Euractiv: Η ΕΕ δέχεται πιέσεις να διακόψει τις ελληνικές κρατικές ενισχύσεις άνθρακα

O Γ. Σταθάκης, σημείωσε ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να προχωρήσει σε λύσεις καθαρής ενέργειας

Η ΕΕ δέχεται πιέσεις να διακόψει τις ελληνικές κρατικές ενισχύσεις άνθρακα. Η υπηρεσία κατά των μονοπωλίων της Κομισιόν αναμένεται να εκδώσει ως το τέλος Μαρτίου απόφαση για ένα νέο σχέδιο στήριξης ολόκληρης της αγοράς του ελληνικού τομέα ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι «μηχανισμοί δυναμικότητας» είναι ένα εθνικό σύστημα κρατικών ενισχύσεων που χρηματοδοτούν εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής, διασφαλίζοντας ότι τα φώτα θα παραμείνουν αναμμένα σε περιόδους κατακόρυφης αύξησης ζήτησης ηλεκτρισμού. Ωστόσο, οι ακτιβιστές έχουν εκφράσει ανησυχίες για το ελληνικό σύστημα, λέγοντας ότι έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει να συνεχιστούν οι υφιστάμενες επιδοτήσεις άνθρακα καθώς και η δημιουργία νέας λιγνιτικής μονάδας.

Ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Florent Marcellesi, υπέβαλε τον περασμένο μήνα κατεπείγουσα επερώτηση στην Κομισιόν, λέγοντας ότι «οι νόμιμες επιδοτήσεις υπό την συμφωνημένη δυνατότητα των αγορών, πρέπει να διευκρινιστούν κατεπειγόντως» και να συμμορφωθούν με την πρόσφατα υιοθετημένη δέσμη κανόνων για την αγορά ηλεκτρισμού. Η ΕΕ απέκλεισε τον Δεκέμβριο κάθε κρατική βοήθεια για νέες εγκαταστάσεις άνθρακα. Ωστόσο, οι ακτιβιστές λένε ότι το ελληνικό σχέδιο στοχεύει στην παράκαμψη αυτών των κανόνων κάνοντας χρήση ειδικής ρήτρας των ευρωπαϊκών κανονισμών που επιτρέπει τη συνέχιση της στήριξης εγκαταστάσεων ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα, με υπογραφή κρατικών συμβάσεων κρατικής ενίσχυσης πριν το τέλος του 2019. «Αν η ΕΕ θέλει να εκπληρώσει το στόχο μηδενικών εκπομπών αερίων τις επόμενες δεκαετίες, πρέπει να καταργήσει τη χρήση άνθρακα, όχι να τη χρηματοδοτεί. Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο για κεκαλυμμένες επιδοτήσεις άνθρακα», υποστήριξε η J. Flisowska, ακτιβίστρια του Climate Action Network (CAN) Europe.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην ελληνική έκδοση του Euractiv, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γ. Σταθάκης, σημείωσε ότι η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να προχωρήσει σε λύσεις καθαρής ενέργειας αλλά επέμεινε ότι τα σχέδια κατάργησης των επιδοτήσεων άνθρακα πρέπει να είναι «ρεαλιστικά». Η καταρχήν έγκριση του ελληνικού συστήματος δεν θα επιτρέψει μόνο την κρατική ενίσχυση για τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις άνθρακα, λένε οι ακτιβιστές. Θα θεωρηθεί ζωτικής σημασίας για την κατασκευή νέας λιγνιτικής εγκατάστασης, της Πτολεμαΐδας 5, που αναμένεται να λειτουργήσει το 2021 ή 2022, η οποία σε διαφορετική περίπτωση, δεν θα είναι ελκυστική για υποψήφιους επενδυτές. Η ΔΕΗ απολαύει ισχυρής πολιτικής στήριξης για την κατασκευή της νέας εγκατάστασης. Η κρατική εταιρεία έχει την σχεδόν πλήρη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων διότι είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης σε μια κατά τα άλλα, περιοχή οικονομικού μαρασμού. Η Κομισιόν έχει επιλέξει τη Δ. Μακεδονία ως μία από τις επιλέξιμες περιοχές για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση υπό το «μεταβατικό στάδιο περιοχών άνθρακα».

Οι περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ωστόσο ότι οι κρατικές ενισχύσεις στον ενεργειακό τομέα δεν θα πρέπει να εκτραπούν για να διατηρήσουν τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις άνθρακα για μεγαλύτερη της αναγκαίας περιόδου. «Ο ελληνικός μηχανισμός δυναμικότητας (ηλεκτρικής ενέργειας) δεν αναμένεται να ενισχύσει τη θλιβερή οικονομική κατάσταση της Πτολεμαΐδας 5 ούτε να καταστήσει τη δομικά μη ελκυστική πώληση λιγνίτη, ελκυστικότερη για τους πιθανούς επενδυτές. Υποτίθεται ότι θα διασφαλίζει ότι τα φώτα θα παραμένουν αναμμένα», λέει ο Ν. Μάντζαρης της δεξαμενής σκέψης Green Tank.

Οι ακτιβιστές καταγγέλλουν, επίσης, τη μυστικότητα του ελληνικού σχεδίου ενισχύσεων, υποστηρίζοντας ότι γίνεται εκ προθέσεως. «Μέχρι τώρα, το σχέδιο έχει παραμείνει εμπιστευτικό, χωρίς να έχει δημοσιοποιηθεί καμία συγκεκριμένη πληροφορία, αν και χρηματοδοτείται με δημόσιο χρήμα και βαραίνει τους Έλληνες φορολογούμενους», λέει η Flisowska. Από την πλευρά της, η Κομισιόν αρνήθηκε να σχολιάσει το ζήτημα. «Καθώς οι επαφές συνεχίζονται, η Κομισιόν δεν μπορεί σε αυτήν τη φάση να σχολιάσει οποιοδήποτε επόμενο βήμα ή να προβλέψει το χρόνο υλοποίησής των σχετικών ενεργειών», είπε εκπρόσωπος της ΕΕ στο Euractiv.