Η ΔΕΗ αλλάζει και προσαρμόζεται στις ανάγκες του ανταγωνισμού

 

Συνέντευξη του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΗ κ. Μανόλη Παναγιωτάκη στον δημοσιογράφο Χάρη Φλουδόπουλο η οποία δημοσιεύθηκε στην ελληνική έκδοση του περιοδικού Forbes (Δεκέμβριος 2018)

Εισαγωγικό

Η ΔΕΗ τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Όχι μόνο γιατί η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού αποτέλεσε βασικό μνημονιακό ζητούμενο αλλά και γιατί η κρίση οδήγησε στην επιδείνωση των οικονομικών μεγεθών της εταιρείας σε τέτοιο βαθμό που να εγείρονται αμφιβολίες ακόμη και για την οικονομική της βιωσιμότητα. Ο άνθρωπος που κλήθηκε να χειριστεί την «πιο δύσκολη ώρα» τις τύχες της εταιρείας μιλά στο «Forbes» και δίνει απαντήσεις εφ' όλης της ύλης, με έμφαση στο πώς διαχειρίζεται αυτή την περίοδο τα κρίσιμα θέματα της εταιρείας, τις ανεξόφλητες οφειλές, τα τιμολόγια, τη μείωση της κερδοφορίας. Κυρίως ο κ. Μανόλης Παναγιωτάκης παρουσιάζει τις προτεραιότητες της ΔΕΗ για εξορθολογισμό της λειτουργίας της, τη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την εξωστρέφεια με στόχο να συνεχίσει να είναι πρωταγωνιστής στην εγχώρια –και όχι μόνο– αγορά ηλεκτρισμού.

 

Το κείμενο της συνέντευξης

Κύριε πρόεδρε, πώς από τις πωλήσεις των 6 δισ. και τα κέρδη 1 δισ. ευρώ, η ΔΕΗ έφτασε σήμερα σε τζίρο 4,5 δισ. και κέρδη 300 εκατ. ευρώ; Πού οφείλεται η επιδείνωση και πώς σκοπεύετε να κινηθείτε
για να βελτιώσετε τα μεγέθη και ποιες διαρθρωτικές αλλαγές εξετάζετε;

- Όταν αναφερόμαστε στα λειτουργικά αποτελέσματα της ΔΕΗ την περίοδο 2009- 2013 πρέπει προφανώς να συνυπολογίζουμε τις σημαντικές αυξήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος της τάξης του 15% που επιβλήθηκαν τότε και συνεπάγονταν πρόσθετα έσοδα πλέον των 600 εκατ. τον χρόνο. Η ΔΕΗ επιβαρυνόταν και τότε από εξωγενείς παράγοντες, αλλά είχε υιοθετηθεί η πολιτική μετακύλισης της επιβάρυνσης στην κατανάλωση, με ό,τι αυτό συνεπαγόταν για την οικονομία και την κοινωνία. Αυτή την πολιτική των μεγάλων ανατιμήσεων που εφαρμόστηκε από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας πληρώνουμε σήμερα. Από το 2015 και εξής έχουμε υιοθετήσει μια εκ διαμέτρου αντίθετη πολιτική, στο πλαίσιο της οποίας, παρά τις επιβαρύνσεις από εξωγενείς παράγοντες, μειώσαμε τα τιμολόγια και εφαρμόσαμε τα πλέον γενναιόδωρα προγράμματα διευκολύνσεων στους οφειλέτες μας. Η πολιτική αυτή υπαγορεύθηκε βεβαίως από λόγους κοινωνικής ευαισθησίας αλλά και από τη διαπιστωμένη εξάντληση των αντοχών των καταναλωτών για πρόσθετες αυξήσεις. Παρ’ όλα αυτά, όπως έχω κατ’ επανάληψη αναφέρει, η αύξηση της κερδοφορίας της ΔΕΗ είναι αδήριτη ανάγκη, όρος απαράβατος για τη διατήρηση και περαιτέρω ενίσχυση της οικονομικής της ευρωστίας και την υλοποίηση του φιλόδοξου επενδυτικού της προγράμματος. Η μείωση των εισπράξεων από πωλήσεις που αναφέρετε οφείλεται απολύτως στη μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στη λιανική αγορά συνεπεία του ανταγωνισμού.

Η ΔΕΗ πρέπει να προσαρμοστεί, να μάθει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ανταγωνισμού. Ήδη προσαρμοζόμαστε διαρκώς. Μειώνουμε τα ελεγχόμενα λειτουργικά κόστη. Ανακαθορίζουμε το επενδυτικό μας πρόγραμμα με έμφαση στις ΑΠΕ. Ο αριθμός των εργαζομένων μειώνεται σταθερά, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι θετικό σε όλες τις περιπτώσεις λόγω απώλειας τεχνογνωσίας. Ήδη καταρτίζουμε αναλυτικό - κοστολογημένο πρόγραμμα ανθρώπινου δυναμικού (manpower planning) με ελεγχόμενες αποχωρήσεις και στοχευμένες προσλήψεις, ώστε, πέραν της μείωσης του μέσου όρου ηλικίας και τη συνεπαγόμενη μείωση του μισθολογικού κόστους, να καλύπτονται με επάρκεια οι σύγχρονες ανάγκες της Επιχείρησης. Από το αποκορύφωμα της κρίσης το 2012 και το περίφημο «χαράτσι των ακινήτων» οι ανεξόφλητες οφειλές πελατών προς τη ΔΕΗ έχουν τριπλασιαστεί στα 3 δις.

 

Πώς είναι σήμερα η εικόνα και ποιο είναι το σχέδιο δράσης σας;

- Το περιβόητο «χαράτσι» των ακινήτων με το οποίο η ΔΕΗ μετατράπηκε στον απόλυτο εισπρακτικό μηχανισμό, με αποτέλεσμα την εκτίναξη των οφειλών, είναι μια ακόμη περίπτωση υπονόμευσης του μέλλοντος της Επιχείρησης από το παρελθόν. Είναι η σημαντικότερη αιτία για τους απλήρωτους λογαριασμούς και τις οφειλές. Υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις στρατηγικών κακοπληρωτών. Η καθημερινή μας εμπειρία το επιβεβαιώνει περίτρανα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των μεθόδων που χρησιμοποιούν είναι η τυπική αλλαγή ιδιοκτησίας της κατοικίας ή της επιχείρησης και συνέχιση της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με άλλο όνομα, αφήνοντας το χρέος στο προηγούμενο. Έτσι, αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των λεγόμενων «τελικών πελατών», από τους οποίους διεκδικείται η εξόφληση των χρεών δικαστικά. Η προσπάθεια και οι δράσεις της ΔΕΗ για τη μείωση των οφειλομένων, σε συνεργασία με την εξειδικευμένη εταιρεία Qualco, είναι κλιμακούμενες. Πρώτος στόχος ήταν η μη δημιουργία νέων οφειλετών, ή τουλάχιστον νέων οφειλετών με περισσότερους του ενός απλήρωτους λογαριασμούς. Σε αυτό ήδη έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, όπως και στις οφειλές του Δημοσίου. Αντιλαμβάνεστε, ωστόσο, τη δυσκολία του εγχειρήματος για λόγους αντικειμενικούς, αλλά και εξαιτίας εμπεδωμένων μη υγιών αντιλήψεων μερίδας των καταναλωτών.

 

Στο άλλο μεγάλο μέτωπο για την εταιρεία, αυτό του δανεισμού, κινείστε στην κατεύθυνση της απομόχλευσης. Πώς διαμορφώνονται σήμερα οι ανάγκες και πώς σκοπεύετε να βελτιώσετε τους δείκτες δανεισμού;

- Η σοβαρή μείωση του δανεισμού είναι ευεργετική για την οικονομική κατάσταση της εταιρείας, πράγμα που είναι προς το συμφέρον των μετόχων και εκτιμάται ανάλογα, ανεξάρτητα από τη μη διανομή μερίσματος προσωρινά. Η εξυπηρέτηση του (υπολοίπου του) ομολόγου που λήγει το 2019 είναι διασφαλισμένη, όπως γενικά όλες οι ανάγκες ρευστότητας του έτους. Γι’ αυτό, άλλωστε, υπήρξε η αναβάθμιση με θετική προοπτική από την S&P, που προοιωνίζεται, συναρτήσει και άλλων παραγόντων, την έξοδο της ΔΕΗ στις διεθνείς αγορές. Η μείωση των πωλήσεων συνεπάγεται και μείωση των δαπανών για την προμήθεια του πωλούμενου προϊόντος, της ηλεκτρικής ενέργειας. Άρα, ο κρίσιμος παράγοντας για τους δείκτες δανεισμού είναι η κερδοφορία, σε συνδυασμό με την πορεία των εισπράξεων. Σε αμφότερα αναφερθήκαμε προηγουμένως.

 

Πώς προχωρά το κρίσιμο στοίχημα της αποεπένδυσης; Ποιες είναι οι προσδοκίες σας, σας ανησυχεί το ενδεχόμενο αποτυχίας του διαγωνισμού για τους λιγνίτες με δεδομένο το δυσμενές περιβάλλον της αγοράς;

- Πράγματι, η αποεπένδυση του λιγνιτικού δυναμικού γίνεται στις δυσμενέστερες δυνατές συνθήκες για τα στερεά καύσιμα. Ωστόσο, η λιγνιτική παραγωγή είναι απολύτως αναγκαία για τη χώρα μας. Αυτό δημιουργεί τις αντικειμενικές προϋποθέσεις για επιτυχία του εγχειρήματος. Σε συνδυασμό, δε, με την αντιμετώπιση μιας σειράς ζητημάτων που έθεσαν κατά τη διαδικασία οι υποψήφιοι επενδυτές για την τελική διαμόρφωση της Συμφωνίας Μετόχων και ιδιαίτερα ενόψει της θέσπισης των ΑΔΙ, εκφράζω αισιοδοξία για το αίσιο πέρας της αποεπένδυσης, το αποτέλεσμα της οποίας θα αξιολογηθεί με συνυπολογισμό όλων των παραμέτρων.

 

Λέγεται ότι οι 3 μεγάλες προκλήσεις της επόμενης ημέρας για τη ΔΕΗ είναι οι ΑΠΕ, η διεθνοποίηση και οι έξυπνοι μετρητές. Ποιες είναι οι δικές σας σκέψεις για τα τρία αυτά θέματα;

- Όπως έχω αναφέρει εμφατικά, οι ΑΠΕ θα είναι στο εξής η «ατμομηχανή» της ανάπτυξης της ΔΕΗ. Προσθέτω και τις ενεργειακές υπηρεσίες για την εξοικονόμηση και την ενεργειακή απόδοση. Ήδη είναι σε εξέλιξη το σημαντικό διαρθρωτικό μέτρο της απορρόφησης της ΔΕΗΑΝ από τη ΔΕΗ, και έχουμε καταρτίσει το επιχειρησιακό μας σχέδιο για 4πλασιασμό της διαθέσιμης ισχύος μας σε ΑΠΕ μέχρι το 2022, και το 15πλασιασμό μέχρι το 2030. Σε ό,τι αφορά τη διεθνοποίηση, είναι γνωστές οι μέχρι σήμερα πρωτοβουλίες μας στις γειτονικές χώρες, ενταγμένες στον στρατηγικό μας στόχο να καταστεί η ΔΕΗ ηγετική δύναμη στην αγορά της Βαλκανικής. Προγραμματίζουμε συγκεκριμένες επιχειρηματικές δράσεις γι' αυτά, οι οποίες θα ανακοινώνονται κατά περίπτωση. Τόσο για την «πράσινη στροφή» όσο και για τη διεθνοποίηση επιδιώκουμε, πέραν της ανάπτυξης και των επενδύσεών μας με ίδια μέσα, επιχειρηματικές συνεργασίες με έγκριτες ιδιωτικές εταιρείες. Ήδη στη Βουλγαρία συνεργαζόμαστε με την ελβετική Alpiq, ενώ για τα μεγάλα έργα ΑΠΕ επιδιώκουμε, και ήδη είμαστε σε συζητήσεις, τη σύμπραξη με μεγάλες εταιρείες, εγχώριες και ξένες (αμερικανικές, κινεζικές κ.λπ.). Τέλος, σε ό,τι αφορά τους έξυπνους μετρητές, έχουν σημειωθεί μεγάλες καθυστερήσεις, αποτέλεσμα λανθασμένων επιλογών. Χρειάζεται επανεκκίνηση και μεγάλη επιτάχυνση, πράγμα που συνεπάγεται ριζική αλλαγή πλεύσης.

 

Η ΔΕΗ υφίσταται το βάρος μιας σειράς από εξωγενείς επιβαρύνσεις που εσείς προσδιορίσατε στο 1 δισ. ευρώ. Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς μπορεί να αλλάξει;

