Τρεις στρεβλώσεις και 1 αιτία που "αυξάνουν" τα τιμολόγια ρεύματος

Προ πενταετίας, το στρατηγικό πλάνο που παρουσίασε ο τότε διοικητής της ΔΕΗ, προέβλεπε την εξής απλή στρατηγική: τα τιμολόγια της εταιρείας θα πρέπει κάθε χρόνο να αυξάνονται με βάση τον πληθωρισμό συν ένα περιθώριο 5%. Τότε είχαν προταθεί ονομαστικές αυξήσεις σε βάθος εξαετίας της τάξης του 23%, ενώ σε πραγματικούς όρους η αύξηση θα ήταν πιο μικρή.
Ποιες προσαρμογές έγιναν στην πράξη; Σωστά το μαντέψατε, οι αυξήσεις που εφαρμόστηκαν – όταν εφαρμόστηκαν καθώς υπήρξαν παρατεταμένες περίοδοι κατά τις οποίες «πάγωσαν» τα

τιμολόγια – ήταν πολύ μικρότερες. Έτσι πέρυσι φτάσαμε στην τελευταία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA)για τη χώρα μας σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα εμφανίζει τα φθηνότερα τιμολόγια οικιακού ρεύματος στον κόσμο (μεταξύ βεβαίως των χωρών που δεν έχουν πυρηνική ενέργεια). Μόνες χώρες – μεταξύ βεβαίως αυτών που εξετάζει η ΙΕΑ – με χαμηλότερο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας είναι η Κορέα, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και η Γαλλία.
Σημειώνεται ότι τα στοιχεία της ΙΕΑ αποτελούν μια από τις βασικές πηγές πληροφόρησης και για την τρόικα, η οποία ζήτησε και πέτυχε την ενσωμάτωση στο μνημόνιο, όρων για τον εξορθολογισμό των τιμολογίων στο ρεύμα.
Τι ισχύει λοιπόν στην πράξη και ποιες είναι οι στρεβλώσεις που καθιστούν εκ των ων ουκ άνευ τις αναπροσαρμογές στο κόστος ρεύματος, παρά το γεγονός ότι η συγκυρία είναι πράγματι εξαιρετικά δυσμενής για την πλειοψηφία των καταναλωτών.
Το πρώτο και βασικό πρόβλημα για τη ΔΕΗ είναι ότι δεν αποφασίζει η ίδια για το ύψος των αυξήσεων που θα πάρει στα τιμολόγια. Μέχρι πρόσφατα η απόφαση ήταν καθαρά πολιτική, ενώ πρόσφατα τα τιμολόγια πέρασαν στο ρυθμιστικό έλεγχο της ΡΑΕ. Δηλαδή η ΔΕΗ υποβάλει τα κοστολογικά της στοιχεία και το αίτημα για αυξήσεις και στη συνέχεια αποφασίζεται το ύψος των αυξήσεων.
Στην πράξη ωστόσο οι αυξήσεις που δίνονται ακόμη και σε καθεστώς ρυθμιστικού ελέγχου, περνούν από «αστερίσκους» και στην πράξη συνυπολογίζεται το λεγόμενο πολιτικό κόστος.
Έτσι σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο να παραμένουν οι σταυροειδείς επιδοτήσεις μεταξύ κατηγοριών καταναλωτών και σε πολλές περιπτώσεις τα τιμολόγια να μην αντανακλούν τα πραγματικά κόστη.
Το δεύτερο κομμάτι προβλημάτων αφορά την ίδια τη ΔΕΗ και την κοστολογική της αναποτελεσματικότητα. Ακόμη και εάν το μισθολογικό κόστος της ΔΕΗ μειώθηκε κατά 650 εκατ. ευρώ (λόγω των μειώσεων στους μισθούς), παλαιότερη μελέτη που είχε παραγγελθεί από την ίδια την εταιρεία διαπίστωνε σοβαρά περιθώρια βελτίωσης στα λειτουργικά κόστη. Τα στοιχεία αναμένεται να επικαιροποιηθούν από την μελέτη που έχει παραγγείλει η ΡΑΕ.

Ωστόσο αποτελεί κοινό μυστικό ότι το προσωπικό της ΔΕΗ είναι πολυάριθμο και ανορθολογικά κατανεμημένο, υπάρχουν σοβαρά θέματα σε τομείς όπως η παραγωγή και τα ορυχεία εξαιτίας της ανυπαρξίας επενδύσεων ενώ και η δυσανάλογα πολυπληθής συνδικαλιστική οργάνωση έχει παίξει το δικό της ρόλο στην απαξίωση της εταιρείας.
Αλλά και το γεγονός ότι η απελευθέρωση της αγοράς στην πραγματικότητα δεν έγινε ποτέ, έχει παίξει το δικό του ρόλο στο να διαμορφωθεί μια στρεβλή κατάσταση, κατά την οποία η προσπάθεια επικεντρώνεται στο να … τετραγωνιστεί ο κύκλος: να εμφανιστεί δηλαδή ότι υπάρχει απελευθέρωση χωρίς ταυτόχρονα να θιγεί το μονοπώλιο. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και ένας αντικειμενικός λόγος, που δεν είναι άλλος από τα πρόσθετα κόστη που φέρνει στην ηλεκτροπαραγωγή η νέαφάση του συστήματος εμπορίας ρύπων. Έτσι από τον Ιανουάριο όλοι οι ευρωπαίοι ηλεκτροπαραγωγοί, περιλαμβανομένης και της ΔΕΗ θα πρέπει να αγοράζουν το σύνολο των δικαιωμάτων ρύπων που εκπέμπουν.
Καθώς η ΔΕΗ είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς λιγνίτη, το κόστος αυτό είναι μεγαλύτερο για την ελληνική αγορά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με βάση το χρονοδιάγραμμα που έχει προταθεί ο εξορθολογισμός των τιμολογίων λιανικής θα γίνει σε δύο φάσεις.
Ο πρώτος κύκλος θα εφαρμοστεί από τον Ιανουάριο του 2013 και θα ενσωματώνει στα τιμολόγια το νέο κόστος CO2, ενώ από τον Ιούλιο του 2013 θα εφαρμοστεί η δεύτερη φάση με την πλήρη απελευθέρωση των τιμολογίων στη χαμηλή τάση, η οποία και θα άρει τις στρεβλώσεις και θα καταστήσει κοστοβαρείς τις χρεώσεις για όλες τις κατηγορίες πελατών της ΔΕΗ.

ΠΗΓΗ capital.gr