του Γιάννη Χατζηβασιλειάδη, Προέδρου ΙΕΝΕ
Η ηλεκτρική ενέργεια στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, της τάξης του 10% του συνόλου της χώρας, βασίζεται στους σταθμούς πετρελαίου, οι οποίοι πλην των άλλων, επιφέρουν πρόσθετη επιβάρυνση στο σύνολο των καταναλωτών που ξεπερνά το 1δις € ετησίως, αφού το 2014 μόνο το κόστος πετρελαίου ξεπέρασε τα 800εκατ.€, με το ήμισυ αυτών να αντιπροσωπεύει την Κρήτη. Οι διασυνδέσεις νησιών με το εθνικό σύστημα και η μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στα υπόλοιπα μπορούν να μειώσουν αισθητά την επιβάρυνση στους καταναλωτές.
Εδώ και χρόνια η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το εθνικό σύστημα αποτελεί έργο πρώτης προτεραιότητας, οπότε η πρόταση του ΣΕΒ για ένταξη της διασύνδεσης Κρήτης στο χρηματοδοτικό πακέτο Γιουνκέρ αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία και μπορεί να σηματοδοτεί την έναρξη των διαδικασιών για την υλοποίησή του.
Το ΙΕΝΕ εκπόνησε μια πολύ χρήσιμη μελέτη για λογαριασμό της ΡΑΕ, με τίτλο «Στρατηγική Μελέτη Ηλεκτρικών Διασυνδέσεων στη ΝΑ Ευρώπη και ο Κρίσιμος Ρόλος της Ελλάδος», Οκτώβριος 2012, με συγκεκριμένες προτάσεις για την διασύνδεση της Κρήτης. Παρά την εκπεφρασμένη πολιτική βούληση τότε τόσο του αρμόδιου υπουργού όσο και του πρωθυπουργού έφτασε το 2015 και συζητείται ακόμη.
Η διασύνδεση νησιών μακράν της ηπειρωτικής χώρας με το εθνικό σύστημα ξεκίνησε πριν τρεις σχεδόν δεκαετίες, αρχικά για μια ομάδα νησιών των Κυκλάδων και εν συνεχεία της Κρήτης, χωρίς ακόμη να υλοποιηθούν. Η όλη εξέλιξη φανερώνει μια χαλαρότητα με ασθενή θέληση και έλλειψη κινήτρου αφού οι καταναλωτές πληρώνουν το υπερβάλλον κόστος. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι εάν αυτά τα πρόσθετα ποσά που πληρώνουν οι καταναλωτές χρησιμοποιούντο για τις διασυνδέσεις των νησιών, σε μια περίοδο οκτώ ετών θα είχαν διασυνδεθεί όλα τα νησιά και οι καταναλωτές θα είχαν απαλλαγεί από αυτή την επιβάρυνση δια παντός. Έχω τη γνώμη ότι εάν υπήρχε η ΔΕΗ που έκανε το θαύμα του εξηλεκτρισμού της χώρας, πριν μεταλλαχθεί στην σημερινή, θα είχαν υλοποιηθεί οι διασυνδέσεις γιατί εκείνη ανταποκρίνονταν στον ιδρυτικό της νόμο για «αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πηγών και παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στον Ελληνικό λαό με χαμηλό κόστος». Για τα μεγάλα έργα τότε επιλέγονταν κατάλληλος εξωτερικός τεχνικός σύμβουλος που συνεργάζονταν με το προσωπικό της ΔΕΗ στην πραγματοποίηση άρτιων και αποδοτικών έργων, χωρίς καθυστερήσεις και υπερβάσεις, ενώ παράλληλα μεταφέρονταν και τεχνογνωσία στη χώρα.
Οι διασυνδέσεις των νησιών έχουν αντικειμενικό σκοπό την απεξάρτηση από τους σταθμούς πετρελαίου και για να γίνει αυτό χρειάζονται ασφαλείς και αξιόπιστες διασυνδέσεις με εναλλακτικές λύσεις τροφοδότησης σε περίπτωση σφάλματος.
Η διασύνδεση μιας ομάδας νησιών των Κυκλάδων βρίσκεται υπό κατασκευή αυτήν την περίοδο για την πρώτη φάση, η οποία βέβαια συναρτάται με την εξάρτηση από τους σταθμούς πετρελαίου. Η πλήρης απεξάρτηση θα γίνει με την ολοκλήρωση και της δεύτερης φάσης, η οποία φαίνεται να αργεί και μάλλον θα αποτελέσει επιτυχία εάν τελικά αυτό το έργο ολοκληρωθεί σε τριάντα χρόνια. Εν τω μεταξύ είναι ανάγκη να γίνει και η διασύνδεση των υπολοίπων νησιών των Κυκλάδων και σύντομα βέβαια για να εξαλειφθεί και ο κίνδυνος “ black out” με τις σοβαρές συνέπειες.
Η διασύνδεση της Κρήτης είναι ένα μεγάλο και δύσκολο έργο, όχι μόνο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, που ξεπερνάει τις εγχώριες δυνατότητες σε τεχνογνωσία και εμπειρίες. Είναι ένα ακριβό έργο με προοπτική 40 και 50 ετών που θα ηλεκτροδοτεί την Κρήτη αδιαλείπτως και με τις αναμενόμενες εξελίξεις, όπου πρέπει να αξιολογηθούν όλες οι σχετικές παράμετροι.
Η προτεινόμενη διασύνδεση με δύο παράλληλα υποβρύχια καλώδια 2 x500 MW με κοινά σημεία αναχώρησης και τερματισμού και προϋπολογισμό 850εκατ.€, κατά τη γνώμη μου δεν μπορεί να αποτελέσει την ενδεδειγμένη λύση. Δεν ανταποκρίνεται ήδη στις σημερινές ανάγκες τόσο σε ικανότητα μεταφοράς όσο και σε αξιοπιστία, οπότε δεν οδηγεί στην απεξάρτηση από τους σταθμούς πετρελαίου, οι οποίοι θα λειτουργούν παράλληλα με αυξανόμενη συμμετοχή και με οικονομικές επιπτώσεις, ενώ σύντομα θα χρειασθεί άλλο ένα παρόμοιο έργο με το αντίστοιχο κόστος.
Νομίζω, ότι η λύση που οδηγεί στο μέλλον με τα καλύτερα αποτελέσματα είναι η διασύνδεση με δύο υποβρύχια καλώδια 2 x1 GW και σύγχρονη τεχνολογία, με διαφορετική όδευση και σημεία αναχώρησης (Αττική και Πελοπόννησος) και δύο σημεία τερματισμού στην Κρήτη. Έτσι, καλύπτονται πλήρως οι ανάγκες ζήτησης της Κρήτης για μακρά περίοδο με ασφάλεια ακόμη και σε φυσικές καταστροφές, επιτυγχάνεται η απεξάρτηση από τους σταθμούς πετρελαίου και η βέλτιστη αξιοποίηση ηλιακής και αιολικής ενέργειας με ευελιξία μεταφοράς, ενώ δημιουργούνται προοπτικές για την σύνδεση της Ρόδου και λοιπών Δωδεκανήσων. Επιπλέον, θα αποτελέσει πρόδρομο έργο για την διασύνδεση Κύπρου-Ισραήλ με το Ευρωπαϊκό διασυνδεδεμένο σύστημα ( EurAsia Interconnector 2 GW), όποτε αυτό υλοποιηθεί, με σημαντικές υπηρεσίες στο Νότιο σύστημα της χώρας.
Αυτά βέβαια είναι σκέψεις, ιδέες και προτάσεις που θέλουν μελέτη και αξιολόγηση από έμπειρο μελετητή, καθώς και διερεύνηση διαφόρων σεναρίων εξέλιξης φορτίων και διείσδυσης των ΑΠΕ σε συνδυασμό με τους περιβαλλοντικούς στόχους. Χρειάζονται ακόμη και χρηματοδοτικά μοντέλα για την υλοποίηση των διασυνδέσεων, ενώ θα πρέπει να εκτιμηθούν και οι επιπτώσεις στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές μακροπρόθεσμα.
