Η επιμονή της τρόικας για τον ΑΔΜΗΕ και τα λόμπι των Βρυξελλών

Της Μανταλένας Πίου

 

Γιατί επιμένουν τόσο οι δανειστές στην ιδιωτικοποίηση του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ); Το μοντέλο με το οποίο λειτουργεί σήμερα είναι συμβατό με τις οδηγίες της Ε.Ε. για τους Διαχειριστές Μεταφοράς Ηλεκτρισμού, ενώ τα έσοδα από την πώληση δεν προορίζονται για το δημόσιο και τη μείωση του χρέους αλλά για τα ταμεία της ΔΕΗ.

Επιμονή
Ωστόσο, σε όλα τα στάδια των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς το ζήτημα της πώλησης του ΑΔΜΗΕ επανερχόταν μετ' επιτάσεως, κάποιες φορές μάλιστα με ιδιαίτερα έντονο

τρόπο, αφού σε κάποια από τα σχέδια που είχαν κυκλοφορήσει πριν από τη συμφωνία που έκλεισε στη Σύνοδο Κορυφής στις 12-13 Ιουλίου, το Brussels Group ζητούσε η «ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ να γίνει με αμετάκλητα βήματα, από το σημείο που είχε παγώσει ο προηγούμενος διαγωνισμός, την πρόσκληση για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών».

Η πιο soft διατύπωση της συμφωνίας του Ιουλίου προβλέπει «ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ ή άλλα ισοδύναμα μέτρα που να εξασφαλίζουν τον ανταγωνισμό».

Σύμφωνα με τη ευρωπαϊκή οδηγία, τρία είναι τα μοντέλα για τους Διαχειριστές: Ο πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός, o Aνεξάρτητος Διαχειριστής Συστήματος και ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς

Ο κ. Κάρλο Βιβιάνι, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν και τα υπόλοιπα στελέχη του «κουαρτέτου», ξεκίνησαν την περασμένη Τετάρτη τις επαφές με το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης για τα προαπαιτούμενα στον τομέα της Ενέργειας, με το ζήτημα του ΑΔΜΗΕ να κυριαρχεί.

Π. Σκουρλέτης
Ο νέος υπουργός Παναγιώτης Σκουρλέτης απέκλεισε την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, είπε ότι ο Διαχειριστής θα αποκοπεί από τη ΔΕΗ και θα περάσει στο Δημόσιο, ενώ άφησε να εννοηθεί ότι εξετάζει εναλλακτικές λύσεις συμπεριλαμβανομένου του swap μεριδίων που κατέχει το Δημόσιο σε άλλες εταιρείες, χωρίς να επιβεβαιώσει τα σενάρια που θέλουν οι ανταλλαγές μετοχών να αφορούν σε πακέτα του Δημοσίου στα ΕΛΠΕ και την ΕΥΔΑΠ. Eχει αφήσει ανοικτό το ποσοστό που θα έχει το Δημόσιο στον νέο ΑΔΜΗΕ, καθώς και το μάνατζμεντ, αλλά ήταν κατηγορηματικός ότι το Δημόσιο θα κρατήσει τα πάγια, δηλαδή τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρισμού.

Το μεγάλο ερώτημα είναι ο αν ο κ. Βιβιάνι και η ομάδα του θα δεχθούν την ελληνική πρόταση ή θα επιμείνουν στην ιδιωτικοποίηση ή σε άλλου τύπου ισοδύναμα μέτρα.

Ιδιοκτησιακός διαχωρισμός
Αυτό πάντως που δεν δέχονται με τίποτα είναι να παραμείνει ο ΑΔΜΗΕ στο καθεστώς που βρίσκεται σήμερα. Θέλουν να διαχωριστεί πλήρως ιδιοκτησιακά από τη ΔΕΗ, την οποία θεωρούν ότι κατέχει δεσπόζουσα θέση και δεν δέχονται ούτε το παλαιό μοντέλο, του ΔΕΣΜΗΕ -προκάτοχος του ΑΔΜΗΕ- στο οποίο το 51% ανήκε στο Δημόσιο και το υπόλοιπο στη ΔΕΗ με δυνατότητα συμμετοχής και των άλλων ηλεκτροπαραγωγών, ανάλογα με την παραγωγή τους.

Στον διαγωνισμό που είχε γίνει το 2014 για την πώληση του 66% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον ο ιταλικός Διαχειριστής ΤΕRNA, o βελγικός Διαχειριστής ΕLIA, η κινεζική State Grid Corporation of China (η οποία αγόρασε μερίδιο στη μητρική της ΤΕRNA) και ένα καναδέζικο συνταξιοδοτικό fund. Η διαδικασία δεν πέρασε ποτέ στο στάδιο των δεσμευτικών προσφορών, καθώς η ΔΕΗ πάγωσε τον διαγωνισμό, εν όψει των εκλογών και των σφοδρών αντιδράσεων της τότε αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ και των εργαζομένων.

