιοποιήσουμε.

Ως ΔΕΗ, με το ισχυρό –εκτός των άλλων- brand name που διαθέτουμε, όπως αναγνώρισεμόλις χθες ο Πρόεδρος της μεγάλης Κινεζικής εταιρείας CMEC, έχουμε στρατηγικό στόχο νακαταστούμε ένας από τους leaders στην περιοχή. Σ’ αυτή την κατεύθυνση εντάσσονται οιεπιχειρηματικές μας πρωτοβουλίες με την ίδρυση θυγατρικών και τη διεκδίκησησυγκεκριμένων έργων.

Κυρίες και κύριοι,

Για τη χώρα μας ο επενδυτικός ορίζοντας σε ότι αφορά στον τομέα του ηλεκτρισμού είναι γιατα επόμενα 10-15 χρόνια λίγο-πολύ ξεκάθαρος. Σε ότι αφορά στη συμβατική παραγωγήμπορούμε να σκεφθούμε μόνο επενδύσεις περιβαλλοντικής αναβάθμισης ή υποκατάστασηςπαλαιότερων λιγνιτικών μονάδων και βέβαια τις αναγκαίες επενδύσεις στα ορυχεία. Τουφιστάμενο παραγωγικό δυναμικό σε συνδυασμό με τις προβλεπόμενες εξελίξεις της ζήτησηςκαι την αναμενόμενη διείσδυση των ΑΠΕ δεν αφήνει περιθώρια για άλλες επιλογές.

Η ΔΕΗ θα προχωρήσει σε αυτές τις επενδύσεις αλλά χωρίς την παραδοσιακή λογική καιβέβαια με εντελώς διαφορετική στρατηγική, αυτή των συμπράξεων και τωναυτοχρηματοδοτήσεων. Το project Μελίτη, με την ίδρυση ανεξάρτητης εταιρείας με τη CMECκαι τους ιδιώτες ιδιοκτήτες των ορυχείων είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα. Ηπροσπάθεια αποθείωσης της 5ης Μονάδας του Αγ. Δημητρίου με αυτοχρηματοδότηση είναιένα επίσης δείγμα.

Βεβαίως υπάρχουν αντικειμενικά δεδομένα. Η Πτολεμαΐδα V χρειάζεται ακόμη πλέον τωνενός δις. Πρόσφατα καταβλήθηκαν 144 εκατ. για τη μετεγκατάσταση της Ποντοκώμης. Κάθεχρόνο δαπανώνται δεκάδες εκατ. σε υποδομές ή λειτουργικές ανάγκες Ορυχείων.

Βεβαίως αυτά είναι αποτέλεσμα επιχειρηματικών αποφάσεων. Εξυπηρετούν ωστόσοευρύτερους στόχους της χώρας όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού και η προστασία τηςοικονομίας μας από τις επιπτώσεις των διακυμάνσεων των διεθνών τιμών πετρελαίου. Πωςθα αναγνωριστούν αυτά στη ΔΕΗ; Όπως πως θα αναγνωριστούν τα εκατοντάδεςεκατομμύρια που έχουν δαπανηθεί τα τελευταία μόνο χρόνια για τη διασφάλιση τηςπαραγωγής στα νησιά;

Σημαντικότατες επενδύσεις θα αφορούν στις ΑΠΕ, στις διασυνδέσεις των νησιών, στουςεκσυγχρονισμούς του παραγωγικού δυναμικού των νησιών, και τον τεχνολογικόεκσυγχρονισμό των Δικτύων Διανομής στην προοπτική όχι μόνο της μέτρησης της ΗΕ αλλά τηςολιστικότερης προσέγγισης της μετατροπής τους σε έξυπνα δίκτυα.

Και εδώ χρειάζονται πολιτικές ώστε οι επενδύσεις αυτές να αποφέρουν το μέγιστο όφελοςγια την οικονομία μας. Η χώρα μας να μην είναι απλός "καταναλωτής" αλλά να καταστείπαραγωγός και εξαγωγέας και μάλιστα της πιο σύγχρονης τεχνολογίας. Έχουμε όλες τιςπροϋποθέσεις για αυτό.

Ως ΔΕΗ στρατηγική μας είναι να εμπλακούμε σε όλη αυτή την επενδυτική δραστηριότητα.

Στις ΑΠΕ, που επιδιώκουμε να ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος και να κατακτήσουμε ηγετικόρόλο στην αγορά.

Στις διασυνδέσεις, και μάλιστα στην προοπτική του πλήρους ιδιοκτησιακού διαχωρισμού τουΑΔΜΗΕ, αλλά και στα δίκτυα αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα και ευκαιρία.

