Λιγνίτης και ΑΠΕ (* Του Σωτήρη Χατζημιχαήλ, Διευθυντής Στρατηγικής της ΔΕΗ)

Κύριε διευθυντά Το άρθρο του κ. Ν. Μάντζαρη, σχετικά με τη διεκδίκηση από τη χώρα δωρεάν δικαιωμάτων CO2, καταλήγει στην, συνήθη τα τελευταία χρόνια, επίθεση του WWF κατά της κατασκευής του σταθμού Πτολεμαΐδα 5. Η εμμονή της Οργάνωσης κατά της κατασκευής της μονάδας προκαλεί κάποια ερωτήματα. Έχουμε την πεποίθηση ότι η άκριτη και παράλογη υπεράσπιση στόχων είναι και η μεγαλύτερη τροχοπέδη στην επίτευξή τους.

Για παράδειγμα, n δογματική υπεράσπιση του λιγνίτη δεν βοηθά. Στο εσωτερικό της ΔΕΗ υπάρχει η μόνιμη αγωνία σχετικά με τον ρόλο του βασικού μας καυσίμου. Η άποψή μας είναι πάντα σταθερή. Ο λιγνίτης είναι ένα εγχώριο καύσιμο που στηρίζει την ελληνική οικονομία, το οποίο όμως πρέπει καθημερινά να δίνει επιτυχείς εξετάσεις σε βασικούς τομείς: πρώτον, στην οικονομικότητά του σε σχέση με άλλες διαθέσιμες πηγές ενέργειας, και δεύτερον στη βέλτιστη περιβαλλοντικά χρήση του, δηλαδή στην εκμετάλλευσή του με τρόπο που να τηρούνται αυστηρά οι ευρωπαϊκές οδηγίες.

Ο ίδιος προβληματισμός πρέπει να υπάρχει και για τις ΑΠΕ. Οι ΑΠΕ είναι επίσης μια βασικότατη εγχώρια πηγή ενέργειας, και μάλιστα σε μια χώρα που έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον τομέα αυτό. Θα πρέπει όμως καθημερινά η δραστηριότητα αυτή να κρίνεται σε δύο τομείς: Είναι οικονομικά βιώσιμη; Και επίσης, είναι ικανή -σε βάθος χρόνου- να αντικαταστήσει τις θερμικές μονάδες βάσης του Συστήματος και να αποτελέσει τη βασική πηγή τροφοδοσίας μας; Έτσι λοιπόν, με τις πιο πάνω ερωτήσεις, μπαίνει το θέμα σε μια πιο κατανοητή και συζητήσιμη πλατφόρμα, στην οποία μπορούν να ανταλλαγούν πραγματικά επιχειρήματα, και όχι αφορισμοί και συνθήματα. Η συζήτηση αυτή θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια, με ευθύνη της πολιτείας, ώστε να έχουμε καταλήξει σε έναν εθνικό στρατηγικό σχεδιασμό που θα απαντά στα ερωτήματα. Έχουν γίνει προσπάθειες, αλλά ακόμα -δυστυχώς- δεν έχουμε καταλήξει. Η ΔΕΗ από πλευράς της έχει ξεκάθαρη άποψη, η οποία στηρίζεται σε ανάλυση των πραγματικών δεδομένων. Το στρατηγικό μας πλάνο στηρίζει και τα δύο πολύτιμα εγχώρια καύσιμα, τον λιγνίτη και τις ΑΠΕ. Ο λιγνίτης δίνει τη σταθερότητα, την αξιοπιστία και την ενεργειακή ανεξαρτησία από εισαγόμενα καύσιμα στο ηλεκτρικό σύστημα, οι ΑΠΕ μας οδηγούν με σιγουριά σε ένα μέλλον όπου -με την εκμετάλλευση των ώριμων τεχνολογιών και των ευνοϊκών κλιματολογικών συνθηκών της χώρας μας- θα έχουμε φθηνή και καθαρή ενέργεια. Στην πορεία αυτή n ΔΕΗ έχει σχεδιάσει το σταδιακό κλείσιμο των παλαιών ρυπογόνων λιγνιτικών μονάδων. Μέχρι το 2020 θα έχουμε ένα τελείως διαφορετικό και σημαντικά πιο φιλικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Στον προγραμματισμό αυτό είναι αναγκαία η κατασκευή της Πτολεμαΐδας 5 -για την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας- πέραν όλων των άλλων.

Δεν μένουμε όμως μόνο εκεί. Ταυτόχρονα πρέπει να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην ανάπτυξη των ΑΠΕ. Πρέπει όμως να δούμε τα ποσά επιδότησής τους. Μέχρι στιγμής n ανάπτυξή τους (ιδίως για τα Φ/Β) έγινε με τον συνήθη ελληνικό τρόπο του «απρογραμμάτιστου ενθουσιασμού». Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Οι τεχνολογίες πλέον στα Αιολικά και Φ/Β είναι ώριμες, θα πρέπει λοιπόν να μειωθούν οι επιδοτήσεις και να ενταχθούν σιγά σιγά στην πραγματική αγορά. Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας, ότι εισακούεται η πρόταση του WWF και εγκαταλείπεται το έργο της Πτολεμαΐδας 5. Με το πρόγραμμα αποσύρσεων των παλαιών λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, θα φτάσουμε το 2020 με, μαθηματικά βέβαιο, σημαντικό έλλειμμα ισχύος. Ποια μπορεί να είναι η απάντηση της χώρας σε αυτό; Περιγράφουμε τρεις επιλογές:

Συνεχίζουμε να λειτουργούμε τις παλαιές ρυπογόνες μονάδες. Δεν νομίζουμε ότι καμιά περιβαλλοντική οργάνωση θα υποστήριζε κάτι τέτοιο. Πάντως για τη ΔΕΗ είναι μη αποδεκτό.

Εγκαθιστούμε άμεσα μονάδες με καύσιμο το εισαγόμενο Φ/Α. Προφανώς δεν θέλουμε να εξαρτηθούμε ενεργειακά από τρίτες χώρες και να αιμορραγούμε μονίμως στο ισοζύγιο πληρωμών, ιδίως στη δύσκολη εποχή που διανύει n χώρα. Προχωρούμε σε εντατική εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ σε μια κλίμακα που να καλύπτει την απώλεια σε θερμική παραγωγή. Όμως είναι δυνατή, από καθαρά τεχνική σκοπιά, μια τέτοιας κλίμακας ανάπτυξη των ΑΠΕ; Με ποιο κόστος; Ποιος θα το επωμισθεί; Είναι ευσταθές ένα ηλεκτρικό σύστημα με τόσο μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ; Τι θα γίνεται όταν πέφτει ο ήλιος ή δεν φυσάει; Με άλλα λόγια, είναι αξιέπαινη η προσφορά της Greenpeace για φωτοβολταϊκά στις στέγες σε 10 οικογένειες που το έχουν ανάγκη στη Ρόδο, αλλά θα πρέπει να συνδυαστεί με τη νέα μονάδα που προσπαθεί η ΔΕΗ να κατασκευάσει στο νησί, ώστε οι οικογένειες να έχουν φως και θέρμανση το βράδυ, αλλιώς θα είναι δώρον άδωρον! Νομίζουμε ότι το συμπέρασμα είναι προφανές. Οι υπέρμαχοι των ΑΠΕ, και σε αυτούς πρέπει να ανήκουμε όλοι, πρέπει να συνεργαστούν με τη ΔΕΗ, να στηρίξουν την τιτάνια προσπάθεια που κάνει για εκσυγχρονισμό του ενεργειακού της δυναμικού, έτσι ώστε μαζί να προχωρήσουμε σε μια Ελλάδα, με όραμα τις επόμενες δεκαετίες να είμαστε πρωτοπόροι στη μάχη για ενεργειακά συστήματα που προσφέρουν φθηνή και καθαρή ενέργεια στους πολίτες.

Μη μας διαφεύγει ούτε στιγμή: Τις επιδοτήσεις των ΑΠΕ (αυτές που οδήγησαν στα θηριώδη ελλείμματα του Ειδικού Λογαριασμού) τις πληρώνει ο τελικός καταναλωτής. Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να συντηρηθεί μια ακόμα «φούσκα» στην ελληνική οικονομία, που να σχετίζεται με τις αμοιβές των ΑΠΕ. Θα είναι καταστροφικό για την οικονομία, αλλά και για τις ίδιες τις ΑΠΕ

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να συνεργαστούμε και ας σκεφτούμε -για πρώτη έστω φορά- το εθνικό συμφέρον, και όχι το πρόσκαιρο επιχειρηματικό κέρδος.

Πρέπει η αγορά ηλεκτρισμού να είναι οικονομικά βιώσιμη. Το μεσοπρόθεσμο μέλλον της χώρας ανήκει στα εγχώρια καύσιμα: λιγνίτη και ΑΠΕ. Το μακροπρόθεσμο μέλλον της χώρας ελπίζουμε να ανήκει στις ΑΠΕ.