Σύμφωνα με τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, τρία είναι τα μοντέλα για τους Διαχειριστές Ηλεκτρισμού:

• Ο πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός (Ownership Unbundling- OU), o Aνεξάρτητος Διαχειριστής Συστήματος (ISO) και ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς (ITO).

•  Το 2012, η Ελλάδα άλλαξε το μοντέλο και από ISO που ήταν ο ΔΕΣΜΗΕ πέρασε στο ΙΤΟ που είναι ο ΑΔΜΗΕ. Το πιο δημοφιλές μοντέλο Διαχειριστών στην Ευρώπη είναι το πρώτο, το ΟU, ο πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός που προϋποθέτει απόλυτα ξεχωριστές εταιρείες (η παραγωγή και η εμπορία ηλεκτρικού ρεύματος δεν είναι συμβατές με τη μεταφορά), τη μη ύπαρξη κοινών μετόχων μεταξύ της εταιρείας που έχει τη δραστηριότητα παραγωγή/προμήθεια ηλεκτρισμού και της μεταφοράς, ούτε καν την ύπαρξη κοινών στελεχών στο μάνατζμεντ ή τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών.

Στο μοντέλο ISO επιβάλλεται επίσης ο πλήρης διαχωρισμός του Διαχειριστή Συστήματος χωρίς όμως τα πάγια περιουσιακά στοιχεία, δηλαδή τα δίκτυα, τα οποία ιδιοκτησιακά παραμένουν στη μητρική εταιρεία αλλά τη διαχείριση και τη λειτουργία τους έχει ο Διαχειριστής (παράδειγμα ΔΕΣΜΗΕ).

Στο τρίτο μοντέλο, το ΙΤΟ, ο Διαχειριστής Μεταφοράς είναι ο ιδιοκτήτης των παγίων (δίκτυα) και συνεχίζει να ανήκει στην καθετοποιημένη εταιρεία, αλλά λειτουργεί κάτω από συγκεκριμένους κανόνες που εξασφαλίζουν την ανεξαρτησία του από τη μητρική. (παράδειγμα ΑΔΜΗΕ).

Τι ισχύει σε Ιταλία, Ισπανία και Ελβετία Το τριπλο ευρωπαϊκό μοντελο

Η ευρωπαϊκή εμπειρία μέχρι σήμερα δείχνει ότι ο Διαχειριστής πρέπει να έχει τον πλήρη έλεγχο όλου του συστήματος και της λειτουργίας του. Ο διαχωρισμός του ιδιοκτήτη του δικτύου από τον Διαχειριστή του Συστήματος δημιουργεί πολλά προβλήματα τόσον όσον αφορά την υλοποίηση των επενδύσεων, όσο και στη συντήρηση και τη λειτουργία του δικτύου. Γι' αυτό τον λόγο πολλές ευρωπαϊκές χώρες που αρχικά προτίμησαν το μοντέλο ISO, τελικά το άλλαξαν, όπως η Ιταλία που ξεκίνησε με ISO το 2000 αλλά το άλλαξε σε ΟU (πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός) το 2005, η Ελβετία και η Ισπανία, όπου οι πρώην Διαχειριστές ISO αγόρασαν τα δίκτυο, το οποίο πριν δεν ανήκε στην ιδιοκτησία τους και Ελλάδα που άλλαξε το 2012 τον ΔΕΣΜΗΕ σε ΑΔΜΗΕ.

Είναι προφανές πως το ενδιαφέρον των δανειστών για την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ δεν εδράζεται σε κάποια ασυμβατότητα με το ευρωπαϊκό δίκαιο ή την ευρωπαϊκή πρακτική. Η επιχειρηματολογία που είχε συνοδεύσει την προηγούμενη απόπειρα πώλησης του Διαχειριστή ήταν η ανάγκη της ΔΕΗ για φρέσκα κεφάλαια που θα τα χρησιμοποιούσε για τις δικές της επενδύσεις αλλά και η ανάγκη του ίδιου του ΑΔΜΗΕ για πρόσθετους πόρους, προκειμένου να μπορέσει να εκτελέσει το δικό του επενδυτικό πρόγραμμα. Πολλοί μίλησαν και μιλούν και για επιχειρηματικά λόμπι στις Βρυξέλλες, που θα ήθελαν ο Διαχειριστής να περάσει σε κάποιον ευρωπαϊκό όμιλο...

 http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26516&subid=2&pubid=113637775