Ταμείο ΟΑΠ-ΔΕΗ: Το "παιχνίδι" σε βάρος όλης της κοινωνίας πρέπει να σταματήσει!

 

 Του Γιάννη Σιάτρα

Στα πλαίσια της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων μέσω του Χρηματιστηρίου, το Δεκέμβριο του 2001, η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ), πραγματοποίησε δημόσια εγγραφή με διάθεση ήδη υφισταμένων μετοχών και εισήλθε στο Χρηματιστήριο. Πριν την εισαγωγή της, η ΔΕΗ μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρία και ρύθμισε το ασφαλιστικό ζήτημα του προσωπικού της. 

Το ασφαλιστικό σύστημα του προσωπικού της ΔΕΗ λειτουργούσε με έναν "περίεργο” τρόπο. Με τον Ν. 4491/66 η ΔΕΗ ανέλαβε την ασφαλιστική κάλυψη του προσωπικού της. Για το σκοπό αυτό, οι καταβαλλόμενες εισφορές των

ασφαλισμένων (8% επί των πάσης φύσεως αποδοχών) περιέρχονται στη ΔΕΗ, η οποία είχε και την υποχρέωση της κάλυψης όλων των δαπανών και των εν γένει παροχών των κλάδων σύνταξης, υγείας και πρόνοιας προς τους ασφαλισμένους της. Μ’ αυτό τον τρόπο η ΔΕΗ εισέπραττε τα έσοδα του Ασφαλιστικού, χωρίς ο νόμος να υποχρεώνει την επιχείρηση να σχηματίζει και να διατηρεί λογιστικά τα αποθεματικά του ασφαλιστικού συστήματος. Λέγεται ότι το σύστημα αυτό στην ουσία υπήρξε ελλειμματικό, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, αλλά αυτό δεν είναι δυνατό να το επιβεβαιώσει κάποιος χωρίς τα απαραίτητα στοιχεία. 

Το πρόβλημα, το οποίο σήμερα έχει πλέον γίνει ένα "εξαιρετικό δημοσιονομικό βάρος” ξεκινάει όταν το 1995 συντάσσεται αναλογιστική μελέτη για το ασφαλιστικό ζήτημα της ΔΕΗ, από την εταιρία Wyatt & Prudential. Σύμφωνα όμως με την αρθρογραφία επί του θέματος, η μελέτη αυτή θεωρεί ότι, οι ασφαλιστικές εισφορές που, με βάση το νόμο του 1966, παρακράτησε η ΔΕΗ, είχαν σχηματίσει μία περιουσία, η οποία είχε "ενσωματωθεί” στην περιουσία που συνιστά η ΔΕΗ και η οποία στις 31/12/1992 εκτιμώταν σε 1,538 τρισεκατομμύρια δραχμές (4,513 δισεκατομμύρια ευρώ). Τη μελέτη αυτή αποδέχθηκε το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ κατά το 1996. 

Καθώς προετοιμαζόταν η εισαγωγή της ΔΕΗ στο Χρηματιστήριο, η τότε Κυβέρνηση Σημίτη, στις 30/7/1999, υπέγραψε συμφωνία με τη ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ, με την οποία αποδέχθηκε την ορθότητα της αναλογιστικής μελέτης της Wyatt & Prudential και τον όρο "σχηματισμό περιουσίας” η οποία έχει ενσωματωθεί στη ΔΕΗ και δεσμεύθηκε να καλύπτει το Κράτος από τον Κρατικό Προϋπολογισμό όλες τις υποχρεώσεις της ΔΕΗ προς τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους της, για πάντα! Η κυβέρνηση αποδέχθηκε ότι η κρατική αυτή εισφορά δε συνιστά ενίσχυση προς το ασφαλιστικό ταμείο των υπαλλήλων, αλλά "αντιπαροχή” έναντι της "περιουσίας” των υπαλλήλων που έχει ενσωματωθεί στη ΔΕΗ. Η σύμβαση αυτή αποδείχθηκε καταστροφική και έχει στοιχίσει μέχρι σήμερα περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια ευρώ.

Λίγο αργότερα, το Δεκέμβριο του 1999, ψηφίστηκε ο νόμος 2773, με τον οποίο ιδρύθηκε ο "Οργανισμός Ασφάλισης Προσωπικού της ΔΕΗ” και στον οποίο συμπεριλήφθηκε και η σύμβαση που είχε υπογράψει η κυβέρνηση με τη ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ (άρθρο 34).

Σε επικαιροποιήσεις της αρχικής έκθεσης Wyatt & Prudential που έγιναν στα επόμενα χρόνια, με βάση τη μεθοδολογία που είχε εφαρμοστεί και κατά το 1995, υπολογίστηκε ότι το ποσό της ενσωματωμένης στη ΔΕΗ "περιουσίας” του προσωπικού της φθάνει στα 10.891 εκατομμύρια ευρώ, ενώ μία μεταγενέστερη (ενδεχομένως κατά το 2008) επικαιροποίηση, ανεβάζει την "περιουσία” αυτή σε 11.900 εκατομμύρια ευρώ. 

Και εδώ αρχίζουν τα περίεργα και τα ...ευτράπελα!

Η μελέτη της Waytt & Prudential δεν έχει δημοσιευθεί και συνεπώς, ουδείς πέραν των λίγων που  τη μελέτησαν (;) μπορεί να εκφράσει άποψη για την ορθότητά της. Το ότι την έκανε κάποιος διεθνής οίκος, πρακτικά δε λέει τίποτα. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι μελέτες αυτές βασίζονται σε τόσο ευρύτατες και αόριστες υποθέσεις και έχουν έναν ενδεικτικό χαρακτήρα, ενώ σε καμία περίπτωση δε συνιστούν μία αντικειμενική βάση υπολογισμού "περιουσίας” και ανάληψης δεσμεύσεων και μάλιστα τόσο σημαντικών και τόσο μακροχρόνιων. Παράλληλα, όλοι -στην πιάτσα- γνωρίζουμε πως, με αυτού του είδους τις μελέτες ό,τι πληρώσεις παίρνεις και ό,τι θέλεις να δείξεις, το δείχνεις!

Γνωρίζουμε όμως -και αποδεικνύεται εύκολα- πως σύμφωνα με τους δημοσιευμένους κοινωνικούς προϋπολογισμούς (θεσμός που άρχισε να εφαρμόζεται από το 1993) προκύπτει ότι, μέχρι το 2002 (όταν και άρχισε να εισπράττει το ασφαλιστικό ταμείο της ΔΕΗ χρήματα απ' ευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό), ουδεμία χρονιά είχε πλεόνασμα ο ασφαλιστικός τομέας της ΔΕΗ, ενώ μάλιστα η ΔΕΗ επιδοτήθηκε από το Κράτος για να καταβάλλει τις συντάξεις με περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Παράλληλα, σύμφωνα με άρθρα που έχουν δημοσιευθεί από άτομα που γνωρίζουν την υπόθεση και τα στοιχεία της, το ταμείο ασφάλισης της ΔΕΗ ήταν ελλειμματικό και στα χρόνια προ του 1993.

Έψαξα να βρω μερικά χρηματιστηριακά στοιχεία, αλλά και στοιχεία από τους ισολογισμούς της ΔΕΗ. Ιδού τα αποτελέσματα.

Κατ' αρχάς, κατά την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο (Δεκέμβριος 2001), η εταιρία αποτιμήθηκε σε 2.825 εκατομμύρια ευρώ. Όλοι γνωρίζουμε βέβαια ότι, όταν εισάγεται μία εταιρία σε Χρηματιστήριο, η αποτίμησή της είναι μάλλον υπερτιμημένη. Και βέβαια, μιλάμε για μία περίοδο που ο Γενικός Δείκτης βρισκόταν στις 2.700 μονάδες (+275% ψηλότερα απ' ότι βρίσκεται σήμερα).

Λογικά, όταν η  Waytt & Prudential υπολόγισε (για το έτος 1992) τη συμμετοχή της "περιουσίας” του προσωπικού σε 4.513 εκατομμύρια ευρώ, θα έπρεπε να αναφέρει και τί ποσοστό της συνολικής αξίας της ΔΕΗ συνιστά το ποσό αυτό. Έτσι ώστε να έχουμε διαχρονικά και μία συμπληρωματική ένδειξη για το πώς περίπου διακυμαίνεται η περιουσία αυτή, με βάση την αποτίμηση της αγοράς, αλλά και τη λογιστική καθαρή θέση της εταιρίας. 

Κατά το έτος 2004, οπότε και η "περιουσία” του προσωπικού της ΔΕΗ που βρίσκεται ενσωματωμένη στην εταιρία, αυτή η "περιουσία” υπολογίστηκε σε ...10.891 εκατομμύρια ευρώ! Όμως, την ίδια χρονιά, η μεν χρηματιστηριακή αξία της εταιρίας ήταν 4.779 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η καθαρή της θέση (όπως έγινε παραδεκτή από οίκο διεθνών ορκωτών ελεγκτών) φθάνει στα 4.221 εκατομμύρια! Δηλαδή, η "περιουσία” του προσωπικού της ΔΕΗ επί της ΔΕΗ, είναι κατά 158% μεγαλύτερη από το σύνολο της αξίας της ΔΕΗ; 

Κατά το έτος 2008, όταν η "περιουσία” του προσωπικού (αλήθεια, αυτή η περιουσία θα αυξάνεται εσαεί; δεν προβλέπεται ο συνυπολογισμός των κεφαλαίων που εκταμιεύονται από το υστέρημα αυτής της κοινωνίας προς τους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους της ΔΕΗ και η αφαίρεσή τους από το ύψος της "περιουσίας”;) υπολογίστηκε σε 11.900 εκατομμύρια, η κεφαλαιοποίηση της ΔΕΗ στο Χρηματιστήριο ήταν μόλις ...2.677 εκατομμύρια! Η δε καθαρή της θέση ήταν 4.981 εκατομμύρια.

Καθ' όλο το διάστημα από το 2002 (όταν και ξεκίνησαν οι καταβολές από τον Κρατικό Προϋπολογισμό) έως και το 2015, οι Έλληνες Φορολογούμενοι έχουν πληρώσει ποσό 7.998 εκατομμυρίων ευρώ για τους συνταξιούχους της ΔΕΗ, μέσω ενίσχυσης του ασφαλιστικού της ταμείου για τα προ του 2002 ελλείμματα (1 δισ. ευρώ), των απ' ευθείας ενισχύσεων του Προϋπολογισμού (6,7 δισ. ευρώ) και των εσόδων από τις πωλήσεις μετοχών της ΔΕΗ (279 εκατομμύρια), ενώ δεν συνυπολογίζονται άλλες παροχές (σε κτίρια, σε εξοπλισμό, σε προνομιούχα ιδιωτική τοποθέτηση μετοχών, σε παροχή ρεύματος κλπ) που έχει χορηγήσει η (κατά 51% κρατική) ΔΕΗ.

Επί πολλά χρόνια, οι συνταξιούχοι της ΔΕΗ ήταν από τους πλέον ευνοημένους. Εξακολουθούν να παραμένουν και σήμερα. Από καιρού σε καιρό, στα ΜΜΕ διαρρέουν "εκκαθαριστικά σημειώματα” συντάξεων, τα οποία, λόγω των ποσών που αναγράφουν και με δεδομένες της δραματικές συνθήκες επιβίωσης για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, προκαλούν έκπληξη και οργή όχι μόνο στους υπόλοιπους συνταξιούχους, αλλά και σ' ολόκληρη την κοινωνία. 

Οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι της ΔΕΗ, αντί να απειλούν κάθε φορά ότι θα κατεβάσουν τους διακόπτες ή να προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας υποστηρίζοντας θέσεις οι οποίες είναι προ πολλού παρωχημένες, θα πρέπει να αντιληφθούν ότι αποτελούν ένα τμήμα της κοινωνίας μας. Και ότι θα πρέπει και αυτοί να αντιμετωπίσουν την κρίση με τον ίδιο τρόπο που την αντιμετωπίζει όλος ο ελληνικός λαός. Χωρίς προνόμια, χωρίς διαχωρισμούς και χωρίς την απαίτηση να ζουν σε βάρος άλλων.

Θα πρέπει επίσης να κατανοήσουν ότι, άσχετα με πιο τρόπο συγγράφηκε προ 20ετίας εκείνη η "μελέτη” της Waytt & Prudential και άσχετα με πιο τρόπο έγινε αποδεκτή ή ποιές σκοπιμότητες ήθελε να εξυπηρετήσει, αυτή δεν είναι ούτε "θέσφατη” (ενώ αμφισβητείται ακόμη και η επιστημονικότητά της), αλλά ούτε και αιώνια. Οι καιροί άλλαξαν. Και σήμερα η κατάσταση είναι δύσκολη.

Τέλος, θα πρέπει να κατανοήσουν πως, ακόμη και αν δεχθούμε κάποια βασιμότητα στην αναλογιστική μελέτη του 1995, η οποιαδήποτε "ενσωματωμένη περιουσία” των εργαζομένων, ακολουθεί φυσιολογικά τις διακυμάνσεις της αξίας του συνόλου της εταιρίας. Και σήμερα, όπως δείχνουν τα κέρδη, η χρηματιστηριακή αξία, αλλά και η τάση των εξελίξεων του κλάδου, η αξία της εταιρίας έχει απομειωθεί. Έτσι συμβαίνει άλλωστε με τις εταιρίες. Και όταν πέφτει η αξία μίας εταιρίας, πέφτει και η αξία των οποιωνδήποτε "ενσωματωμένων” συμφερόντων και "περιουσιών”.

Περισσότερο απ' όλους όμως, η Κυβέρνηση θα πρέπει να καταλάβει ότι ζούμε μία κρίση. Που έχει πάψει να είναι απλά τραγική, αλλά έχει αρχίσει να γίνεται επικίνδυνη. Η κοινωνία δε θα ανεχθεί ούτε άλλους διαχωρισμούς υπέρ κάποιων, ούτε απειλές από κάποιους που "ορίζουν” διακόπτες, αλλά ούτε και το χάιδεμα συνδικαλιστών ή μικροπολιτικές επειδή η Κυβέρνηση φοβάται μήπως σπάσει αυγά. Αυτό το "παιχνίδι” με τη ΔΕΗ, το ασφαλιστικό της ταμείο, την "περιουσία” του και τα δικαιώματά του, τράβηξε πολύ, στοίχισε πανάκριβα, προκαλεί βάναυσα και πρέπει -επιτέλους- να τελειώσει!

* Ο κ. Γιάννης Σιάτρας είναι οικονομολόγος και επικεφαλής του κινήματος πολιτών "Έλληνες Φορολογούμενοι”

 http://www.capital.gr/story/3078164