Το έργο έχει μεγάλη στρατηγική σημασία για το εθνικό και Ευρωπαϊκό σύστημα και καθίσταται αναγκαία μια κυβερνητική πρωτοβουλία. Πρώτο και αποφασιστικό βήμα είναι η επιλογή του κατάλληλου τεχνικού συμβούλου με τεχνογνωσία και εμπειρίες για μια ολοκληρωμένη μελέτη και επίβλεψη αυτού του δύσκολου έργου σε συνεργασία με το αξιόλογο εγχώριο δυναμικό για την άρτια και έγκαιρη υλοποίηση, αποφεύγοντας το μοντέλο στη διασύνδεση των Κυκλάδων.
Ο τεχνικός σύμβουλος με τις εμπειρίες του και ως γνώστης της αγοράς μπορεί να επεξεργασθεί και να σχεδιάσει ένα ρεαλιστικό χρηματοδοτικό μοντέλο, όπως και ΣΔΙΤ, που θα συμβάλει στην υλοποίηση του έργου, λαμβάνοντας υπόψη και την μονοπωλιακή δραστηριότητα του διαχειριστή. Η παρουσία ενός ικανού τεχνικού συμβούλου και μιας πλήρους μελέτης διευκολύνει την άντληση χρηματοδότησης με καλύτερους όρους, τυχόν επιδοτήσεων στην επένδυση από την ΕΕ και επιλογής καλύτερου εξοπλισμού με καινοτόμες τεχνολογίες προς όφελος του έργου.
Ένα ακόμη θέμα για διερεύνηση είναι οι οικονομικές συνέπειες της διασύνδεσης στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, που πρέπει να διερευνήσει ο τεχνικός σύμβουλος στα πλαίσια των ρυθμίσεων και της διεθνούς πρακτικής. Οι επενδύσεις για την διασύνδεση θα υπερδιπλασιάσουν την περιουσία του διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς, όπως και τα τέλη χρήσης δικτύου, οπότε υπάρχει το ενδεχόμενο να περιορίζονται σημαντικά τα αναμενόμενα οφέλη από την απαγκίστρωση του πετρελαίου. Τα κέρδη του διαχειριστή δικτύου καθορίζονται με εισήγηση της ΡΑΕ και διοικητικές αποφάσεις με βάση το ετήσιο κόστος για λειτουργικές δαπάνες, την απόδοση περιουσίας και τις αποσβέσεις. Σύμφωνα με την διεθνή πρακτική, συνήθως η απόδοση της περιουσίας καθορίζεται μία μονάδα πάνω από την απόδοση των κρατικών ομολόγων και για την Ελλάδα είναι υψηλά. Επομένως, καθίσταται αναγκαία μια διερεύνηση για μείωση των τελών χρήσης δικτύου, όπως εάν είναι εφικτή η χρέωση μόνο των λειτουργικών δαπανών της διασύνδεσης, καθώς οι καταναλωτές μπορούν να αποπληρώσουν το κεφάλαιο της επένδυσης παρατείνοντας τις σχετικές επιβαρύνσεις για ένα μικρό χρονικό διάστημα ώστε να αποτελέσει τελικά περιουσία τους. Αυτό σημαίνει ότι καλό θα ήταν οι διασυνδέσεις να είχαν γίνει χθες.
Υπάρχει όμως και το θέμα των τυχόν αποζημιώσεων που μπορεί να απαιτήσει η ΔΕΗ λόγω κατάργησης των πετρελαϊκών σταθμών, το οποίο χρειάζεται διερεύνηση, όπως και η αξιοποίηση των εγκαταστάσεων και του χώρου όπου είναι εγκατεστημένοι οι σταθμοί παραγωγής που καταργούνται.
Όλα αυτά μαζί με τις δυσκολίες του έργου, τεχνικές και οικονομικές, οδηγούν στην συνετή απόφαση επιλογής του κατάλληλου τεχνικού συμβούλου για την ανάθεση της πλήρους μελέτης και της επίβλεψης ως πρώτο αποφασιστικό βήμα για την υλοποίηση του έργου με πολλαπλά οφέλη στον ηλεκτρικό τομέα και τους καταναλωτές για μακρό χρονικό ορίζοντα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου