Νέο μπλόκο μετά την ΕΤΕπ: Έξω και από τη χρηματοδότηση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης μένουν τα έργα φυσικού αερίου

 Γιώργος Φιντικάκης

Μετά την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων τώρα και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, βασικός πυλώνας του νέου Ταμείου Ανάκαμψης, αφήνει εκτός χρηματοδότησης τα έργα φυσικού αερίου.

Ο νέος αυτός αποκλεισμός προκύπτει από κοινοτικό έγγραφο που φέρει ημερομηνία Πέμπτη 25 Ιουνίου, και σύμφωνα με το οποίο το “Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης δεν πρόκειται να στηρίξει επενδύσεις οι οποίες σχετίζονται με την παραγωγή, επεξεργασία, διανομή, αποθήκευση ή καύση ορυκτων καυσίμων”. Στην ίδια απόφαση αποκλείεται και η στήριξη για παροπλισμό ή κατασκευή πυρηνικών σταθμών.

Στην ουσία αυτό σημαίνει ότι τίθεται θέμα για κάθε έργο φυσικού αερίου, μικρό ή μεγάλο, το οποίο η Ελλάδα θα ήθελε να χρηματοδοτηθεί από πόρους του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Κατηγορία η οποία θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει για παράδειγμα την νέα μονάδα Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) με καύσιμο το φυσικό αέριο για την τηλεθέρμανση των περιοχών της Δ.Μακεδονίας, όπως ανακοίνωσε προχθες ο Κ.Χατζηδάκης. Ούτως ή άλλως, άλλα έργα όπως το FSRU της Αλεξανδρούπολης και η υπόγεια αποθήκη της Νοτίου Καβάλας έχουν ήδη αποκλειστεί από την χρηματοδότηση της Ευρωπαικής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), εκτός και αν “πρασινίσουν”, δηλαδή παντρευτούν με υδρογόνο.

Η πρόταση, την οποία αποκάλυψε πρώτο το euractiv.com, κινείται στην ίδια ακριβώς γραμμή με τις αποφάσεις της Κομισιόν και θα οριστικοποιηθεί έπειτα από διαπραγματεύσεις μεταξύ των χωρών-μελών, της Επιτροπής και του Ευρωκοινοβουλίου. Το τελευταίο τάσσεται αναφανδόν με τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. 

Τα άλλα Ταμεία και η επιστολή των "8" της Αν.Ευρώπης Τα έργα φυσικού αερίου μπορεί να αποκλείονται από την χρηματοδότηση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, πιθανώς ωστόσο να είναι επιλέξιμα από άλλα τμήματα του κοινοτικού προυπολογισμού και του υπό σύσταση Ταμείου Ανάκαμψης. Μόλις ένα μήνα πριν, το Μάιο, οκτώ χώρες της Αν.Ευρώπης είχαν υποβάλει αίτημα στην ΕΕ να συμπεριλάβει τα projects φυσικού αερίου στις μελλοντικές χρηματοδοτήσεις, καθώς τα θεωρούν απαραίτητα προκειμένου να εγκαταλείψουν τον ηλεκτρισμό από άνθρακα.

Οταν καίγεται το φυσικό αέριο ναι μεν παράγει περίπου το μισό CO2 σε σύγκριση με τον άνθρακα, ωστόσο η παραγωγή του σχετίζεται με διαρροές μεθανίου, ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου. Οι υπερασπιστές του κλίματος επιμένουν ότι οι νέες μονάδες φυσικού αερίου είναι σε θέση να παραμείνουν σε λειτουργία για δεκαετίες, απειλώντας έτσι τον στόχο της ΕΕ για μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050.

Η εξαίρεση των έργων φυσικού αερίου από την στήριξη που θα παράσχει το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης δεν είναι ο μόνος αποκλεισμός για την παραπάνω κατηγορία. Εδώ και καιρό τα συμβατικά έργα φυσικού αερίου αρχίζουν να αντιμετωπίζονται, όπως συνέβαινε πριν από μια δεκαετία με τον άνθρακα. 

Η απόφαση της ΕΤΕπ και το "πρασίνισμα" με υδρογόνο

Σαν αποτέλεσμα έχει γίνει σαφές στις κυβερνήσεις ότι μόνο το πάντρεμα των projects αυτών με το πράσινο υδρογόνο μπορεί να δώσει την λύση προκειμένου αυτά να “πρασινίσουν”. Είναι προαπαιτούμενο για να μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) από το 2022 και μετά, οπότε και η τελευταία έχει ανακοινώσει ότι σταματά να δανειοδοτεί τα παραδοσιακά έργα φυσικού αερίου. Η μοναδική περίπτωση να συνεχιστεί μετά το 2022 η χρηματοδότηση τέτοιων έργων από την ΕΤΕπ είναι αυτά να μην ξεπερνούν τα 250 γραμμάρια ρύπων ανά κιλοβατώρα παραγόμενης ενέργειας.

Στάνταρ το οποίο μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την πρόσμιξη φυσικού αερίου με "πράσινο" υδρογόνο, δηλαδή με τεχνολογίες που ναι μεν έχουν υψηλότερο κόστος, ωστόσο συμβάλλουν στην πολιτική της ΕΕ για πλήρη απανθρακοποίηση της Ευρώπης έως το 2050. Τέτοιες λύσεις, οι οποίες ωστόσο θέλουν πολύ χρόνο για να ωριμάσουν και να γίνουν έργα, εξετάζονται για την Υπόγεια Αποθήκη Ν.Καβάλας, αλλά και για όλες τις υπόλοιπες υπό σχεδίαση νέες ενεργειακές υποδομές αέριου της χώρας.