Σταθάκης στο insider.gr: Μέχρι το τέλος του έτους ολοκληρώνονται οι ιδιωτικοποιήσεις στην ενέργεια

Πένη Χαλάτση

Ο κ. Σταθάκης μιλάει για τις ενεργειακές προκλήσεις, το κόστος της ενέργειας αλλά και τις αποκρατικοποιήσεις οι οποίες, όπως αναφέρει, θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους.

Σημαντικά οφέλη από την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων διαβλέπει ότι θα προκύψουν για την Ελλάδα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, σε συνέντευξη που παραχωρεί στο insider.gr. Ο κ. Σταθάκης μιλάει για τις ενεργειακές προκλήσεις, το κόστος της ενέργειας αλλά και τις αποκρατικοποιήσεις οι οποίες όπως αναφέρει θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους. 

Σε πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις σας σχετικά με τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες, εκφράσατε την αισιοδοξία ότι τα οικόπεδα στην Κρήτη και δυτικά της Κέρκυρας μπορεί να έχουν κοιτάσματα εφάμιλλα με το μεγάλο αιγυπτιακό. Μπορούμε να ελπίσουμε ότι αν, τελικά, επιβεβαιωθούν αυτές οι προσδοκίες (μετά από δύο ή τρία χρόνια) η Ελλάδα εκτός από κόμβος μπορεί να γίνει και χώρα παραγωγής;

Το ισχυρό ενδιαφέρον ενεργειακών ομίλων παγκόσμιου βεληνεκούς, το οποίο έχει εκδηλωθεί στους διεθνείς διαγωνισμούς για την παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές, μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε ότι η Ελλάδα, πέρα από κόμβος μεταφοράς ενέργειας, μπορεί να γίνει και χώρα παραγωγός προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας.
Η πρόσφατη συμφωνία με τις εταιρείες ExxonMobil, Total και ΕΛΠΕ για τα δύο θαλάσσια «οικόπεδα» νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και αυτή που θα ακολουθήσει με τις εταιρείες Repsol και ΕΛΠΕ για το υπεράκτιο μπλοκ του Ιονίου, αποδεικνύουν την επενδυτική εμπιστοσύνη προς την Ελλάδα. Το νέο κύκλο συμβάσεων, άνοιξε η σύμβαση παραχώρησης, στην κοινοπραξία Total-Edison-ΕΛΠΕ, για τη θαλάσσια περιοχή 2, Δυτικά της Κέρκυρας, η οποία υπογράφηκε πέρυσι και αποτελεί σύμβαση - μοντέλο για τη συνέχεια. 

Αξιοποιώντας την εμπειρία και την τεχνογνωσία μεγάλων ομίλων του κλάδου, καθώς και τις βέλτιστες πρακτικές άλλων χωρών,  ανοίγει, πλέον, ένας νέος δρόμος, συντεταγμένης έρευνας πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, με σημαντικά οφέλη για το Δημόσιο και τις τοπικές κοινωνίες.

Ο νέος υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Δημαράς έχει δηλώσει ότι θα εξακολουθήσει να αντιτίθεται στις έρευνες. Είχαμε καθυστερήσεις στα Ιωάννινα λόγω των αντιδράσεων των οικολόγων. Οι επιχειρήσεις, από την άλλη, ζητούν μέτρα για να επισπευσθούν οι διαδικασίες στον τομέα αυτόν. Ποιά στρατηγική θα ακολουθήσει το Υπουργείο στον τομέα της έρευνας υδρογονανθράκων λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι υπάρχουν και θα υπάρχουν αντιδράσεις στις περιοχές όπου θα γίνονται οι έρευνες;

Είναι γνωστό ότι υπάρχει μια καταστατική διαφωνία των Οικολόγων Πρασίνων επί του θέματος, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή. Παρόλα αυτά, ως κυβέρνηση, είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι να προχωρήσουμε στο πεδίο ανάπτυξης του τομέα των υδρογονανθράκων, με διαφάνεια και σοβαρότητα, έχοντας πάντα ως πρόταγμα την πλήρη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και την προστασία του περιβάλλοντος. 

Σε αυτή την προσπάθειά μας, κεντρική θέση έχει ο διάλογος με την κοινωνία και τους φορείς της. Ο διάλογος είναι διαρκής, μέσω θεσμικών διαδικασιών και οργάνων, τόσο στη φάση της έρευνας όσο και σε πιθανή μελλοντική φάση εκμετάλλευσης κοιτασμάτων. Αδιαπραγμάτευτη πολιτική μας είναι η διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, με ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες  αλλά και την αποφυγή τυχόν ζημίας σε βασικές οικονομικές δραστηριότητες που υπάρχουν σε κάθε περιοχή. Προς αυτή την κατεύθυνση προωθούμε το χωροταξικό σχεδιασμό, ώστε να υπάρχει σαφής οργάνωση και οριοθέτηση των δραστηριοτήτων στο χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων δεν είναι απαραίτητα ανταγωνιστική απέναντι σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες,  αποτελεί η περιοχή του Πρίνου, όπου επί δεκαετίες και με τεχνολογία σαφώς υποδεέστερη εκείνης που είναι σήμερα διαθέσιμη, γίνεται εκμετάλλευση του κοιτάσματος και παράλληλα η περιοχή αναπτύσσεται τουριστικά. 

Στο παρελθόν, η αγορά είχε εκφράσει έντονη δυσαρέσκεια για καθυστερήσεις σε εγκρίσεις, υπογραφές κλπ προκειμένου να ξεκινήσουν οι έρευνες. Πλέον, τα «παράπονα» αυτά έχουν περιοριστεί και όλοι σχεδόν παραδέχονται ότι τα πράγματα προχωρούν πολύ πιο γοργά σε σχέση με ό,τι συνέβαινε πριν από τρία ή πέντε χρόνια. Προωθούνται κάποιες αλλαγές για μείωση της γραφειοκρατίας;

Στόχος μας είναι η βελτίωση και συμπλήρωση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, ώστε να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα που υπαγορεύονται από το διεθνές ενδιαφέρον. Επιδιώκουμε να περιορίσουμε τη γραφειοκρατία, για να μειωθεί, για παράδειγμα, ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της εκδήλωσης ενδιαφέροντος και της υπογραφής συμβάσεων. Ήδη, σε συνεργασία με την ΕΔΕΥ, έχουμε επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα, καταφέρνοντας να τον περιορίσουμε σε μόλις 6 μήνες από δυόμιση χρόνια προηγουμένως. Είναι ενδεικτικό ότι το ενδιαφέρον για την Κρήτη εκδηλώθηκε τον Μάρτιο και οι συμβάσεις μονογράφηκαν στα τέλη Σεπτέμβρη. 

Υπάρχει περίπτωση να δούμε να ακυρώνεται κάποια από τις «ενεργειακές» ιδιωτικοποιήσεις (ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΔΕΠΑ);

Όλες οι διαδικασίες για τις αποκρατικοποιήσεις εξελίσσονται κανονικά, χωρίς προσκόμματα, μεριμνώντας αυτές να υπηρετούν με τον καλύτερο τρόπο το δημόσιο συμφέρον και να ακολουθούν κανόνες απόλυτης διαφάνειας.  Στην κατεύθυνση αυτή, η παρούσα κυβέρνηση ανέτρεψε την πολιτική της ΝΔ για μαζικές και άκριτες ιδιωτικοποιήσεις στον ενεργειακό τομέα. 

Εστιάσαμε στην προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου στο κοινοτικό (είτε πρόκειται για τους διαγωνισμούς ΑΠΕ, είτε για τη θέση της ΔΕΗ στην αγορά λιγνίτη, είτε για την πώληση του 66% του ΔΕΣΦΑ), στη διατήρηση των υποδομών υπό δημόσιο έλεγχο και τη διασφάλιση των συμφερόντων της χώρας. Η λογική αυτή, μας οδήγησε στον διαχωρισμό των υποδομών από τις εμπορικές δραστηριότητες της ΔΕΠΑ, στη διατήρηση σημαντικών δικαιωμάτων υπέρ του Δημοσίου στις έρευνες υδρογονανθράκων που έχουν αναλάβει τα ΕΛΠΕ και στην πώληση από τη ΔΕΗ λιγότερο από 10% του λιγνιτικού δυναμικού της.
Όλες αυτές οι ιδιωτικοποιήσεις προχωρούν σύμφωνα με τον σχεδιασμό μας και θα ολοκληρωθούν πριν το τέλος του έτους.

Στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο ενεργειακός κλάδος είχε την «τιμητική» του. Πώς αποτιμάτε το διεθνές ενδιαφέρον για τις ενεργειακές επενδύσεις στην Ελλάδα;

Στον ενεργειακό τομέα, έχει εκδηλωθεί σημαντική ροή επενδύσεων, με την εμπλοκή αξιόπιστων διεθνών εταιρειών σε μεγάλα projects που αναδεικνύουν την Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση της χώρας, προωθήσαμε έργα φυσικού αερίου κομβικής σημασίας τόσο αγωγούς (TAP, IGB και EastMed) όσο και υποδομές υποδοχής LNG (FSRU στην Αλεξανδρούπολη). 

