Για τους κατοίκους της ευρύτερης γειτονιάς του Νέου Φαλήρου, του Μοσχάτου, της Καλλιθέας, του Πειραιά, το κτίριο του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού Φαλήρου είναι οικείο, αλλά ταυτόχρονα άγνωστο. Μέχρι τα τέλη Μαΐου, όμως, ανοίγει –μόλις για δεύτερη φορά στην ιστορία του– τις θύρες του στο κοινό, φιλοξενώντας μια έκθεση για τη βιομηχανική κληρονομιά στην Ελλάδα. Μια έκθεση που γίνεται μια εξαιρετική αφορμή να δούμε και από μέσα το σημαντικό αυτό βιομηχανικό συγκρότημα και τη μικρή αλλά πολύ ενδιαφέρουσα «διήγηση» που προσφέρει για την ιστορία της ΔΕΗ.Η έκθεση για τη βιομηχανική κληρονομιά στη χώρα μας συνδιοργανώνεται από τα ελληνικά τμήματα της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διάσωση της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς (TICCH) και του ICOMOS, με τη βοήθεια της ΔΕΗ και του τμήματος αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Με τη βοήθεια φωτογραφιών και ενημερωτικών κειμένων προσφέρει στον επισκέπτη, ακόμα και αυτόν που δεν έχει ιδιαίτερες αρχιτεκτονικές γνώσεις, ένα συμπυκνωμένο «μάθημα» για τον παραγνωρισμένο βιομηχανικό πλούτο.
«Στόχος της έκθεσης είναι να καταθέσει τη συσσωρευμένη, μέχρι σήμερα, εμπειρία σε μια περίοδο που για πολλές αιτίες η βιομηχανική κληρονομιά βρίσκεται σε κίνδυνο. Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τους επιστήμονες αλλά και το κοινό για την αξία που έχουν τα κατάλοιπα αυτά και να ορίσουμε τι εννοούμε ως βιομηχανική κληρονομιά – όχι μόνο τα κτίρια και τα μηχανήματα, αλλά και τη μνήμη της εργασίας, τα αρχεία των επιχειρήσεων και άλλα» εξηγεί η Μαρία Μαυροειδή, πρόεδρος του ελληνικού TICCH και εργαζόμενη στον τομέα αρχείων της ΔΕΗ.
Η έκθεση ξεκινά από τα πρώτα βήματα της έρευνας για τη βιομηχανική κληρονομιά, μιλά για τις πόλεις της αποβιομηχάνισης (Ερμούπολη, Λαύριο, Πειραιά), τις προσπάθειες διάσωσης και επαναχρησιμοποίησης εγκαταστάσεων (Μυτιλήνη, Βόλος, Θεσσαλονίκη), ενώ προσφέρει ειδικότερες πληροφορίες για την προβιομηχανική κληρονομιά (από τους ανεμόμυλους και την υδροκίνηση), τους φάρους, την κλωστοϋφαντουργία, τον σιδηρόδρομο, τα ορυχεία, την ενέργεια, τους βιομηχανικούς οικισμούς. Στον ίδιο χώρο, δηλαδή στο κτίριο «Τ» του συγκροτήματος, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει και μια μικρή αλλά περιεκτική έκθεση με στοιχεία και αντικείμενα για τα πρώτα 30 χρόνια της ιστορίας της ΔΕΗ. «Πρόκειται για την εποχή της δημιουργίας και της εδραίωσης της ΔΕΗ, των μεγάλων έργων υποδομής, πολλά από τα οποία εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε και σήμερα» εξηγεί ο Γιώργος Δημόπουλος, τομεάρχης αρχείων της ΔΕΗ. Στον ίδιο χώρο ο επισκέπτης μπορεί να δει από κοντά, αλλά όχι από το εσωτερικό το υπέροχο κεντρικό κτίριο, που δυστυχώς παραμένει «ασκεπές» εδώ και 10 χρόνια, με αποτέλεσμα να καταστρέφεται σιγά σιγά.
Γιατί όμως θεωρούν οι ιστορικοί και οι αρχιτέκτονες ότι βρίσκεται σε κίνδυνο η βιομηχανική μας κληρονομιά; «Κατ’ αρχήν, ο πρώτος κίνδυνος είναι η ελλιπής αναγνώριση της αισθητικής και ιστορικής της αξίας», εξηγεί η κ. Μαυροειδή. «Δεν είναι κτήμα του ευρύτερου κοινού ότι τα παλιά εργοστάσια, μικρά ή μεγάλα, αποτελούν τμήματα της ιστορίας μιας πόλης και αξίζουν προσοχής και ανάδειξης. Στο πρόσφατο παρελθόν είχαμε οδυνηρά παραδείγματα απωλειών. Δεν κατορθώθηκε να προστατευθούν ιστορικές βιομηχανικές μονάδες, όπως τα Λιπάσματα της Δραπετσώνας, κατεδαφίστηκαν το κεραμοποιείο Δηλαβέρη στον Πειραιά, το ζυθοποιείο Κλωναρίδη στα Πατήσια, το μεγαλύτερο τμήμα του συγκροτήματος της Columbia, ενώ καθημερινά αποξηλώνεται από τα στοιχεία του και καταρρέει ο «Κρόνος» της Ελευσίνας. Ο δεύτερος σοβαρός κίνδυνος είναι η γη: είναι φθηνότερο να κατεδαφίσεις ένα κτιριακό συγκρότημα από το να το επισκευάσεις και να το επαναχρησιμοποιήσεις».
Η έκθεση στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Φαλήρου θα διαρκέσει έως τις 31 Μαΐου και έχει ελεύθερη είσοδο (καθημερινά, και Σαββατοκύριακα 10.00-13.00, Δευτέρα και Τετάρτη και το απόγευμα).
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου