Τουλάχιστον 600 εκατ ευρώ οι πόροι του νέου ΕΣΠΑ για την απολιγνιτοποίηση – Άμεσος στόχος για 2 με 3 μεγάλες ξένες επενδύσεις

Γιώργος Φιντικάκης
Κλειδώνουν τα κεφάλαια με τα οποία θα “προικοδοτήσει” το επόμενο ΕΣΠΑ την απολιγνιτοποίηση, με τους υπολογισμούς να μιλούν για πόρους, ύψους, τουλάχιστον 600 εκατ ευρώ.

Και αυτό καθώς τα κονδύλια τα οποία θα αντληθούν από το ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027, εκτιμάται ότι θα είναι διπλάσια των 300 εκατ ευρώ που θα

πάρει η Ελλάδα από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.

Σε αυτά τα 900 εκατ ευρώ θα πρέπει να προστεθεί και η εθνική συμμετοχή, της τάξης του 10%-20% (150 εκατ ευρώ), με την οποία και “κτίζεται” ο πρώτος πυλώνας, ύψους 1-1,1 δισ ευρώ.

Στην οριστικοποίηση της αρχιτεκτονικής των κεφαλαίων που θα χρηματοδοτήσουν την ομαλή μετάβαση στην «επόμενη ημέρα» των κοινωνιών της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, βρίσκεται σε αυτή την φάση το project της απολιγνιτοποίησης, του οποίου η πρόοδος απασχόλησε την χθεσινή δυιπουργική επιτροπή, υπό τον Κ.Χατζηδάκη.

Σχετικά με τον δεύτερο πυλώνα, δηλαδή το πρόγραμμα InvestEU, το διάδοχο του λεγόμενου «Ταμείου Γιούνκερ» για την περίοδο 2021-2027, η Ελλάδα προσβλέπει σε χρηματοδοτήσεις τουλάχιστον 1,8 δισ. ευρώ. Όσον για τον τρίτο πυλώνα, η χώρα προσβλέπει σε 1 με 1,2 δισ. ευρώ για δάνεια προς τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Αθροιστικά εκμεταλλευόμενη και τους τρεις αυτούς πυλώνες, η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει επενδύσεις 3,7 με 4,4 δισ. ευρώ.

Στο ερώτημα πόσα ιδιωτικά κεφάλαια είναι σε θέση να μοχλεύσει άμεσα το επιχειρησιακό πρόγραμμα για την Δ.Μακεδονία, η απάντηση των αρμοδίων είναι ότι αυτά θα είναι τόσα, όσο απαιτούνται για να πάρουν σάρκα και οστά 2-3 μεγάλες ξένες επενδύσεις, αρκεί φυσικά να διατεθούν αποκατεστημένα τα ανάλογα εδάφη.

Ταυτόχρονα με την οριστικοποίηση του χρηματοδοτικού σκέλους, προχωρά και ο σχεδιασμός- προγραμματισμός των επόμενων βημάτων, ενώ ξεκινούν οι συζητήσεις με τους ενεργειακούς δήμους για την διείσδυση του φυσικού αερίου στος λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, προκειμένου να διασφαλισθεί μεταξύ άλλων η θέρμανση των κατοίκων.

Σε αυτό το μήκος κυμάτος κινήθηκε η χθεσινή συνεδρίαση της κυβερνητικής επιτροπής για την απολιγνιτοποίηση, όπου οι συμμετέχοντες υπουργοί κατέθεσαν τις σκέψεις τους και ο τεχνικός συντονιστής του project, Κ.Μουσουρούλης, έκανε μια παρουσίαση για το πως βλέπει ο ιδιος το έργο, αλλά και την δουλειά που έχει μέχρι τώρα γίνει για τον συντονισμό όλων των κρίσιμων κρίκων της χρηματοδοτικής αλυσίδας, δηλαδή της ΕΕ και του ΕΣΠΑ.

Ταυτόχρονα οριστικοποιήθηκαν όπως φαίνεται και οι πρώτες παρεμβάσεις της περιόδου 2020-2021, οι οποίες και θα αφορούν την ανάπτυξη των mega-φωτοβολταικών της ΔΕΗ, επενδύσεις στην μεταποίηση και τον αγροτουρισμό, μαζί με δράσεις ενίσχυσης της απασχόλησης, με βάση πάντα τις δυνατότητες του τρέχοντος ΕΣΠΑ, αλλά και τους πόρους του «λιγνιτόσημου» της ΔΕΗ και του Πράσινου Ταμείου.

Κλειδί φυσικά για να κερδηθεί το στοίχημα είναι η αλλαγή νοοτροπίας στις δύο περιοχές, ο σχεδιασμός των κατάλληλων έργων και η έγκαιρη και σωστή απορρόφηση των κονδυλίων, πολλώ δε μάλλον αν σκεφτεί κανείς ότι τα τελευταία χρόνια η Περιφέρεια Δ.Μακεδονιας έχει απορροφήσει από το σχετικό ΠΕΠ του ΕΣΠΑ μόλις 200 εκατ ευρώ.

Σχέδιο που θα πείσει τους κατοίκους

Στο κρίσιμο ερώτημα ποιο θα είναι το σχέδιο που θα πείσει τους κατοίκους ότι υπάρχει αύριο στον τόπο τους, οι μέχρι τώρα ενδείξεις δείχνουν ότι οι βασικές κατευθύνσεις του master plan που θα παρουσιαστεί τον Ιούνιο, θα είναι συμβατές με την σχετική μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Στην πραγματικότητα, ακριβώς επειδή οι ανάγκες των λιγνιτικών περιοχών είναι επείγουσες, οι δράσεις θα προχωρούν βήμα-βήμα. Τούτο σημαίνει ότι για όποιες επενδύσεις και χρήσεις γης υπάρχει συναίνεση με την τοπική κοινωνία, αυτές θα ξεκινούν άμεσα.

• Πρώτα στη σειρά των επενδύσεων είναι τα mega- φωτοβολταϊκά της ΔΕΗ (στο 30% περίπου της λιγνιτικής γης), ισχύος 2 GW και ύψους 1-1,5 δισ. ευρώ, σε κοντινή απόσταση, με τα οποία πιθανώς να αναπτυχθούν μονάδες υδρογόνου, αλλά και καινοτόμες τεχνολογίες.
• Σε μία από τις σημερινές μονάδες της ΔΕΗ θα δημιουργηθεί εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από απορρίμματα.
• Μεγάλο τμήμα της περιοχής θα είναι δασικό.
• Ενα άλλο θα είναι γεωργικό με παραδοσιακές και εναλλακτικές καλλιέργειες.
• Ενα βιομηχανικό (ΒΙΠΕ) και σε κάποιο άλλο θα φιλοξενηθούν κέντρο έρευνας & καινοτομίας και το Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας.

Βασικό δηλαδή συστατικό στοιχείο του master plan είναι ο καθορισμός χρήσεων γης, γι’ αυτό και προχωρά άμεσα η έγκριση του Χωροταξικού Σχεδίου της Δ. Μακεδονίας, προκειμένου αμέσως μετά να ακολουθήσει το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο.

Το αν το σχέδιο θα πείσει ή όχι θα φανεί στην πορεία. Προς ώρας από την Δ. Μακεδονία έως τις ανθρακικές περιοχές της Γερμανίας, της Ισπανίας και της Πολωνίας, η αγωνία για το αύριο είναι που δίνει τον τόνο. Στα ερωτήματα αν είναι εφικτό να απορροφηθούν όλοι οι σημερινοί εργαζόμενοι από την αγορά εργασίας, αν οι νέες δουλειές θα είναι αρκετές, σε ποιους τομείς θα βρίσκονται και αν οι αμοιβές θα είναι σαν τις σημερινές, απαντήσεις προς το παρόν δεν υπάρχουν.

Τμήμα μόνο του σχεδίου τα ενεργειακά 

Το κύριο βάρος της επόμενης ημέρας θα πέσει στην μεταποίηση, στις καλλιέργειες, στον αγροτουρισμό και όχι στις ΑΠΕ. Αυτές θα αποτελέσουν ένα μικρό μόνο μέρος του όλου σχεδίου, απλώς είναι από τις επενδύσεις που θα τρέξουν πρώτες. Μέχρι το καλοκαίρι επομένως θα έχει προκηρυχθεί ο διαγωνισμός της ΔΕΗ Ανανεώσιμες (ΔΕΗΑΝ) για την κατασκευή του πρώτου mega – φωτοβολταϊκόυ που θα γίνει στην Πτολεμαΐδα και που όταν ολοκληρωθεί θα συγκαταλέγεται ανάμεσα στα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Το έργο θα είναι συνολικής ισχύος 230 MW, θα απασχολήσει κατά την διάρκεια κατασκευής του, τουλάχιστον 300 εργαζόμενους, ενώ όταν θα ολοκληρωθεί, θα παράγει 390.000 μεγαβατωρες, ικανές να καλύψουν τις ανάγκες σε ηλεκτρισμό περίπου 290.000 κατοίκων. Στην ουσία το πρώτο αυτό mega-project αφορά τρία διαφορετικά “πακέτα”, δύο μικρά, συνολικής ισχύος 30 MW, που έχουν ήδη προκηρυχθεί ή πρόκειται να προκηρυχθούν και ένα μεγάλο, των 200 MW, για το οποίο ο διαγωνισμός από την ΔΕΗΑΝ τοποθετείται έως το καλοκαίρι.

energypress.gr