Παράλληλα, η επίτευξη φιλόδοξων και δεσμευτικών στόχων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προϋποθέτει την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Το 2018-20, με τις νέες διαγωνιστικές διαδικασίες που έχουμε θεσμοθετήσει, αναμένεται να γίνουν επενδύσεις εγκατάστασης ΑΠΕ ισχύος 2,6 GW, που θα ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ. Ήδη στην πρώτη διαγωνιστική διαδικασία, στις αρχές του καλοκαιριού, το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών ήταν ιδιαίτερα έντονο.

Αναφορικά με τους λογαριασμούς ρεύματος έχουν εκφραστεί κάποιοι φόβοι για αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ και των άλλων παρόχων λόγω της αύξησης των τιμών των ρύπων. Τι να περιμένουν φέτος οι καταναλωτές αλλά και η βιομηχανία, δεδομένου ότι το κόστος παραγωγής επηρεάζεται άμεσα από την τιμή της ενέργειας;

Οι χρεώσεις στους λογαριασμούς του ρεύματος διακρίνονται σε δύο μέρη: το  πρώτο αφορά τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις και το δεύτερο τον προμηθευτή (ανταγωνιστικό τιμολόγιο). Ως προς το πρώτο μέρος, αφού πρώτα διασφαλίσαμε ότι οι καταναλωτές δεν θα πληρώσουν το κόστος από τα… χρωστούμενα της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, στη συνέχεια διαμορφώνουμε τις συνθήκες ώστε να υπάρξουν μειώσεις. Με πόρους από τα περσινό υπερπλεόνασμα εξοφλήσαμε οφειλές 360 εκατ. ευρώ για Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας της περιόδου 2012-14. Η επέκταση του ηπειρωτικού δικτύου ηλεκτρικού ρεύματος σε Κυκλάδες και Κρήτη θα επιτρέψει να εκλείψουν σταδιακά επιβαρύνσεις 500-800 εκατ. ευρώ ετησίως.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και ως προς το ΕΤΜΕΑΡ, το οποίο διασφαλίσαμε ότι δεν θα αυξηθεί για να καλύψει τα ελλείμματα του παρελθόντος στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ. Ως μεταβατική λύση επιβάλλαμε ένα τέλος στους προμηθευτές. Πλέον ο ΕΛΑΠΕ έχει εξυγιανθεί και μπορούμε να καταργήσουμε το τέλος προμηθευτή. Εφεξής βασική πηγή χρηματοδοτικής στήριξης της στροφή προς τις ΑΠΕ θα είναι τα «πράσινα πιστοποιητικά», τα οποία θα διατίθενται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας και μέσω αυτών οι επιχειρήσεις θα μπορούν να διαμορφώσουν «πράσινο» προφίλ στα μάτια των καταναλωτών.

…και ως προς το ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων; 

Ως προς το σκέλος του ανταγωνιστικού τιμολογίου, ολοκληρώσαμε την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού και προχωράμε τις διασυνδέσεις με όμορες χώρες (Ιταλία, Βουλγαρία, ΠΓΔΜ) που προβλέπονται στο πλαίσιο του μοντέλου – στόχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την ενιαία αγορά ενέργειας. Με τη λειτουργία της ο ανταγωνισμός μεταξύ των προμηθευτών θα ενισχυθεί, προς όφελος του καταναλωτή.

Τελευταία έχει ανακύψει ένα ζήτημα με την άνοδο του κόστους για εκπομπές ρύπων CO2 και είναι σε εξέλιξη πανευρωπαϊκή συζήτηση για την υιοθέτηση σχετικής ρήτρας στα τιμολόγια. Πρέπει, πάντως, να επισημάνω ότι η άνοδος των τιμών CO2 επηρεάζει θετικά τα έσοδα του ΕΛΑΠΕ, δημιουργώντας υπερπλεόνασμα, που πλέον μπορεί να διατίθεται για τη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ. Άρα ακόμα κι αν υιοθετηθεί η ρήτρα CO2, μια άνοδος της διεθνούς τιμής θα συνεπάγεται επιβάρυνση του ανταγωνιστικού σκέλους του τιμολογίου αλλά και ελάφρυνση του ρυθμιζόμενου σκέλους, μέσω της μείωσης του ΕΤΜΕΑΡ.

Στη βάση όλων των παραπάνω, πιστεύω ότι θα συνεχιστεί η περσινή τάση μείωσης των τιμών στην ενέργεια. Υπενθυμίζω ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το β’ εξάμηνο του 2017 οι τιμές (περιλαμβανομένων όλων των επιβαρύνσεων) υποχώρησαν 6% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2016, σημειώνοντας την τρίτη καλύτερη επίδοση μεταξύ των 19 κρατών της Ευρωζώνης.