Αυξάνεται η Αβεβαιότητα για την Ενεργειακή Επάρκεια της Χώρας

(του Κ.Ν. Σταμπολή) 

Με το πετρέλαιο, τον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο να συνιστούν τους τρεις πυλώνες λειτουργίας του ενεργειακού συστήματος κάθε ημέρα που περνά χωρίς ουσιαστική επίλυση του ζητήματος της ταμιακής ρευστότητας, λόγω αδυναμίας λειτουργίας των τραπεζών, επιδεινώνουν τις συνθήκες ενεργειακής ασφάλειας της χώρας. Ενώ μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει ελλείψεις ή προβλήματα τροφοδοσίας σε πετρελαϊκά προϊόντα (δηλ. βενζίνη, ντήζελ, υγραέριο) ή διακοπές στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου, η κατάσταση μπορεί αίφνης να χειροτερέψει καθώς ήδη παρατηρούνται δυσλειτουργίες σε ορισμένα τμήματα της ενεργειακής αλυσίδας.

Σοβαρές δυσλειτουργίες έχουν ήδη εμφανισθεί στον τομέα

του ηλεκτρισμού λόγω της διαρκώς επιδεινούμενης κατάστασης της ταμιακής ρευστότητας της ΔΕΗ. Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ οι καθημερινές εισροές στα ταμεία της Επιχείρησης έχουν μειωθεί κάθετα αφού αυτές έχουν φθάσει το ένα εκατομμύριο την ημέρα ή και λιγότερα από τα 25-30 εκατομμύρια που είναι το επίπεδο σε μία κανονική εργάσιμη ημέρα του καλοκαιριού. Με τις τράπεζες κλειστές, τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων να τείνουν να μηδενισθούν, τα νοικοκυριά να προσπαθούν να εξοικονομήσουν και το τελευταίο ευρώ ουδείς πληρώνει τους λογαριασμούς του στη ΔΕΗ τελείως άφοβα αφού γνωρίζει ότι υπό τις σημερινές ανώμαλες συνθήκες η Επιχείρηση δεν πρόκειται να του κόψει το ρεύμα. Έτσι όμως επιτείνεται το πρόβλημα ρευστότητας της ΔΕΗ το οποίο έχει ήδη ρχίσει να διαχέεται στο μέτωπο της παραγωγής και πλήττει τους μικροεργολάβους οι οποίοι μεταφέρουν τα αδρανή υλικά στα ορυχεία σε Κοζάνη και Πτολεμαΐδα, και αδυνατούν με τη σειρά τους να πληρώσουν για πετρέλαιο αλλά και τους εργαζόμενους τους. Η δημιουργηθείσα κατάσταση επιβεβαιώνει πλήρως τα όσα αναφέραμε σε πρόσφατο άρθρο μας (βλέπε http://www.energia.gr/article.asp?art_id=95595) όπου είχαμε υποστηρίξει ότι προβλήματα στην παραγωγή ηλεκτρισμού κινδυνεύουν να δημιουργηθούν όχι από έλλειψη πρώτων υλών, στη προκειμένη περίπτωση λιγνίτη, αλλά στην μεταφορική-εφοδιαστική αλυσίδα. Στην δε περίπτωση των νήσων όπου λειτουργούν αυτόνομοι πετρελαϊκοί σταθμοί σε 34 νησιά, συμπεριλαμβανομένων Κρήτης και Ρόδου, μπορεί η ΔΕΗ να έχει εξασφαλίσει αποθέματα δύο μηνών όμως ενδέχεται να αντιμετωπίσει προβλήματα στη μεταφορά.

Εάν εξετάσουμε όμως την ευρύτερη εικόνα του παραγωγικού μηχανισμού της ΔΕΗ η εικόνα δεν είναι τελείως αρνητική αφού η Επιχείρηση διαθέτει επαρκή αποθέματα στα υδροηλεκτρικά φράγματα, μετά από έναν μάλλον καλό χειμώνα, τα φωτοβολταϊκά καλύπτουν φορτία αιχμής με τα αιολικά να συνεισφέρουν και αυτά πολύτιμη ενέργεια σε 24ώρη βάση, διαθέτει πλέον τέσσερις μεγάλους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο (Μεγαλόπολη, Λαύριο, Αλιβέρι, Κομοτηνή) ενώ οι ιδιώτες παραγωγοί έχουν εφεδρική δυναμικότητα που μπορούν να διαθέσουν ανά πάσα στιγμή εάν τους το ζητήσει ο ΑΔΜΗΕ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τις επόμενες ημέρες θα δούμε αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή αφού το τελευταίο διάστημα η ΔΕΗ μείωσε κάθετα τις εισαγωγές της, τις οποίες υποχρεούται να πληρώνει τοις μετρητοίς στον ΛΑΓΗΕ μέσα σε λίγες μόνο ημέρες.

Όμως με την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου η σκυτάλη μεταφέρεται αυτόματα στη ΔΕΠΑ η οποία εισάγει όλες τις αναγκαίες ποσότητες από Ρωσία και Τουρκία μέσω αγωγών, και από Αλγερία μέσω LNG και τις διαθέτει στην εσωτερική αγορά. Εδώ τα πράγματα θα δυσκολέψουν προς τα τέλη του μηνός καθότι η επιχείρηση θα πρέπει να πληρώσει τους βασικούς προμηθευτές της, δηλ. τη Ρωσική Gazprom, τηn τουρκική BOTAS και την Αλγερινή Sonatrach. Και ενώ ουδένα πρόβλημα ρευστότητας αντιμετωπίζει η ΔΕΠΑ θα πρέπει να εξασφαλίσει τρόπο για την αποστολή εμβασμάτων στο εξωτερικό κάτι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο υπό τις παρούσες συνθήκες. Εάν μάλιστα από την ερχόμενη εβδομάδα η Ελλάδα, όπως είναι και το πλέον πιθανό, αποκοπεί πλήρως από το ευρωσύστημα (TARGET 2) θα πρέπει να υπάρξει ειδική πρόβλεψη στο πλαίσιο των μέτρων ανθρωπιστικής βοήθειας που έχει ήδη προτείνει η Κομισιόν στην Ελληνική κυβέρνηση, ώστε να μπορέσει μέσω συγκεκριμένης τράπεζας στο εξωτερικό, που θα υποδειχθεί από τη Κομισιόν, και με την οποία υποχρεωτικά θα συμβληθούν ΔΕΠΑ, ΔΕΗ και διυλιστήρια, ώστε να πραγματοποιούνται πληρωμές σε ευρώ ή δολάρια με την τελική εκκαθάριση να γίνεται μέσω Τράπεζας της Ελλάδος εν ευθέτω χρόνω. Άρα και στην περίπτωση του φυσικού αερίου παρατηρούμε ότι ναι μεν το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στην ύπαρξη ικανών αποθεμάτων αλλά στο χρηματοδοτικό σκέλος. Πάντως, παράγοντες του τραπεζικού χώρου στους οποίους απευθύνθηκε το energia.gr, επιβεβαίωσαν τη δυνατότητα ενεργοποίησης ειδικών προβλέψεων για τη μεταφορά χρημάτων στο εξωτερικό για τις πληρωμές ενεργειακών προμηθειών σε περίπτωση που ισχύσουν μέτρα έκτακτης ανάγκης.

Με σαφώς λιγότερα πιθανά προβλήματα από πλευράς λειτουργίας του συστήματος παραγωγής και μεταφοράς εμφανίζονται οι δύο μεγάλοι πετρελαϊκοί όμιλοι της χώρας, ΕΛΠΕ και Motoroil, κυρίως λόγω του διεθνοποιημένου περιβάλλοντος στο οποίο λειτουργούν εδώ και χρόνια (όπου σχεδόν το 50% της παραγωγής τους κατευθύνεται σε εξαγωγές). Με αποθέματα πάνω από 90 ημέρες, με τον ανεφοδιασμό σε αργό να μην έχει διακοπεί ούτε μία ημέρα και με υψηλή ρευστότητα, οι δύο αυτοί όμιλοι αναμένεται ότι θα σηκώσουν το βάρος των δυσλειτουργιών του ευρύτερου ενεργειακού τομέα της χώρας παρεμβαίνοντας όπου χρειασθεί με την παροχή πιστώσεων (λ.χ. ΔΕΗ, Ακτοπλοΐα, Πολιτική Αεροπορία, Ένοπλες Δυνάμεις, Αστυνομία) και διευκολύνσεων. Στη κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει ουσιαστικά εισέλθει η χώρα από χθες τα μεσάνυκτα ο ρόλος ΕΛΠΕ, Motoroil αλλά και των άλλων πετρελαϊκών εταιρειών λιανικής αλλά και των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών αναμένεται να είναι καθοριστικός στη προσπάθεια να αποφευχθεί η κατάρρευση του όλου συστήματος.