Το τέλος του λιγνίτη και η νέα εποχή στο λεκανοπέδιο Κοζάνης-Πτολεμαΐδας είναι κοντά. Εκτός από τον παροπλισμό των παλιών λιγνιτικών μονάδων, στα σχέδια είναι και Φωτοβολταϊκό Πάρκο μεγάλης ισχύος στη Δυτική Μακεδονία, όπου η ΔΕΗ θα συμμετέχει με τη γη της και η γερμανική εταιρεία RWE κατά πάσα πιθανότητα με τα κεφάλαιά της.
Μία από τις πρώτες αποστολές του Βάλτερ Στέχελ, γενικού προξένου της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη, όταν ανέλαβε το νέο του πόστο το 2016, ήταν ένα ταξίδι στο λιγνιτικό πεδίο Πτολεμαΐδας-Κοζάνης. Το ταξίδι του Στέχελ ήταν φανερό ότι δεν αφορούσε μια επίσκεψη
γνωριμίας στο μεγαλύτερο ορυχείο λιγνίτη της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Επί ένα εξάωρο ο επικεφαλής της ΔΕΗ στη μονάδα αυτή, Κώστας Θεοδωρίδης, τον ξεναγούσε υπομονετικά, ενώ ο Στέχελ κρατούσε εξαντλητικές σημειώσεις.
Το ενδιαφέρον εξάλλου των Γερμανών για τον λιγνίτη είναι διαχρονικό. Ο Γερμανός καθηγητής K. Κέγκελ είναι ο πρώτος που το 1939 ανέδειξε τη σημασία των κοιτασμάτων του λιγνίτη στη Δυτική Μακεδονία ως καυσίμου για τη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας.
Κάποια στιγμή ο κ. Θεοδωρίδης γύρισε και είπε στον Στέχελ: «Αυτά τα αποθέματα λιγνίτη δεν είναι μόνο στρατηγικά αποθέματα της χώρας μας, είναι αποθέματα και της δικής σας χώρας». Ο Στέχελ αντελήφθη πού το πήγαινε ο συνομιλητής του και του απάντησε σαν να περίμενε τη φράση: «Συμφωνούμε απολύτως, στο μόνο που διαφωνούμε είναι το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς…». Ο Γερμανός διπλωμάτης, που είχε κάνει οικονομικές σπουδές και είχε υπηρετήσει στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), επανέλαβε με τον τρόπο αυτό το αίτημα των δανειστών μας, τότε που ήθελαν την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ – το 2016, διότι μετά το 2017 αποδείχθηκε ότι οι μονάδες της ΔΕΗ δεν ήταν δυνατόν να πουληθούν καθώς το κόστος των δικαιωμάτων για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είχε πάρει την ανιούσα. Σήμερα η ΔΕΗ έχει φτάσει στο σημείο σε αυτές τις μονάδες να παράγει με κόστος 90 ευρώ την μεγαβατώρα (εκ των οποίων τα 30 ευρώ είναι για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα) και να πρέπει να πουλήσει με 55-60 (αυτή είναι σήμερα η τιμή της μεγαβατώρας στην ελληνική αγορά ενέργειας). Είναι φανερό ότι έτσι ο λιγνίτης έχει τεθεί εκτός ενεργειακής αγοράς, πολύ προτού η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανακοινώσει δια του πρωθυπουργού στη Νέα Υόρκη ότι ο λιγνίτης
Τρία χρόνια μετά την επίσκεψη Στέχελ στο λεκανοπέδιο Κοζάνης-Πτολεμαΐδας, οι Γερμανοί και μαζί τους η διοίκηση της ΔΕΗ είχαν βεβαιωθεί για τους λόγους για τους οποίους –εκτός του κόστους των δικαιωμάτων εκπομπών– δεν ήταν δυνατόν να πουληθούν τα ορυχεία της ΔΕΗ.
- Ο ελληνικός λιγνίτης είναι πολύ κακής ποιότητας, με μικρή θερμογόνο δύναμη, κάπου 20 εκατοστιαίες μονάδες κάτω από εκείνη του γερμανικού
- Τα ορυχεία της ΔΕΗ είναι φορτωμένα από την άποψη του κόστους με κρυφά κόστη της εταιρείας, που ανεβάζουν το κόστος προσωπικού σε ένα ποσοστό 15% (έναντι 7-8% σε άλλα ορυχεία)
- Οι μονάδες που τροφοδοτούν είναι πολύ παλιές και το κόστος για να ανακαινισθούν είναι δυσβάστακτο
Με αυτά και με αυτά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε, άμα τη εκλογή του, να ανακοινώσει τη διακοπή της εκμετάλλευσης και καύσης λιγνίτη το 2023 (με εξαίρεση τη μονάδα Πτολεμαΐδα 5). Σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, την ίδια περίοδο ο πρωθυπουργός αποφάσισε πως η ελληνική κυβέρνηση θα ανέθετε την απολιγνιτοποίηση της χώρας στον γερμανικό κολοσσό ενέργειας RWE. Αυτός ο τομέας είναι «δικός τους» και σύμφωνα με πληροφορίες του inside story αυτό θα ανακοινωθεί στις 9 Μαρτίου στο Βερολίνο, στην κοινή ελληνογερμανική επιχειρηματική συνάντηση, που θα έχει τις τεχνολογίες του περιβάλλοντος στο επίκεντρο. Η συνάντηση οργανώνεται υπό την αιγίδα του υπουργείου Οικονομίας της Γερμανίας, του υπουργείου Ανάπτυξης της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Συνδέσμου Γερμανικών Βιομηχανιών.
Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει συναντήσει μία τουλάχιστον φορά τους ανθρώπους της RWE. Στη συνάντηση εκτός των άλλων συζητήθηκε το ζήτημα της μετατροπής της καινούργιας μονάδας της ΔΕΗ Πτολεμαΐδα 5 –που χτίζεται τώρα και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2022-2023– σε μονάδα καύσης σε συνδυασμένο κύκλο (που θα καίει δηλαδή λιγνίτη με κάτι άλλο όπως βιομάζα, φυσικό αέριο ή σκουπίδια), από μονάδα καύσης λιγνίτη που είναι σήμερα.
rwe000_1oh9wh.jpg
Η RWE, που εκμεταλλεύεται μερικούς από τους μεγαλύτερους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα στην Ευρώπη, ήταν το 2018 ο μεγαλύτερος παραγωγός εκπομπών CO2 της ηπείρου και αποτελεί κορυφαίο στόχο ακτιβιστών του κλίματος. [Odd Andersen/AFP]
Η RWE σύμφωνα με πληροφορίες του inside story δεν θέλησε να μπει στη συζήτηση για τη μετατροπή της μονάδας 5. Έτσι η ΔΕΗ ανέθεσε σε καθηγητή του ΕΜΠ που δουλεύει για την Hitachi στο Ντούισμπουργκ (σ.σ.: οι Ιάπωνες είναι η κατασκευάστρια εταιρεία για την μονάδα 5 της Πτολεμαίδας) να μελετήσει το πρόβλημα.
Αντίθετα η RWE ανέλαβε να διεκπεραιώσει το πρόβλημα της μετατροπής του λιγνιτικού πεδίου σε πεδίο μιας νέας παραγωγικής δραστηριότητας. Για τον σκοπό αυτό θα κινητοποιήσει ευρωπαϊκά χρήματα. Εκτός από τον παροπλισμό των παλαιών λιγνιτικών μονάδων, πρόκειται να αναπτυχθεί και ένα Φωτοβολταικό Πάρκο με ισχύ δύο γιγαβάτ στην περιοχή, όπου η ΔΕΗ θα συμμετέχει με τη γη της και η γερμανική εταιρεία κατά πάσα πιθανότητα με τα κεφάλαιά της. Το ζήτημα αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, δεν έχει κλείσει, καθώς η γερμανική πλευρά ζήτησε από τη ΔΕΗ να διευκρινίσει αν το νομικό πλαίσιο για τις απαλλοτριώσεις στο λεκανοπέδιο, που επιτρέπει να αποζημιωθούν οι δικαιούχοι προκειμένου να υπάρξει εξόρυξη λιγνίτη, επιτρέπει στη ΔΕΗ να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη γη και για άλλο λόγο πέραν της εξόρυξης λιγνίτη (στην προκειμένη περίπτωση για την εκμετάλλευση φωτοβολταϊκών). Σύμφωνα με τον ισχύοντα κώδικα απαλλοτριώσεων, δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί για άλλο σκοπό η γη που έχει απαλλοτριωθεί για εξόρυξη λιγνίτη.
Οι εκπρόσωποι της διεύθυνσης ορυχείων της ΔΕΗ έχουν συναντηθεί δύο φορές με τους εκπροσώπους της RWE ενόψει της συνάντησης στο Βερολίνο κι εργάζονται πυρετωδώς στις λεπτομέρειες της συνεργασίας τους. Η γερμανική εταιρεία θα έχει την πλειοψηφία της νέας μεικτής εταιρείας –αν γίνει– και στόχος είναι η εταιρεία αυτή να αποτελέσει τον νέο ρυθμιστικό παίκτη της αγοράς στον χώρο των εταιρειών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
sta02-kraftwerk-eemshaven_2.jpg
Το υπερσύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της RWΕ στην Ολλανδία καίει λιθάνθρακα και –μελλοντικά– βιομάζα. [group.rwe]
Η κοινωνία στην Κοζάνη και την Πτολεμαΐδα διεκδικεί να παραμείνει η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας ενεργειακό κέντρο, όπως συνέβαινε από το 1957 μέχρι τις μέρες μας. Με δύο γιγαβάτ φωτοβολταϊκών και 800 μεγαβάτ στην μονάδα 5 της Πτολεμαΐδας, έστω και με τροποποιημένο τρόπο καύσης, η περιοχή θα μείνει και ενεργειακό κέντρο. Ίσως όχι τόσο μεγάλο όπως τις εποχές που είχε όλους τους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς της ΔΕΗ εν λειτουργία, αλλά πάντως ένα υπολογίσιμο ενεργειακό κέντρο της χώρας. Αν οι δραστηριότητές του θα είναι ικανές να δημιουργήσουν εξίσου πολλές και καλά πληρωμένες θέσεις εργασίας, είναι πάντως αμφίβολο.
Ένα παλιότερο γερμανικό μνημόνιο που έμεινε στη μέση
Δεν είναι η πρώτη φορά πάντως που η RWE –η οποία εκμεταλλεύεται μερικούς από τους μεγαλύτερους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη– εκδηλώνει το ενδιαφέρον της για την περιοχή. Ένα μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ ΔΕΗ και RWE είχε συμφωνηθεί και πριν από 12 χρόνια, αλλά έμεινε στα χαρτιά. Το μνημόνιο των δύο εταιρειών προέβλεπε ότι η RWE θα γινόταν προνομιακός προμηθευτής χωρίς διαγωνισμό στη ΔΕΗ και πλειοψηφικός συνεταίρος με 51%.
Επρόκειτο για στρατηγική συμφωνία, που αφορούσε τέσσερις σημαντικούς τομείς: τη θερμική παραγωγή με λιθάνθρακα, την προμήθεια υλικού με βαρύνουσα σημασία για τη ΔΕΗ και για το σύστημα (μεταχειρισμένοι αεριοστρόβιλοι για περίοδο θερινής αιχμής, όταν το σύστημα κινδυνεύει άμεσα με μπλακάουτ), τον νευραλγικό τομέα του φυσικού αερίου, που ήταν από τότε το «μεταβατικό» καύσιμο για την ηλεκτροπαραγωγή, και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που η ΔΕΗ ήθελε να απαπτύξει.
Σε ό,τι αφορούσε την πρόθεση της ΔΕΗ να προμηθευτεί δύο αεριοστροβίλους χωρίς διαγωνισμό από την RWE, για να καλύψει την αιχμή ζήτησης για το καλοκαίρι του 2008, κύκλοι του ΔΕΣΜΗΕ ανέφεραν ότι η σχετική κίνηση ήταν παράνομη, αφού μοναδικός αρμόδιος για την κάλυψη της ζήτησης ήταν και είναι, σύμφωνα με τον νόμο, ο διαχειριστής του συστήματος, δηλαδή ο ΔΕΣΜΗΕ.
Τότε, δύο ιδιωτικοί ενεργειακοί όμιλοι (ΤΕΡΝΑ και Μυτιληναίος) με επιστολές τους προς τον ΔΕΣΜΗΕ είχαν δηλώσει έτοιμοι να λάβουν μέρος σε σχετικό διαγωνισμό, όπως είχε γίνει και την προηγούμενη χρονιά, αφού ήδη είχαν προμηθευτεί αεριοστροβίλους σύγχρονης τεχνολογίας ισχύος 250 MW. Κατόπιν αυτού ο ΔΕΣΜΗΕ ήταν υποχρεωμένος να προκηρύξει σχετικό διαγωνισμό, ενώ η κίνηση της ΔΕΗ ήταν μάλλον ανεξήγητη, αφού η ίδια δεν είχε από τότε την αρμοδιότητα κάλυψης των αναγκών του καλοκαιριού – ευθύνη που βάρυνε τον ΔΕΣΜΗΕ.
Σύμφωνα πάντως με την τότε συμφωνία, η κατασκευή του μεγάλου συγκροτήματος λιθανθρακικών μονάδων 1.600 μεγαβάτ αξίας περίπου 800 εκατ. ευρώ θα γινόταν κάτω από την ομπρέλα μιας εταιρείας, στην οποία το 51% θα έχει η RWE μαζί με το μάνατζμεντ και το 49% η ΔΕΗ.
Το 2007-2008 οι ισχυροί παίκτες στον τομέα της ενέργειας, όπως οι όμιλοι Μυτιληναίου και Κοπελούζου, αντέδρασαν μαζί με τους συνδικαλιστές, που έφτασαν να διαλύουν συνεδριάσεις της διοίκησης της ΔΕΗ. Αυτή τη φορά, σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, o πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος να προχωρήσει η συνεργασία χωρίς να ληφθούν υπόψιν οι εγχώριες αντιδράσεις. Αλλά πρώτα πρέπει να πειστεί ο επενδυτής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου