Του Χάρη Φλουδόπουλου
Είναι φθινόπωρο του 2010. Η τότε κυβέρνηση φαίνεται να έχει καταλήξει στην απόφαση ότι ο νόμος που επρόκειτο να κατατεθεί το καλοκαίρι του 2011 για τη συμμόρφωση της χώρας με το τρίτο ενεργειακό πακετό, ο περίφημος νόμος 4001/2011 θα ακολουθούσε για την αγορά του ηλεκτρισμού το μοντέλο ΙΤΟ, αγγλιστί Independent Transmission Operator. Τί σήμαινε η συγκεκριμένη επιλογή; Ότι η θυγατρική της ΔΕΗ που διαχειρίζεται το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρισμού ΑΔΜΗΕ θα παρέμενε στον όμιλο, εφαρμόζοντας όλες τις δικλείδες ανεξαρτησίας από τη μητρική που προβλέπει ο ευρωπαϊκός νόμος.
Τότε λοιπόν, σε μία συνέντευξη τύπου που διοργάνωνε η ΔΕΗ ο τότε πρόεδρος Αρθούρος Ζερβός εξέφραζε κάποιες ενστάσεις σε σχέση με την επιλογή αυτή, λέγοντας ότι οι ρήτρες ανεξαρτησίας είναι τόσο αυστηρές που πιθανόν να είναι προς το συμφέρον της εταιρείας το μοντέλο που προβλέπει το διαχωρισμό και την πλήρη ανεξαρτησία του διαχειριστή του συστήματος. Ο κ. Ζερβός έφερνε μάλιστα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη Γαλλία – χάριν της οποίας θρυλείται ότι θεσπίστηκε η επιλογή του μοντέλου ΙΤΟ καθώς δεν ήθελε να διαχωρίσει την EDF από το διαχειριστή RTE. Έλεγε λοιπόν ο κ. Ζερβός ότι μετά την εφαρμογή του ΙΤΟ, ο διευθύνων σύμβουλος της EdF θέλησε να επισκεφτεί απροειδοποίητα όχι το κέντρο ελέγχου του συστήματος μεταφοράς αλλά τα κεντρικά γραφεία της RTE. Ο γενικός διευθυντής της RTE ωστόσο του απαγόρευσε την είσοδο, με το επιχείρημα ότι υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία και θα πρέπει να υποβληθεί αίτημα το οποίο θα πρέπει να γίνει δεκτό προκειμένου να επισκεφτεί τα γραφεία της θυγατρικής.
Η φιλοσοφία πίσω από αυτές οι δικλείδες ασφαλείας που θέλουν το διαχειριστή του συστήματος ανεξάρτητο από επηρεασμό της μητρικής είναι απλός: ακόμη και εάν το δίκτυο ανήκει σε μια εταιρεία, δεν πρέπει αυτή η ιδιοκτησιακή σχέση να επηρεάζει τη λειτουργία της αγοράς και του ανταγωνισμού, καθώς αυτό θα αποβεί σε βάρος του τελικού καταναλωτή. Μπορεί δηλαδή η εταιρεία να συνεχίσει να είναι μέτοχος και να εισπράττει τα μερίσματα ή να ενσωματώνει τα οικονομικά μεγέθη της θυγατρικής της στον ισολογισμό του ομίλου, ωστόσο η καθημερινή της λειτουργία στο βαθμό που επηρεάζει και τρίτες εταιρείες που πιθανόν να ανταγωνίζονται τη μητρική πρέπει να γίνεται με τρόπο αμερόληπτο και αντικειμενικό. Και επαναλαμβάνουμε αυτό γίνεται όχι για λόγους ιδεοληψίας αλλά γιατί έτσι κρίνεται ότι λειτουργεί καλύτερα ο ανταγωνισμός προς όφελος του καταναλωτή.
Παρά τις αυστηρές δικλείδες, το γράμμα αλλά και το πνεύμα της ευρωπαϊκής ενεργειακής νομοθεσίας, πάντως, ανήμερα το Πάσχα ο υπουργός ΠΑΠΕΝ Π. Λαφαζάνης επέλεξε να επισκεφθεί το κέντρο ελέγχου του ΑΔΜΗΕ στον Άγιο Στέφανο, συνοδευόμενος από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκη. Η επίσκεψη έγινε χωρίς να είναι παρών ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Γ. Γιαρέντης, αλλά ούτε και ο αρμόδιος διευθυντής λειτουργίας και ελέγχου συστήματος Δ. Φούρλαρης, παρά μόνο ο διευθυντής συστημάτων και υποδομών Ι. Μπλάνας (κάποιες πληροφορίες θέλουν ο κ. Μπλάνας να αναβαθμίζεται και να αναλαμβάνει επικεφαλής της θυγατρικής ως επιλογή του κ. Λαφαζάνη).
Τώρα εκτός από τις εντυπώσεις που δημιουργούνται από την απροειδοποίητη επίσκεψη – όχι βεβαίως του υπουργού αλλά του επικεφαλής της μητρικής με την οποία υποτίθεται ότι υπάρχουν ρητές δικλείδες ανεξαρτησίας – υπάρχει και η ουσία. Και ποια είναι η ουσία; Ότι στον Άγιο Στέφανο χτυπά η καρδιά του ηλεκτρικού συστήματος στο οποίο καλώς ή κακώς συμμετέχουν και άλλοι παραγωγοί πλην της ΔΕΗ με ένα μερίδιο της τάξης του 30%. Οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ εξαρτώνται από τη σωστή λειτουργία και του ΛΑΓΗΕ αλλά και του κέντρου του Αγίου Στεφάνου όπου γίνεται η εξισορρόπηση της αγοράς (balancing), η κατανομή των μονάδων (dispatching) αποφασίζεται δηλαδή το ποιος θα λειτουργήσει και ποιος όχι με βάση την οικονομικότητα, τη διαθεσιμότητα αλλά και τις τεχνικές ανάγκες του συστήματος. Είναι δηλαδή κρίσιμο για να υπάρχει ομαλή λειτουργία της αγοράς ο διαχειριστής να είναι αμερόληπτος και αντικειμενικός.
Και αυτό διότι τα προβλήματα που πιθανόν να δημιουργηθούν από τέτοιου είδους πρακτικές είναι σοβαρά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμάται η σημασία των ευρωπαϊκών κανόνων για τη λειτουργία της αγοράς.
Είναι φθινόπωρο του 2010. Η τότε κυβέρνηση φαίνεται να έχει καταλήξει στην απόφαση ότι ο νόμος που επρόκειτο να κατατεθεί το καλοκαίρι του 2011 για τη συμμόρφωση της χώρας με το τρίτο ενεργειακό πακετό, ο περίφημος νόμος 4001/2011 θα ακολουθούσε για την αγορά του ηλεκτρισμού το μοντέλο ΙΤΟ, αγγλιστί Independent Transmission Operator. Τί σήμαινε η συγκεκριμένη επιλογή; Ότι η θυγατρική της ΔΕΗ που διαχειρίζεται το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρισμού ΑΔΜΗΕ θα παρέμενε στον όμιλο, εφαρμόζοντας όλες τις δικλείδες ανεξαρτησίας από τη μητρική που προβλέπει ο ευρωπαϊκός νόμος.
Τότε λοιπόν, σε μία συνέντευξη τύπου που διοργάνωνε η ΔΕΗ ο τότε πρόεδρος Αρθούρος Ζερβός εξέφραζε κάποιες ενστάσεις σε σχέση με την επιλογή αυτή, λέγοντας ότι οι ρήτρες ανεξαρτησίας είναι τόσο αυστηρές που πιθανόν να είναι προς το συμφέρον της εταιρείας το μοντέλο που προβλέπει το διαχωρισμό και την πλήρη ανεξαρτησία του διαχειριστή του συστήματος. Ο κ. Ζερβός έφερνε μάλιστα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη Γαλλία – χάριν της οποίας θρυλείται ότι θεσπίστηκε η επιλογή του μοντέλου ΙΤΟ καθώς δεν ήθελε να διαχωρίσει την EDF από το διαχειριστή RTE. Έλεγε λοιπόν ο κ. Ζερβός ότι μετά την εφαρμογή του ΙΤΟ, ο διευθύνων σύμβουλος της EdF θέλησε να επισκεφτεί απροειδοποίητα όχι το κέντρο ελέγχου του συστήματος μεταφοράς αλλά τα κεντρικά γραφεία της RTE. Ο γενικός διευθυντής της RTE ωστόσο του απαγόρευσε την είσοδο, με το επιχείρημα ότι υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία και θα πρέπει να υποβληθεί αίτημα το οποίο θα πρέπει να γίνει δεκτό προκειμένου να επισκεφτεί τα γραφεία της θυγατρικής.
