Βγαίνει σε διαβούλευση το νέο ΕΣΕΚ - Τι αναφέρει το πρώτο draft για λιγνίτη, ΑΠΕ, αέριο και 35% ενεργειακή εξοικονόμηση

   

Γιώργος Φιντικάκης

Σε μια λίαν επιθετική προσέγγιση κινούνται τα νούμερα αλλά και η φιλοσοφία του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα ως το 2030, που βγαίνει εντός εβδομάδας σε διαβούλευση, όπως προκύπτει και από την συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής που έγινε την Παρασκευή.

Εκτός των γνωστών στόχων, για συμμετοχή 0% του λιγνίτη

και 35% των ΑΠΕ το 2030, το νέο ΕΣΕΚ μιλά σύμφωνα με τις πληροφορίες του “Energypress” για εξοικονόμηση ίση ή και μεγαλύτερη του 35% στη τελική κατανάλωση ενέργειας (κτίρια) σε σχέση με τα επίπεδα του 2007. Ένας πολύ μεγαλεπήβολος στόχος, καθώς ήδη το 32% του σχεδίου Σταθάκη (Νοέμβριος 2018), ήταν αρκετά φιλόδοξος για τα ελληνικά δεδομένα.

Στην ίδια λογική θα κινείται και η στρατηγική για την ηλεκτροκίνηση, όπου παρά τις αρχικές επιφυλάξεις, εξετάζεται σύμφωνα με τις ίδιες πηγές να διατηρηθεί ο στόχος, ποσοστό 10% όσων επιβατικών ΙΧ θα κυκλοφορούν στην Ελλάδα το 2030, να είναι ηλεκτροκίνητα.

Κλειδί για την επιτυχία του νέου ΕΣΕΚ, είναι η εμπροσθοβαρής εφαρμογή του. Το ταχύτατο δηλαδή σβήσιμο λιγνιτικών φουγάρων στα πρώτα χρόνια υλοποίησης του σχεδίου, και η επίσης ταχύτατη εγκατάσταση στα πρώτα χρόνια, μονάδων φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με την σημαντική αύξηση του στόχου η τελική κατανάλωση ενέργειας να μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό έναντι εκείνης του 2007.

Στο ερώτημα γιατί μπαίνει τόσο ψηλά ο πήχης, η απάντηση είναι ότι μόνο έτσι βγαίνει η φιλόδοξη “πράσινη” ατζέντα της κυβέρνησης. Η στρατηγική δηλαδή απόφαση που έχει ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός για γρηγορότερη μετάβαση στην επόμενη ημέρα ακόμη και έναντι χωρών με πολύ ισχυρότερες "πράσινες" επιδόσεις όπως η Γερμανία, όπου στόχος είναι να σβήσουν τα φουγάρα άνθρακα το 2038, όχι το 2028 όπως στην Ελλάδα.

Το χρονοδιάγραμμα

Στη λογική αυτή, το απόγευμα της Παρασκευής έγινε στο υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας μια από τις τελευταίες συνεδριάσεις της Επιτροπής για τον νέο ΕΣΕΚ. Τα μέλη της παρέλαβαν ένα draft (χωρίς πολλά νούμερα) για τους στόχους, τις πολιτικές και τα μέτρα, ώστε μέχρι αύριο Τρίτη να έχουν υποβάλλει τα σχόλια τους, προκειμένου το τελικό κείμενο του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ να βγει σε διαβούλευση γύρω στην Τετάρτη-Πέμπτη 20-21 Νοεμβρίου και να παραμείνει ανοικτό για σχόλια έως και τις αρχές Δεκεμβρίου. Έπειτα από αυτό, η επιτροπή θα συνεδριάσει για μια τελευταία φορά, προκειμένου να επικυρώσει την τελική μορφή του ΕΣΕΚ, το οποίο μετά θα εγκριθεί από το ΚΥΣΟΙΠ, με στόχο γύρω στις 20 Δεκεμβρίου να έχει σταλεί στην Κομισιόν, καθώς μετά εκείνη κλείνει για την περίοδο των εορτών.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, και παρ’ ότι κάποια ακόμη νούμερα δεν έχουν οριστικοποιηθεί, μια πρώτη εικόνα, τουλάχιστον για τους υποστόχους της ηλεκτροπαραγωγής το 2030, θα μπορούσε να είναι η παρακάτω : 

1. 0%, το ποσοστό του λιγνίτη.
2. 65% περίπου της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, έναντι 55% του σχεδίου Σταθάκη, η συμμετοχή των ΑΠΕ. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι από τα περίου 6 GW σήμερα, θα πρέπει να φτάσουμε στα 14,5 GW, δηλαδή να προστεθούν 8 νέα GW εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ.
3. Όσο για το φυσικό αέριο, λέγεται ότι δεν αλλάζουν πολύ οι στόχοι από το προηγούμενο ΕΣΕΚ του Νοεμβρίου 2018. Εκείνο προέβλεπε συμμετοχή του αερίου σε ποσοστό 17% στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή το 2030 έναντι 26% το έτος 2016. Εκείνο που αλλάζει δεν είναι το πόσες νέες μονάδες φυσικού αερίου θα γίνουν, όσο το πότε αυτές θα γίνουν. Το νέο σχέδιο θα προβλέπει ότι όλες αυτές οι μονάδες πρέπει να κατασκευαστούν και να λειτουργήσουν νωρίτερα, δηλαδή στις αρχές της επόμενης δεκαετίας, όταν το προηγούμενο τοποθετούσε την έναρξή τους προς τα μέσα ή και το τέλος της.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στο νέο ΕΣΕΚ θα υπάρχει ειδική αναφορά στο τι μέλλει γενέσθαι με την υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα “Πτολεμαΐδα 5”, γεγονός που σχετίζεται άμεσα και με το μάστερ πλαν που πρόκειται να έχει καταρτίσει το ΥΠΕΝ ως το καλοκαίρι του 2020 για την μετάβαση της Δ.Μακεδονίας στην επόμενη ημέρα.

Εκτός απ’ όλα τα παραπάνω, το νέο σχέδιο θα περιλαμβάνει, όπως και το προηγούμενο, στόχους για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την μείωση της ενεργειακής εξάρτησης που οφείλεται στην ιδιαίτερα υψηλή χρήση πετρελαϊκών προϊόντων και δευτερευόντως φυσικού αερίου, τα οποία αθροιστικά καλύπτουν πάνω από το 65% της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας, ενώ ειδική αναφορά θα γίνεται για τις νησιωτικές διασυνδέσεις, την διείσδυση ΑΠΕ σε αυτόνομα νησιωτικά συστήματα, όπως επίσης και για τις διεθνείς διασυνδέσεις της χώρας.

Κλειδί η ενεργειακή αποδοτικότητα

Τίποτα φυσικά από τα παραπάνω δεν πρόκειται να επιτευχθεί αν δεν βελτιωθεί αισθητά η ενεργειακή αποδοτικότητα. Στο νέο ΕΣΕΚ θα γίνεται εκτενή μνεία στο κτιριακό απόθεμα της χώρας, όπου το προηγούμενο σχέδιο, εκείνο του 2018, έθετε για παράδειγμα ως στόχο, το 10% του συνόλου των κατοικιών, να έχουν ανακαινισθεί και αντικατασταθεί ως το 2030 με καινούργια, σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Μάλιστα το ΕΣΕΚ του 2018 ανέφερε ότι κάθε χρόνο, πρέπει να αναβαθμίζονται ενεργειακά ή και να αντικαθίστανται από νέες ενεργειακά αποδοτικότερες, τουλάχιστον 40.000 κατοικίες.

Το προηγούμενο ΕΣΕΚ εκτιμάται ότι άνοιγε το δρόμο για την ανάπτυξη επενδύσεων ύψους 32,7 δισ. ευρώ στον τομέα των ΑΠΕ. Ειδικά για τις νέες επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ μέχρι το 2030, το τότε ΕΣΕΚ εκτιμούσε ότι θα επιφέρουν όφελος σε επίπεδο εγχώριας προστιθέμενης αξίας πάνω από 12 δισ. ευρώ κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους. Εκτιμούσε επίσης ότι θα δημιουργηθούν και θα διατηρηθούν για τα επόμενα 25 χρόνια πάνω από 15.000 νέες θέσεις εργασίας. Προφανώς με το νέο ΕΣΕΚ, οι επιδόσεις αυτές βελτιώνονται.

Πέραν του σχεδίου για το 2030, αναφορικά με την άλλη έκθεση, εκείνη για το 2050, οι πληροφορίες λένε ότι επίσης πρόκειται να βγει από το ΥΠΕΝ σε διαβούλευση μέσα στο επόμενο διάστημα.