Συμφωνία με πιστωτές και κοινοτικό δίκαιο «οδηγούν» την ενεργειακή πολιτική

Σε λίγη ώρα σήμερα το πρωί, αναμένεται να παραλάβει και επισήμως το χαρτοφυλάκιο της ενέργειας από τον προκάτοχό του Π. Λαφαζάνη ο νέος υπουργός παραγωγικής ανασυγκρότησης, περιβάλλοντος και ενέργειας Π. Σκουρλέτης. Ο οποίος θα βρεθεί άμεσα αντιμέτωπος με τις μεγάλες εκκρεμότητες αλλά και την ανάγκη να προχωρήσουν τολμηρές μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα, όπως αυτές υπαγορεύονται τόσο από τη συμφωνία με τους πιστωτές, όσο και από το κοινοτικό δίκαιο περί την ενέργεια, το οποίο έχει αναδειχθεί σε ένα από τα … Ευαγγέλια των «ενωσιακών» υποχρεώσεων όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ. Σχετικά πρόσφατες άλλωστε είναι οι παροτρύνσεις με τη μορφή προειδοποιήσεων της Επιτρόπου Ανταγωνισμού Βερστάγκερ προς την Αθήνα να προχωρήσει στις αναγκαίες προσαρμογές, που όμως ουδέποτε εισκούστηκαν ελέω … Π. Λαφαζάνη. 

Ποιες είναι οι άμεσες εκκρεμότητες για το νέο υπουργό;

Η νούμερο ένα καυτή πατάτα είναι βεβαίως το θέμα της ιδιωτικοποίησης της θυγατρικής της ΔΕΗ ΑΔΜΗΕ, που αποτελεί προαπαιτούμενο για να υπογραφεί η συμφωνία.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται βέβαια και η υποχρέωση για πραγματικό άνοιγμα των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου καθώς και ο περιορισμός της ισχύος των κρατικών μονοπωλίων σε αυτές τις αγορές.

Παράλληλα η συμφωνία προβλέπει και ειδικότερα μέτρα όπως πχ στον ηλεκτρισμό η υποχρέωση για αύξηση του ρεύματος στα αγροτικά τιμολόγια που μπορεί να φτάσει μέχρι και το 30%-40%. Αυτή η αύξηση προκύπτει από τη δέσμευση τα τιμολόγια της ΔΕΗ να βασίζονται στο πραγματικό κόστος της εταιρείας και συνακόλουθα να καταργηθούν οι επιδοματικές πολιτικές.

Ακόμη βαρύτερο αναμένεται να είναι το κόστος της μη απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού για την ενεργοβόρο βιομηχανία, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της απώλειας της έκπτωσης στα τιμολόγια της ΔΕΗ, όπως τουλάχιστον προβλέπει η συμφωνία με τους δανειστές. Η συμφωνία προβλέπει επίσης κατάργηση των εκπτώσεων και την αντικατάστασή τους με τιμολόγια που να αντανακλούν το κόστος της ΔΕΗ. Εδώ βεβαίως μπορεί να υπάρξουν και ανατροπές, αφού μια νέα καταγραφή του κόστους, μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα, ευνοϊκότερα για την ασθμαίνουσα ελληνικήκ βιομηχανία.
Στο γεωπολιτικό κομμάτι της ενέργειας, αναμένονται με ενδιαφέρον οι κινήσεις του νέου υπουργού, ο οποίος καλείται να επιλέξει μεταξύ της πεπατημένης του προκατόχου του, που παρά τα «πήγαινε – έλα» στη Μόσχα, ελάχιστα απτά πέτυχε, και μιας άλλης πιο ρεαλιστικής προσέγγισης.
Πώληση ΑΔΜΗΕ

Το κείμενο της συμφωνίας μιλά για ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, “εκτός αν ληφθούν ισοδύναμα μέτρα για τον ανταγωνισμό στην εγχωρια αγορά”. Το σκεπτικό των πιστωτών είναι πως όσο ο ΑΔΜΗΕ δεν διαχωρίζεται ιδιοκτησιακά από τη μητρική ΔΕΗ, τόσο θα συνεχίζει να υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων και δυσκολία πρόσβασης τρίτων στα δίκτυα, όπως απαιτεί η κοινοτική νομοθεσία, άρα απουσία ανταγωνισμού. Τα “ισοδύναμα μέτρα” που αναφέρει η συμφωνία είναι να αγοράσει τον ΑΔΜΗΕ το Δημόσιο, εξασφαλίζοντας έτσι την ανεξαρτησία του. Δύσκολο ως ανέφικτο σενάριο. Αφενός επειδή ο ΑΔΜΗΕ αποτιμάται στα 600 εκατ. ευρώ και πάνω, τα οποία φυσικά το Δημόσιο δεν διαθέτει, αφετέρου επειδή στις Βρυξέλλες αμφιβάλλουν ότι ακόμη και σε μια τέτοια περίπτωση, η εταιρεία θα διασφάλιζε την ισότιμη πρόσβαση σε όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά, ΔΕΗ και ιδιώτες. 

Μεταρρυθμίσεις στην αγορά ηλεκτρισμού 

Η κυβέρνηση καλείται να ανοίξει την αγορά ηλεκτρισμού στον ανταγωνισμό εναρμονίζοντας την με την κοινοτική νομοθεσία, που καθιστά υποχρέωση της χώρας την ισότιμη πρόσβαση όλων σε πηγές παραγωγής ηλεκτρισμού χαμηλού κόστους, όπως ο λιγνίτης και τα νερά. Στο κείμενο καλείται η κυβέρνηση να καθιερώσει δημοπρασίες φθηνής λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας (με βάση το γαλλικό μοντέλο Νome), όπου η ΔΕΗ θα υποχρεώνεται να πουλά σε ιδιώτες, και σε χαμηλές τιμές, μέρος της παραγωγής της. Εκείνοι εν συνεχεία υποχρεούνται να μεταπωλούν την ενέργεια αυτή στους πελάτες τους, δηλαδή νοικοκυριά, εμπορικά καταστήματα, βιομηχανίες. Αλλά όλοι γνωρίζουν πως το μέτρο από μόνο του είναι μεταβατικό, και δεν αρκεί για να ανοίξει η αγορά. Μέχρι πριν από ένα μήνα οι θεσμοί πίεζαν στο κείμενο της συμφωνίας να συμπεριληφθεί και η υποχρέωση δημιουργίας και πώλησης της Μικρής ΔΕΗ, τελικά όμως αυτό δεν συνέβη. Προκειμένου να μη δυσκολέψουν κι άλλο την ελληνική πλευρά, οι δανειστές απέσυραν από το τραπέζι τη Μικρή ΔΕΗ, αφού ούτωςή άλλως γνωρίζουν ότι πολύ πιθανό να επανέλθει από την πίσω πόρτα όταν το Ευρωπαικό Δικαστήριο θα εκδώσει την απόφαση σε 2ο βαθμό για το μονοπώλιο της ΔΕΗ στο λιγνίτη, καταδικάζοντας την επειδή κατέχει το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης του καυσίμου. Το σχέδιο της Μικρής ΔΕΗ θα έβαζε τέλος ακριβώς σ’ αυτή δικαστική εκκρεμότητα, αφού θα μεταβιβαζόταν σε τρίτους το 30% του παραγωγικού δυναμικού της ΔΕΗ. Τώρα η υποχρέωση της ΔΕΗ να άρει το μονοπώλιο της ΔΕΗ θα επανέλθει. Το τι θα λέει η νέα απόφαση είναι άγνωστο, αλλά το πιθανότερο είναι πως θα υποχρεώνει τη ΔΕΗ να πουλήσει λιγνιτικές μονάδες και ορυχεία. Με άλλα λόγια, μπορεί να έφυγε από το κείμενο της συμφωνίας η υποχρέωση δημιουργία ςτης Μικρής ΔΕΗ, δεν έχει ωστόσο φύγει ο λόγος ο οποίος και την επέβαλε.