- Η ευρωπαϊκή πολιτική επιτάσσει το άνοιγμα της αγοράς. Στη χώρα μας, συνεπεία κυρίως των καθυστερήσεων της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά και στο πλαίσιο της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής, επιβλήθηκαν μέτρα (π.χ. ΝΟΜΕ) ίσως πρωτοφανή διεθνώς. Αυτό δεν συνέβη π.χ. στη Γαλλία, όπου η EDF κατέχει υπερδεσπόζουσα θέση στην αγορά. Τα μέτρα αυτά έπληξαν και εξακολουθούν να πλήττουν σοβαρά τη ΔΕΗ, όπως την έπληξε η παράλογη πολιτική για τις ΑΠΕ μέχρι το 2012, με αποτέλεσμα τη σοβαρή οικονομική της επιβάρυνση. Ευελπιστούμε ότι η αποεπένδυση θα οδηγήσει σε ουσιαστικό μετριασμό αυτών των επιπτώσεων, που συνιστούν και στρεβλώσεις της αγοράς. Προσβλέπουμε ακόμη στην αλλαγή του μοντέλου της αγοράς, στο πλαίσιο του Target Model. Επίσης, στην επανεξέταση εκ μέρους της Ε.Ε., με την ενεργότερη συμμετοχή της DG Energy κάποιων πλευρών του πλάνου ανοίγματος της αγοράς. Γενικά το τοπίο της αγοράς, λιανικής και χονδρικής, στο εγγύς μέλλον θα είναι ριζικά διαφορετικό από το σημερινό. Η ΔΕΗ θα εξακολουθήσει να είναι ο πρωταγωνιστής.

 

Πού βρίσκεται η συζήτηση για τη ρήτρα διοξειδίου του άνθρακα στα τιμολόγια; Εάν δοθεί το πράσινο φως, ποιο θα είναι το όφελος για τον ισολογισμό της επιχείρησης;

- Έχω αναφέρει ότι εργαζόμαστε συστηματικά με το υπουργείο για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στην κατανάλωση της αλματώδους αύξησης των τιμών των δικαιωμάτων CO2. Για το 2018 η σχετική επιβάρυνση θα ανέλθει στα 230 εκατ. περίπου σε σχέση με το 2017. Δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο, ωστόσο ρήτρες σαν αυτή που αναφέρετε επηρεάζουν ευθέως τη λειτουργική κερδοφορία.

 

Δέχεστε κριτική για την υπόθεση των τιμολογίων της βιομηχανίας, και ειδικά για το γεγονός ότι δεν προσφέρετε σε καλοπληρωτές τους ίδιους όρους με έναν κρατικό κακοπληρωτή, τη ΛΑΡΚΟ. Ποια είναι η θέση σας;

- Η επίκληση της ΛΑΡΚΟ από ορισμένες πλευρές είναι κατανοητή για διαπραγματευτικούς λόγους, ωστόσο δεν είναι βάσιμη. Οι περιπτώσεις δεν είναι συγκρίσιμες. Σε κάθε περίπτωση, η ΔΕΗ διαχρονικά, και ιδιαίτερα τα τελευταία δύσκολα για την ίδια χρόνια, είναι το μεγαλύτερο στήριγμα της Ελληνικής Βιομηχανίας. Έμπρακτη απόδειξη είναι η επέκταση, με απόφαση της Γ.Σ., των συμβάσεων που έληγαν στις 31/12/2017 μέχρι τις 28/02/2019 με τους ίδιους όρους. Αυτό αναγνωρίζεται από τη μεγάλη πλειοψηφία των βιομηχανικών πελατών μας, οι οποίοι είναι προσκολλημένοι στη ΔΕΗ. Σε κάθε περίπτωση, ετοιμάζουμε προτάσεις τιμολόγησης των ενεργοβόρων βιομηχανιών που πιστεύουμε ότι θα τύχουν θετικής υποδοχής και αποδοχής, στις σημερινές, εννοείται, συνθήκες.

 

Πότε η ΔΕΗ μπορεί να επιστρέψει στην κερδοφορία. Πότε θα δουν ξανά οι μέτοχοι μέρισμα;

- Με όρους EBITDA, η ΔΕΗ είναι κερδοφόρα. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό για διανομή μερίσματος. Αναγνωρίζω το δίκαιο των μετόχων μας, οι οποίοι, ωστόσο, θέλω να πιστεύω ότι αντιλαμβάνονται όχι μόνο τις αντικειμενικές δυσκολίες, αλλά και τις μεγάλες προσπάθειες προσαρμογής στις νέες συνθήκες, αλλά και την αξία των επενδύσεων που γίνονται και αναμένεται να οδηγήσουν στην άνοδο της κερδοφορίας. Θέλω να πιστεύω ότι η επόμενη διετία θα είναι η τελευταία χωρίς διανομή μερίσματος.

 

ΠΗΓΗ https://my.dei.gr/sslvpn/PT/https://portal.dei.gr/pubcenter/vokdns/de/Lists/Publications/Attachments/7/%CE%A3%CE%A5%CE%9D%CE%95%CE%9D%CE%A4%CE%95%CE%A5%CE%9E%CE%97%20%CE%A0%CE%A1%CE%9F%CE%95%CE%94%CE%A1%CE%9F%CE%A5%20%CE%A3%CE%A4%CE%9F%20%CE%95%CE%9B%CE%9B%20FORBES.PDF