Η φιλοσοφία πίσω από αυτές οι δικλείδες ασφαλείας που θέλουν το διαχειριστή του συστήματος ανεξάρτητο από επηρεασμό της μητρικής είναι απλός: ακόμη και εάν το δίκτυο ανήκει σε μια εταιρεία, δεν πρέπει αυτή η ιδιοκτησιακή σχέση να επηρεάζει τη λειτουργία της αγοράς και του ανταγωνισμού, καθώς αυτό θα αποβεί σε βάρος του τελικού καταναλωτή. Μπορεί δηλαδή η εταιρεία να συνεχίσει να είναι μέτοχος και να εισπράττει τα μερίσματα ή να ενσωματώνει τα οικονομικά μεγέθη της θυγατρικής της στον ισολογισμό του ομίλου, ωστόσο η καθημερινή της λειτουργία στο βαθμό που επηρεάζει και τρίτες εταιρείες που πιθανόν να ανταγωνίζονται τη μητρική πρέπει να γίνεται με τρόπο αμερόληπτο και αντικειμενικό. Και επαναλαμβάνουμε αυτό γίνεται όχι για λόγους ιδεοληψίας αλλά γιατί έτσι κρίνεται ότι λειτουργεί καλύτερα ο ανταγωνισμός προς όφελος του καταναλωτή.
Παρά τις αυστηρές δικλείδες, το γράμμα αλλά και το πνεύμα της ευρωπαϊκής ενεργειακής νομοθεσίας, πάντως, ανήμερα το Πάσχα ο υπουργός ΠΑΠΕΝ Π. Λαφαζάνης επέλεξε να επισκεφθεί το κέντρο ελέγχου του ΑΔΜΗΕ στον Άγιο Στέφανο, συνοδευόμενος από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκη. Η επίσκεψη έγινε χωρίς να είναι παρών ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Γ. Γιαρέντης, αλλά ούτε και ο αρμόδιος διευθυντής λειτουργίας και ελέγχου συστήματος Δ. Φούρλαρης, παρά μόνο ο διευθυντής συστημάτων και υποδομών Ι. Μπλάνας (κάποιες πληροφορίες θέλουν ο κ. Μπλάνας να αναβαθμίζεται και να αναλαμβάνει επικεφαλής της θυγατρικής ως επιλογή του κ. Λαφαζάνη).
Τώρα εκτός από τις εντυπώσεις που δημιουργούνται από την απροειδοποίητη επίσκεψη – όχι βεβαίως του υπουργού αλλά του επικεφαλής της μητρικής με την οποία υποτίθεται ότι υπάρχουν ρητές δικλείδες ανεξαρτησίας – υπάρχει και η ουσία. Και ποια είναι η ουσία; Ότι στον Άγιο Στέφανο χτυπά η καρδιά του ηλεκτρικού συστήματος στο οποίο καλώς ή κακώς συμμετέχουν και άλλοι παραγωγοί πλην της ΔΕΗ με ένα μερίδιο της τάξης του 30%. Οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ εξαρτώνται από τη σωστή λειτουργία και του ΛΑΓΗΕ αλλά και του κέντρου του Αγίου Στεφάνου όπου γίνεται η εξισορρόπηση της αγοράς (balancing), η κατανομή των μονάδων (dispatching) αποφασίζεται δηλαδή το ποιος θα λειτουργήσει και ποιος όχι με βάση την οικονομικότητα, τη διαθεσιμότητα αλλά και τις τεχνικές ανάγκες του συστήματος. Είναι δηλαδή κρίσιμο για να υπάρχει ομαλή λειτουργία της αγοράς ο διαχειριστής να είναι αμερόληπτος και αντικειμενικός.
Και αυτό διότι τα προβλήματα που πιθανόν να δημιουργηθούν από τέτοιου είδους πρακτικές είναι σοβαρά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμάται η σημασία των ευρωπαϊκών κανόνων για τη λειτουργία της αγοράς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου