Το παράλογο της αριστερής ΔΕΗ

Του Νικήτα Παπαντωνίου

Η αριστερά όταν βάζει την σφραγίδα της σε επιχειρηματική δραστηριότητα δημιουργεί προβλήματα, διαφθορά και πολλές στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό κάτι που περιγράφεται γλαφυρά από τον Milton Friedman σε μία έκφραση «αν αφήσεις μία σοσιαλιστική κυβέρνηση στην έρημο, μετά από 5 χρόνια δεν θα υπάρχει ούτε άμμος». Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι

η Petrobras, η Gazprom καθώς και η δικιά μας ΔΕΗ. Η συνήθης τακτική είναι να υπάρχει είτε ένα μονοπώλειο είτε μονοπωλιακός ανταγωνισμός δηλαδή ένας κυρίαρχος παίκτης δρώντας ως market maker και μερικοί πολύ μικρότεροι ανταγωνιστές. Οι εταιρείες κυρίαρχοι στην αγορά δεν αντιμετωπίζουν το φάσμα του ανταγωνισμού με αποτέλεσμα οι προσφερόμενες υπηρεσίες και να μην είναι ανταγωνιστικές σε θέματα κόστους ενώ συνήθως στερούνται και καινοτομίας. Η ΔΕΗ είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Με την είσοδο μερικών ανταγωνιστικών εταιρειών το τιμολόγιο της ΔΕΗ μειώθηκε κατά 15% στο κόστος ρεύματος το οποίο με προ-πληρωμένο πρόγραμμα μπορεί να φτάσει το 21% αποδεικνύοντας τι μπορεί να προσφέρει ο ανταγωνισμός.
Το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας είναι μία Ευρωπαϊκή «απαίτηση» η οποία παρακωλύθηκε από σκάνδαλα τύπου Energa. Έτσι το 2014 προτάθηκε η δημιουργία της μικρής ΔΕΗ, δηλαδή το «σπάσιμο» της εταιρείας σε όλα τα επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα το 30% των παγίων της εταιρείας θα μεταβιβαζόταν στην νέα εταιρεία. Τα πάγια θα περιλάμβαναν όλα τα είδη εργοστασίων παραγωγής ενέργειας (λιγνίτη, φυσικό αέριο, υδροηλεκτρικά καθώς και υπό προϋποθέσεις και ΑΠΕ). Επιπρόσθετα στην νέα μικρή ΔΕΗ θα μεταβιβαζόταν το αντίστοιχο πελατολόγιο (30% του συνόλου), οι αντίστοιχες υποχρεώσεις (δάνεια) καθώς και οι αντίστοιχοι υπάλληλοι ώστε η εταιρεία να μπορεί να «τρέξει» από την 1η ημέρα. Είτε διαφωνεί κάποιος, είτε συμφωνεί σε θέμα πολιτικής αντιμετώπισης, το σχέδιο της μικρής ΔΕΗ ήταν ένα σχέδιο που είχε επιχειρησιακό και οικονομικό ορθολογισμό.

Όταν ήρθε το 3ο μνημόνιο, ο Σύριζα δεν ήθελε την δημιουργία της μικρής ΔΕΗ γιατί η εταιρεία που είναι πολιτικό λάφυρο της κυβέρνησης, θα γινόταν πιο μικρή και επομένως η εξουσία που θα ασκούσε η κυβέρνηση θα γινόταν μικρότερη. Το κρατικίστικο μοντέλο ήταν και είναι στο DNA της κυβέρνησης Σύριζα-Ανέλ.  Η λύση που προτάθηκε από την Ελληνική πλευρά ήταν η εξής. Με δεδομένο ότι το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ έπρεπε να φτάσει το 50% μέχρι το 2020, η πρόταση που έπεσε στο τραπέζι ήταν να πωληθεί το πελατολόγιο της ΔΕΗ που θα οδηγούσε την ΔΕΗ στο ζητούμενο 50%. Μάλιστα επειδή οι άνθρωποι του Σύριζα, που έχουν την άποψη ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας είναι λωτοφάγοι, πρότειναν το αμίμητο. Οι εταιρείες στις οποίες θα πουλιόταν το πελατολόγιο, θα είχαν μετοχική σύνθεση 51% από τον ιδιώτη επενδυτή και 49% από την ΔΕΗ οδηγώντας σε «παράλειψη» των πωλήσεων της εταιρείας από το ενοποιημένο ισολογισμό της εταιρείας καθώς η μητρική εταιρεία θα είχε μερίδιο κάτω του 50% και τα αποτελέσματα θα «έγραφαν» μόνο στο τελικό κέρδος. Τις ιδέες και τις μεθόδους για την διατήρηση του κρατισμού πάντως τις έχουν. Αυτό τους το πιστώνουν όλοι.

Το αποτέλεσμα των ανωτέρω παλινωδιών είναι η ΔΕΗ να προσπαθεί να κρατήσει το πελατολόγιο της, μειώνοντας τις τιμές δημιούργησε ζημιές για την χρήση του 2015 και μικρή κερδοφορία το 2016. Πιο συγκεκριμένα η ΔΕΗ για το έτος 2015 παρουσίασε ζημιές -102,5 εκατομμύρια ευρώ (-1.8% επί των πωλήσεων) ενώ το 2016 παρουσίασε μικρή κερδοφορία στα 67,5 εκατομμύρια ευρώ (+ 1,3% επί των πωλήσεων). Η διαφορά στα αποτελέσματα προήλθε κυρίως από την διαχείριση των προβλέψεων γεγονός το οποίο σχετίζεται με την προσπάθεια της εταιρείας να ρυθμίσει τα υπόλοιπα των πελατών που ξεπερνούν τα 2,8 δις ευρώ. Η προσπάθεια αυτή για διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της ΔΕΗ γίνεται με συσσωρευμένες προβλέψεις κοντά στα 3 δις και μακροχρόνιο δανεισμό κοντά στα 5 δις ευρώ για το 2016. Έτσι η ΔΕΗ υποχρεώθηκε εκτός από την μείωση του μεριδίου της, αναγκάστηκε και να πουλήσει ένα μέρος των λιγνίτικων μονάδων της με στόχο αφενός την μείωση του δανεισμού της, αφετέρου το άνοιγμα της παραγωγής λιγνίτη και στους ιδιώτες.

Το συμπέρασμα είναι ότι η ΔΕΗ πριν 3 χρόνια ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Η δημιουργία της μικρής ΔΕΗ ήταν η ενδεδειγμένη λύση αφού την ίδια στιγμή η ΔΕΗ θα μείωνε δάνεια, εργαζομένους, πελάτες-πωλήσεις και πάγια, κάνοντας την μετάβαση πιο ομαλή και ορθολογική. Οι εμμονές του Σύριζα οδηγούνε την ΔΕΗ σε μεγάλη μείωση του πελατολογίου της (δηλαδή των πωλήσεων κατά 50%) και την μείωση των παγίων της κρατώντας στα ίδια επίπεδα δάνεια και προσωπικό. Αυτό είναι το παράλογο σχέδιο της αριστερής ΔΕΗ. Αλλά είπαμε ούτε άμμο δεν μπορούνε διαχειριστούν, στην ΔΕΗ θα τα καταφέρνανε.

* Ο κ. Νικήτας Παπαντωνίου είναι πρώην CFO της Nobacco, στέλεχος σε εταιρεία ενέργειας και αναλυτής της Eurobank και νυν σύμβουλος στο ΕΒΕΑ, πολιτικό στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, που έχει περάσει από τη διαδικασία του Μητρώου Πολιτικών Στελεχών μετέχοντας στις επιτροπές Οικονομίας, Ανάπτυξης και Ενέργειας.