Η γνώση της ημέρας: Ας μιλήσουμε και για τον λιγνίτη

Άλκης Γαλδαδάς
protagon.gr

Έγινε λόγος και για τον λιγνίτη στην εξαιρετικά επίκαιρη ημερίδα που οργανώθηκε στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Αθήνας για κάποιες από τις λεγόμενες ενεργειακές πρώτες ύλες. Με τον όρο ενεργειακές πρώτες ύλες χαρακτηρίζουμε τα διάφορα είδη γαιανθράκων (τύρφη, λιγνίτης, λιθάνθρακας), τους υδρογονάνθρακες (φυσικά αέρια, πετρέλαιο) τα ραδιενεργά μεταλλεύματα, τα γεωθερμικά ρευστά και τις υδατοπτώσεις.

Οι ενεργειακές πρώτες ύλες είναι δυνατόν στη Φύση να σχηματίζουν συγκεντρώσεις για άμεση βιομηχανική εκμετάλλευση οπότε μιλούμε για «κοιτάσματα» ή να είναι συγκεντρώσεις με ασήμαντη ποσότητα ή κακή ποιότητα και να χαρακτηρίζονται απλά ως «εμφανίσεις». Με τον όρο ενεργειακές πρώτες ύλες χαρακτηρίζουμε τα διάφορα είδη γαιανθράκων (τύρφη, λιγνίτης, λιθάνθρακας), τους υδρογονάνθρακες (φυσικά αέρια, πετρέλαιο) τα ραδιενεργά μεταλλεύματα, τα γεωθερμικά ρευστά και τις υδατοπτώσεις. Και ο λιγνίτης για την Ελλάδα μπορεί να είναι προς το παρόν μια λύση στο ενεργειακό πρόβλημα μιας χώρας καταχρεωμένης και απειλούμενης με πετρελαϊκό αποκλεισμό και από την Ευρώπη και από το Ιράν (έτσι όπως τα καταφέραμε).

Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν από τον ομιλητή, Διευθυντή Στερεών Ενεργειακών Πρώτων Υλών στο Ι.Γ.Μ.Ε.: «Η προσφορά σταθερής και φθηνής ενέργειας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια αναπτυσσόμενη οικονομία. Και εδώ ας λάβουμε υπόψη μας ότι:

• Έχει σταθερό κόστος εξόρυξης
• Έχει σταθερή και ελέγξιμη τιμή
• Παρέχει σταθερότητα στον ανεφοδιασμό
• Προσφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίας στην ελληνική περιφέρεια
• Έχει συντελέσει στην αύξηση του εθνικού προϊόντος»
Στη συνείδηση του αναγνώστη είναι πολύ πιθανόν ο λιγνίτης να έχει καταχωρηθεί σαν ένα πολύ βρώμικο καύσιμο που καλά θα κάναμε να πάψουμε να το χρησιμοποιούμε και να κόψουμε την εξάρτηση από αυτό. Εδώ όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν κάποια κρίσιμα στοιχεία, που αγνοεί το ευρύ κοινό ενώ για το χαρακτηρισμό μιας καύσιμης πρώτης ύλης ως περισσότερο ή λιγότερο «καθαρής» μπαίνουν στη μέση αλληλογρονθοκοπούμενα συμφέροντα και χρήματα κάτω από το τραπέζι.

Ένα στοιχείο, γνωστό πιο πολύ μεταξύ των ειδικών και σχετικά άγνωστο στο ευρύτερο κοινό είναι το ότι «σύμφωνα με τις χημικές αναλύσεις οι ελληνικοί λιγνίτες δεν περιέχουν Θειάφι (S) επειδή το περιβάλλον όπου δημιουργήθηκαν το αποτελούσαν ανθρακικά πετρώματα και τα βαρέα τοξικά μέταλλα δεσμεύονται από τα φίλτρα των Ατμο-Ηλεκτρικών Σταθμών. Αυτός είναι και ο λόγος, όπως αναφέρθηκε στην Ημερίδα, που δεν έχουμε στην ελληνική επικράτεια «όξινη βροχή». Άρα ο ελληνικός λιγνίτης όταν καίγεται επιβαρύνει το περιβάλλον με διοξείδιο του άνθρακα. Και αυτό δεν αμφισβητείται.

Αμφισβητείται όμως κάτι άλλο. Το πόσο στη συγκεκριμένη συγκυρία θα μπορούσαμε να εγκαταλείψουμε το λιγνίτη. Και να πάμε πού;

Το φυσικό αέριο βέβαια δίνει με την καύση του ¼ λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα αλλά το φέρνουμε απ’ έξω, το χρυσοπληρώνουμε και μας απειλούν οι γείτονες ότι μπορεί και να μας το κόψουν.

Το ίδιο και με το υγραέριο.

Εμφανίστηκε επίσης και ένα λόμπι, δηλαδή μια ομάδα οργανωμένων συνηγόρων, του λιθάνθρακα στον ελληνικό χώρο. Που ζητούσε τι πράγμα;

Να φτιαχτεί εργοστάσιο εδώ και να καίμε ένα προϊόν που δεν διαθέταμε ούτε ένα κιλό εκμεταλλεύσιμης πρώτης ύλης και θα τη φέρναμε όλη απ’ έξω.

Για να πάρουμε έτσι και μια ιδέα για τα συμφέροντα που έκανα λόγο γι αυτά πριν.

Μπορεί λοιπόν να φθάσουμε να διαθέτουμε και 3.195 εκατομμύρια τόνους, όντας η δεύτερη χώρα της Ευρώπης μετά τη Γερμανία σε παραγωγή λιγνίτη. Με κάποιους πολύ συγκρατημένους υπολογισμούς που είχα κάνει πέρυσι έβγαινε μια αξία από τα άμεσα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα κοντά στα 70 δισεκατομμύρια Ευρώ ενώ άλλοι πολύ πιο αισιόδοξοι κάνουν λόγο για τουλάχιστον 300 δισεκατομμύρια Ευρώ. Με τα αποθέματα να επαρκούν μέχρι το 2026.

Πέρα από το ότι σήμερα υπάρχουν τεχνολογίες που κάνουν τον λιγνίτη μια όχι και τόσο ανυπόφορη πρώτη ύλη, σε σχέση με τα πλεονεκτήματά της, έχουμε και τις τιμές του πετρελαίου να γίνονται δυσβάστακτες ενώ ίσως να υπάρχει και η δυνατότητα αξιοποίησης του μεθανίου των βαθιών λιγνιτικών κοιτασμάτων.

Για όλα αυτά χρειαζόμαστε βέβαια πολιτική ηγεσία με ποιότητα που αυτή τη στιγμή είναι δυσεύρετη ενώ η Δ.Ε.Η. είναι προς το παρόν ακυβέρνητο καράβι με πολλούς καπεταναίους. Και έτσι, αν δεν αναλάβει κάποιος καινούριος και δυναμικός τα πράγματα θα είναι απελπιστικά ενώ μας πιέζουν να ξεπουλήσουμε σε εξευτελιστικές τιμές τα αποθέματά του λιγνίτη.

Απάντηση σε μερικά χθεσινά (δηλητηριώδη) σχόλια για το θέμα των πετρελαιοπιθανών περιοχών:

• Δεν αναφέρω τα ονόματα των ομιλητών διότι δεν έχω πάρει την άδειά τους.

• Το ότι τους προσκάλεσε το Τμήμα Γεωλογίας σημαίνει ότι δεν είναι τίποτα τυχαίοι και μέσα στο Αμφιθέατρο βρισκόταν πολυάριθμοι καθηγητές του Τμήματος που άκουσαν προσεκτικά τις ομιλίες.

• Και το χειρότερο για τους σχολιαστές είναι πως εκεί παραβρέθηκαν και άνθρωποι του Υπουργείου που στελεχώνουν το Φορέα Υδρογονανθράκων και δεν είδα κανέναν τους να πετάγεται επάνω και να διαψεύδει τα όσα ειπώθηκαν εκεί.

• Έχει εμφανιστεί και ένα βιβλίο του αρμόδιου Υφυπουργού κ. Μανιάτη για την ενεργειακή μας πολιτική, από τις εκδόσεις Λιβάνη. Το συνιστώ στους λάβρους σχολιαστές μου. Είναι γεμάτο με λόγους και υποσχέσεις. Αφού δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα ας το διαβάζουν τα βράδια. Θα τους χαρίζει τουλάχιστον όνειρα γλυκά.