Νέο σενάριο για την μείωση του ποσοστού της ΔΕΗ: Πώληση πελατολογίου συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών .

 Γιώργος Φιντικάκης

Το μοντέλο της πώλησης πελατολογίου συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών είναι ένα από τα βασικά νέα σενάρια που εξετάζονται από τη ΔΕΗ και το ΥΠΕΝ (ερήμην, προς ώρας, των θεσμών), προκειμένου να ανοίξει η αγορά ηλεκτρισμού, να μειωθεί το ποσοστό της ΔΕΗ στη λιανική, αλλά και να πάψει εκείνη να αποτελεί τον ένα και μοναδικό καθολικό πάροχο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα οικονομικά της. 

Το σενάριο που δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί σε τελικό σχέδιο, ωστόσο προβάλλεται ως εναλλακτικό της κατάργησης των NOME, στηρίζεται επί της ουσίας στο ίδιο σκεπτικό με εκείνο του τέως προέδρου της ΔΕΗ Μανώλη Παναγιωτάκη το 2017. Δηλαδή ότι δεν γίνεται η επιχείρηση να συνεχίσει να χάνει οριζόντια πελάτες - μόνο τα "φιλέτα" και τους καλοπληρωτές - παρά αυτό πρέπει να γίνει κάθετα. Με άλλα λόγια, ότι ο ανταγωνισμός πρέπει να αρχίσει να παίρνει πελάτες κάθε είδους και κατηγορίας, καλοπληρωτές και μη, οικιακούς, επαγγελματικούς, αγρότες, επιχειρήσεις, όπως ακριβώς προέβλεπε το σχέδιο Παναγιωτάκη, αλλά με μια ουσιώδη διαφορά:

Η ΔΕΗ δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί τον μοναδικό προμηθευτή καθολικής υπηρεσίας σε όλη την ελληνική επικράτεια. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν "πουληθεί" σε ιδιώτες η πλειοψηφία (ή και όλοι) των πελατών μιας ή περισσοτέρων γεωγραφικών περιοχών. Τότε μόνο οι ανταγωνιστές της θα γίνουν και εκείνοι καθολικοί πάροχοι, δηλαδή θα υποχρεούνται να προμηθεύουν τους χιλιάδες μικρούς κυρίως πελάτες, με προφανή οικονομική αδυναμία, τους οποίους έπαψε να προμηθεύει ο τελευταίος τους προμηθευτής. Διαφορετικά, η ΔΕΗ θα παραμείνει ο μοναδικός καθολικός πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας στην ελληνική αγορά, διαιωνίζοντας μια προβληματική κατάσταση, με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα.

Τελευταίο καταφύγιο και "τελικοί πελάτες"

Σήμερα στην καθολική υπηρεσία της ΔΕΗ υπολογίζεται ότι υπάγονται περί τους 200.000 καταναλωτές. Ενα μεγάλο τους όμως μέρος ανήκει στην κατηγορία των 890.000 "τελικών πελατών". Εκείνων δηλαδή που την έχουν φεσώσει με περίπου 1 δισ ευρώ, του οποίου η είσπραξη είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς πρόκειται για επιχειρήσεις που έβαλαν λουκέτο, κλειστά εξοχικά, νοικοκυριά και εταιρείες που έχουν αλλάξει πάροχο, επιχειρήσεις που λειτουργούν με νέο ΑΦΜ, και καταναλωτές που έχουν μεταπέσει στο καθεστώς της καθολικής υπηρεσίας. Ναι μεν η ΔΕΗ διέκοψε στους τελευταίους την παροχή, όμως επειδή κανείς από τους ανταγωνιστές της δεν τους πήρε ως πελάτες, επέστρεψαν στην επιχείρηση που αναγκάστηκε να τους δεχτεί με την ιδιότητα του "τελευταίου καταφυγίου" (βάσει του Νόμου 4001/2011), και πλέον ηλεκτροδοτούνται, έστω με υψηλότερη κιλοβατώρα.

Ενα λοιπόν από τα σενάρια που εξετάζονται προκειμενου να μειωθεί το ποσοστό της ΔΕΗ, αλλά και να πάψει αυτή να είναι ο μοναδικός καθολικός πάροχος, προβλέπει την μετάβαση από το κάθετο άνοιγμα, στο οριζόντιο.

Σημειωτέον ότι το 2017 οι εκπρόσωποι των δανειστών είχαν απορρίψει το σχέδιο Παναγιωτάκη, επικαλούμενοι νομικά και άλλα ζητήματα. Τότε βέβαια η Ελλάδα βρισκόταν σε μνημόνιο, κάτι που σήμερα δεν ισχύει, επομένως η πρόταση θα μπορούσε να τεθεί ως τμήμα ενός συνολικού πλάνου για την επόμενη ημέρα της ΔΕΗ και τον ρόλο της στην αγορά ηλεκτρισμού.

Κατάτμηση του δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το σενάριο αυτό θα μπορούσε να κουμπώσει και με κάποιες επίσης νέες σκέψεις, για μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, μέσω κατάτμησης του δικτύου του ανά γεωγραφική περιοχή κατά το πρότυπο άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Δηλαδή τη δημιουργία ξεχωριστών εταιρειών και στη συνέχεια προκήρυξη διαγωνισμών για την είσοδο διαχειριστών - επενδυτών σε αυτά, οι οποίοι θα έχουν υπό την ευθύνη τους το τοπικό δίκτυο διανομής.

Με το σημερινό οργανόγραμμα αλλά και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του δικτύου του ΔΕΔΔΗΕ, αυτό είναι χωρισμένο σε πέντε γεωγραφικές περιοχές : Περιφέρεια Αττικής, Μακεδονίας και Θράκης, Πελοποννήσου και Ηπείρου, Κεντρικής Ελλάδας καθώς και Νήσων. Υπό αυτή την έννοια, είναι εφικτή η σύσταση αντίστοιχων εταιρειών και στη συνέχεια η επιλογή ορισμένων εξ αυτών για την ιδιωτικοποίηση τους.

Στο ερώτημα, τι κίνητρα μπορεί να προσφέρει η πώληση του πελατολογίου μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής, από κοινού με το τοπικό δίκτυο, η απάντηση προκύπτει από την ευρωπαική εμπειρία. Σε πλειάδα ευρωπαικών χωρών, τοπικά δίκτυα έχουν πουληθεί "πακέτο" με το τοπικό πελατολόγιο προμηθευτών, προσφέροντας πολλές συνέργειες : Ο πελάτης ενός παρόχου, έχει πάρα πολλούς λόγους να επισκεφθεί το κατάστημα του τοπικού δικτύου όπου ανήκει, προκειμενου να κάνει εργασίες ανακαίνισης της κατοικίας του, να συνδέσει το εξοχικό του, να ζητήσει αναβάθμιση, κλπ.

Έτερο ερώτημα είναι κατά πόσο η πώληση "πακέτο" δικτύου και πελατολογίου μπορεί να επιτραπεί από την ευρωπαική νομοθεσία περί unbundling. Η απάντηση είναι ότι μπορεί να επιτραπεί, εφόσον πελάτες και δίκτυο πουληθούν σε ξεχωριστές εταιρείες. Το πιο χαρακτηριστικό άλλωστε παράδειγμα είναι η περίπτωση ΔΕΗ- ΔΕΔΔΗΕ. Ο λειτουργικός και νομικός διαχωρισμός του διαχειριστή από την μητρική εταιρεία, επιτρέπει το γεγονός, η μεν μητρική να προμηθεύει ρεύμα στους καταναλωτές, η δε θυγατρική της να τους παρέχει υπηρεσίες δικτύου.