Κυρίες και κύριοι,

Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως άλλωστε σε όλους τους τομείς της οικονομίας,καμμία απόφαση ή νομοθετική ρύθμιση δεν είναι ουδέτερη. Πάντα κάποιοι ωφελούνται,
περισσότερο ή λιγότερο, και κάποιοι βλάπτονται.

Τα χρόνια των μνημονίων, κάτω και από την αφόρητη πίεση των δανειστών έγιναν πολλά.

Λήφθηκαν αποφάσεις, ψηφίστηκαν νόμοι, εφαρμόστηκαν πολιτικές.

Διαμορφώνεται ένα εντελώς νέο τοπίο. Η ΔΕΗ βρίσκεται στη θέση να διαχειριστείπρωτόγνωρες καταστάσεις με εξαιρετικά μεγάλες δυσκολίες και προβλήματα. Ασφαλώςχρειάζονται διορθωτικές ενέργειες και αλλαγές. Πάνω από όλα χρειάζεται στήριξη. Πρέπει ηπολιτεία ως βασικός μέτοχος να αποσαφηνίσει το σύγχρονο ρόλο αυτής της επιχείρησης, καινα χαράξει ανάλογες πολιτικές.

Η ΔΕΗ δεν είναι πλέον μονοπώλιο σε κανένα τομέα του ηλεκτρισμού. Είναι ωστόσοαναντικατάστατος ρυθμιστικός παράγοντας τόσο στη χονδρική όσο και στην αγοράπρομήθειας. Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικός αναπτυξιακός παράγοντας στη χώρα μας,με μεγάλες δυνατότητες στις γειτονικές χώρες. Αυτό πρέπει να στηριχθεί και να αξιοποιηθείανάλογα.

Μ’ αυτή την οπτική πρέπει να αντιμετωπίζεται η από πέρσι δρομολογημένη ένταξη της -μέσω του 34%- στο Υπερταμείο, και ας μου επιτραπεί και η διαχείριση του 17% που έχειμεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ από το 2012.

Ως εταιρεία, με ευθύνη πρωτίστως της Διοίκησης, οφείλουμε σήμερα, που η κατάσταση έχειλίγο–πολύ αποκρυσταλλωθεί να επεξεργαστούμε ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο τόσοεσωτερικών αναδιαρθρώσεων όσο και επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Οι στρατηγικέςκατευθύνσεις είναι από καιρό αποσαφηνισμένες. Θεωρώ ότι αν η ίδια η ΔΕΗ λάβει τααπαραίτητα μέτρα σε συνδυασμό, βέβαια, με μία γενικότερη πολιτική στήριξής της, τομέλλον θα είναι θετικό και στα πλαίσια του Υπερταμείου.

Σε ότι αφορά το 17% του ΤΑΙΠΕΔ ας μου επιτραπούν μόνο κάποιες επισημάνσεις.Εναπόκειται στην Κυβέρνηση να εκτιμήσει, ενόψει των υφιστάμενων παλαιότερωνδεσμεύσεων έναντι των δανειστών, το κατά πόσο είναι εφικτό ή όχι να μεταφερθεί από τοΤΑΙΠΕΔ στο Υπερταμείο. Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα αυτό, ενώ εκ πρώτης όψεως δεναφορά τη ΔΕΗ αλλά το κράτος, ως βασικό μέτοχό της, εντούτοις απρόσεκτοι χειρισμοίμπορούν να της προξενήσουν μεγάλη ζημιά. Αντίθετα υπεύθυνες καιπροσεκτικέςμεθοδεύσεις, ανεξάρτητα από την τελική επιλογή μπορούν να αποβούν ωφέλιμες για τηνεπιχείρηση. Άλλωστε το κράτος – Υπερταμείο και με το 51% και με το 34% τον ίδιο έλεγχο θαασκεί στην εταιρεία. Και βέβαια πέραν της σημειολογίας των αριθμών όλες σχεδόν οιπολιτικές δυνάμεις έχουν αποδεχθεί, τουλάχιστον σε διακηρυκτικό επίπεδο, ότι η ΔΕΗ θαείναι Ανώνυμη Εταιρεία.

Σας ευχαριστώ».

Κύριος χορηγός του 21ου Εθνικού Συνεδρίου «Ενέργεια & Ανάπτυξη 2016» είναι τα ΕΛΠΕ. Χορηγοί της εκδήλωσης είναι οι εταιρείες ΔΕΠΑ και ΔΕΗ, ενώ ως υποστηρικτές συμμετέχουν η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η ΕΠΑ Αττικής, η Volterra, η Energean Oil & Gas και η δικηγορική εταιρεία KG Law Firm. Χορηγοί επικοινωνίας της εκδήλωσης είναι η εφημερίδα «Καθημερινή», το ενεργειακό ενημερωτικό portal Energia. gr, η ιστοσελίδα Allazorevma.gr και το ενημερωτικό site Fmvoice.gr.