Παιχνίδι για μεγάλους παίκτες στην ενέργεια

Χρύσα Λιάγγου

 

Σε παιχνίδι για μεγάλους παίκτες μετατρέπεται η λιανική αγορά ηλεκτρισμού στην οποία σήμερα δραστηριοποιούνται εκτός από τη ΔΕΗ, 18 ιδιωτικές εταιρείες που συγκεντρώνουν μερίδιο 27%. Η αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ σε συνδυασμό με την προωθούμενη κατάργηση της πρόσβασης των ιδιωτών παρόχων στη φθηνή ενέργεια του λιγνίτη και των νερών (δημοπρασίες ΝΟΜΕ) δημιουργεί συνθήκες έντονου ανταγωνισμού και επισπεύδει τις αναμενόμενες εξελίξεις συγκέντρωσης που συνοδεύουν κάθε αναπτυσσόμενη αγορά, όπως αυτή των τηλεπικοινωνιών στα πρώτα της βήματα. Τα νέα δεδομένα στον κλάδο της λιανικής δρομολογούν εξελίξεις στο σύνολο της αγοράς ηλεκτρισμού, όπου καταλυτικά επίσης θα λειτουργήσει η απόφαση της κυβέρνησης για σταδιακή απόσυρση των παλαιών λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και επίσπευσης του ευρωπαϊκού μοντέλου-στόχου (Target Model) που θα την καταστήσει μέρος της μεγάλης ευρωπαϊκής αγοράς και θα δώσει τη δυνατότητα στους προμηθευτές για απευθείας συμβάσεις με τους καταναλωτές. Το νέο περιβάλλον που διαμορφώνoυν οι εξελίξεις στο μέτωπο της λιανικής αγοράς, της μερικής ιδιωτικοποίησης του ΔΕΔΔΗΕ, της εισόδου στρατηγικού επενδυτή στη ΔΕΗ με την ολοκλήρωση του σχεδίου εξυγίανσής της και των σχεδίων για διεύρυνση του μεριδίου των AΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, έχει επανενεργοποιήσει το ενδιαφέρον και μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών ηλεκτρισμού που ξαναβλέπουν στην Ελλάδα επενδυτικές ευκαιρίες. Τις κεραίες τους για τα τεκταινόμενα στην εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού έχουν ήδη ανοιχτές και είναι έτοιμες να ενισχύσουν τη θέση τους εταιρείες που δραστηριοποιούνται ήδη, όπως η ιταλική Εdison που αποτελεί μαζί με τα ΕΛΠΕ τον βασικό μέτοχο της Εlpedison, η γαλλική ΕΝGIE που συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της Ηρων (θυγατρική της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και η επίσης ιταλική ΕΝΙ που ελέγχει το 100% της Zeniθ (πρώην ΕΠΑ Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας).

Την επέκτασή της στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού εξετάζει, σύμφωνα με πληροφορίες, και η ιταλική Εnel, η παρουσία της οποίας σήμερα στην Ελλάδα περιορίζεται στον τομέα των ΑΠΕ, μέσω της Enel Green Power. H πρώην δημόσια εταιρεία ηλεκτρισμού της Ιταλίας με παρουσία σε 34 χώρες και ένα χαρτοφυλάκιο άνω των 300 MW ΑΠΕ στην Ελλάδα ολοκλήρωσε και αναμένεται να εγκαινιάσει μέσα στον Οκτώβριο το αιολικό πάρκο του Καφηρέα, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 167 ΜW. To πάρκο, το οποίο για να ολοκληρωθεί χρειάστηκε πάνω από μια δεκαετία και εγκρίσεις, άδειες, γνωμοδοτήσεις από περισσότερες από 40 υπηρεσίες, θα είναι το μεγαλύτερο έργο αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα. Πηγές της αγοράς φέρουν την ιταλική εταιρεία να εξετάζει την είσοδό της στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού της Ελλάδας και μάλιστα να βρίσκεται σε συζητήσεις με εταιρεία μεσαίου μεγέθους του κλάδου για εξαγορά. H ανάπτυξή της στη λιανική αγορά θα στηριχθεί και από την αξιοποίηση του Καφηρέα για απευθείας συμβόλαια με καταναλωτές μέσης τάσης στην Ελλάδα, με τη λειτουργία του target model. Η στρατηγική της ιταλικής εταιρείας για την εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού φέρεται να επεκτείνεται και στα δίκτυα μέσης και χαμηλής τάσης, αλλά ακόμη και στη ΔΕΗ, σε ρόλο στρατηγικού επενδυτή. Τις κινήσεις της κυβέρνησης για τη ΔΕΗ φέρεται να αναμένει και η γαλλική ΕDF, η οποία στο παρελθόν είχε εκφράσει και επισήμως το ενδιαφέρον της (κυβέρνηση Σαμαρά), ενώ ευκαιρίες στην ελληνική αγορά για επενδύσεις, κυρίως στον τομέα των ΑΠΕ και της αποθήκευσης ενέργειας, βολιδοσκοπούν γερμανικές και ολλανδικές εταιρείες.

Οσον αφορά τους εγχώριους παίκτες, από τις εξελίξεις στη λιανική αγορά ευνοούνται οι καθετοποιημένες εταιρείες, δηλαδή η Εlpedison, η Protergia (Mυτιληναίος) και η Ηρων (ΓΕΚ Τέρνα), οι οποίες διαθέτουν και παραγωγή. Για τις τρεις καθετοποιημένες εταιρείες λιανικής η αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ δημιουργεί περιθώρια αφενός για αποσυμπίεση των περιθωρίων κέρδους και αφετέρου για αύξηση των μεριδίων, ενώ η κατάργηση των ΝΟΜΕ δεν αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις, αφού είναι τοποθετημένοι και στην παραγωγή και μάλιστα έχουν σχεδιάσει επενδύσεις για νέες μονάδες φυσικού αερίου, με τη «Μυτιληναίος» να ξεκινάει πρώτος στις αρχές Οκτωβρίου μονάδα ισχύος 826  ΜW στη Βοιωτία. Αντίθετα ισχυρές πιέσεις θα δεχθούν οι μικρές εταιρείες του κλάδου, οι οποίες μέχρι σήμερα επιβίωσαν ουσιαστικά από τη χαμηλού κόστους ενέργεια που αγόραζαν από τις δημοπρασίες (ΝΟΜΕ). Η συγχώνευση ή εξαγορά από κάποια καθετοποιημένη εταιρεία είναι αυτή τη στιγμή το καλό σενάριο για τις μικρές εταιρείες του κλάδου. Το πελατολόγιο ωστόσο που διαθέτει χωριστά κάθε μία από τις μικρές εταιρείες δεν διαφοροποιούν σημαντικά τα μερίδια των μεγάλων, ενώ παράλληλα ο πελάτης έχει την επιλογή να φύγει μέσα σε ένα χρόνο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ουσιαστικά κίνητρο εξαγοράς. Γι’ αυτό και κάποιες εκ των μικρών εταιρειών εξετάζουν τη μεταξύ τους συγχώνευση, ώστε να δημιουργήσουν ένα κρίσιμο μέγεθος που θα μπορεί να βρει αγοραστή και έτσι να διασωθούν. Μη καθετοποιημένες εταιρείες, οι οποίες όμως διαθέτουν ισχυρά κεφάλαια, όπως η  Ζeniθ (ΕΝΙ) ή η Motor Oil που εισήλθε στη λιανική με την εξαγορά του 90% της NRG  (όμιλος Χανδρή) και η ΕΠΑ Αττικής (όμιλος ΔΕΠΑ), θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό, ενώ το τοπίο θα ξεκαθαρίσει σε επόμενη φάση, αφού είναι κοινή η εκτίμηση στην αγορά ότι όπως και στις τηλεπικοινωνίες, και στον ηλεκτρισμό στο τέλος θα μείνουν 5-6 εταιρείες.

Στόχος, η μέση τάση και οι συνεπείς πελάτες

Η αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ στην τιμή της κιλοβατώρας όπου επικεντρώνεται και ο ανταγωνισμός, αφού οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις είναι ουδέτερες για τους παρόχους, δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για το ιδιωτικό κομμάτι της αγοράς, τόσο για τη βελτίωση των περιθωρίων κέρδους όσο και για την αύξηση των μεριδίων της. Το συνολικό ποσό αύξησης στο ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων της ΔΕΗ διαμορφώνεται στα επίπεδα του 16,5%-19,5% και για τους συνεπείς καταναλωτές που χάνουν την έκπτωση έγκυρης πληρωμής σε ποσοστό 50% (μειώνεται στο 5% από 10%) η αύξηση κυμαίνεται μεταξύ 21,5% και 25,5%. Στο στόχαστρο των ιδιωτών παρόχων μπαίνει η κατηγορία των συνεπών πελατών στους οποίους θα απευθυνθούν με ανταγωνιστικά τιμολόγια και προσφορές για να φύγουν από τη ΔΕΗ, αλλά και oι μεγάλες καταναλώσεις της μέσης τάσης, όπου επίσης η κατάργηση της έκπτωσης συνέπειας αλλά και της έκπτωσης της ρήτρας CO2  δημιουργούν έδαφος για αλίευση πελατών. Οι ιδιώτες προμηθευτές βρίσκονται στη διαδικασία αναπροσαρμογής της εμπορικής πολιτικής τους με βασικό άξονα τις αλλαγές των τιμολογίων της ΔΕΗ και με μοντέλο αυτό των πακέτων και προσφορών της κινητής τηλεφωνίας. Τα πρώτα τέτοια πακέτα άρχισαν να βγαίνουν στην αγορά από την Protergia. Η θυγατρική της Μυτιληναίος Α.Ε. διαθέτει από την περασμένη εβδομάδα νέα πακέτα που απευθύνονται στα νοικοκυριά με σταθερή τιμολόγηση και τρεις επιλογές ανάλογα με τον όγκο κατανάλωσης σε ετήσια βάση. 

Τα πακέτα

Τα νέα πακέτα δεν περιέχουν ρήτρα CO2 και κρυφές χρεώσεις και δίνουν τη δυνατότητα στον καταναλωτή να πληρώνει μηνιαίως ένα σταθερό ποσό, ελέγχοντας έτσι τον λογαριασμό του. Η Protergia είναι επίσης ο πρώτος πάροχος που προχώρησε σε αναπροσαρμογή των υφιστάμενων τιμολογίων της σε ποσοστό 11%. Νέα πακέτα τύπου κινητής τηλεφωνίας αναμένεται να διαθέσουν σύντομα στην αγορά και οι άλλοι δύο καθετοποιημένοι πάροχοι, Hρων και Elpedison, οι οποίοι αυτή την περίοδο αξιολογούν λεπτομερώς τις μειώσεις των τιμολογίων της ΔΕΗ για να διαμορφώσουν την πολιτική τους. Σε πρώτη φάση, πάντως, στελέχη των δύο εταιρειών δηλώνουν ότι δεν θα προχωρήσουν σε αυξήσεις.

kathimerini.gr