ΔΕΗ: Τα βαλκανικά Βατερλώ και οι αμφιλεγόμενες επενδύσεις

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Είναι άνοιξη του 2005. Στελέχη της ΔΕΗ έχουν μεταβεί στη Σόφια προκειμένου να διαπραγματευτούν τις λεπτομέρειες της μεταβίβασης του λιγνιτικού σταθμού Bobov Dol. Ο διαγωνισμός της βουλγαρικής κυβέρνησης έχει ολοκληρωθεί, η ελληνική εταιρεία έχει καταθέσει την καλύτερη προσφορά και το περίφημο βαλκανικό άνοιγμα φαίνεται πιο κοντά από ποτέ. Από τους Έλληνες εκπροσώπους της ΔΕΗ έχει ζητήσει ραντεβού ο επιχειρηματίας Χρίστο Κοβάσκι, ιδιοκτήτης των ορυχείων της περιοχής. Στη συνάντηση ο επιχειρηματίας προσέρχεται με συνοδούς... ασφάλειας και προτείνει όρους που ουσιαστικά οδηγούν σε αδιέξοδο τη συναλλαγή. Δύο χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 2007, η εξαγορά ναυαγεί οριστικά.

Η περίπτωση του Bobov Dol είναι η πλέον χαρακτηριστική των αποτυχημένων ανοιγμάτων προς το εξωτερικό που επιχείρησε πολλάκις στο παρελθόν η ΔΕΗ. Λιγνιτικές μονάδες, ορυχεία, υδροηλεκτρικά, έργα ΑΠΕ, περιλαμβάνονται στη λίστα των αποτυχημένων προσπαθειών για διεθνείς εξαγορές την περασμένη δεκαετία, σε μια χρονική συγκυρία που οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι τράπεζες είχαν κατακτήσει τις αγορές σε Βουλγαρία, Τουρκία, Ρουμανία, Σκόπια και Σερβία. Μοναδική εξαίρεση η ΔΕΗ, η οποία κάθε φορά επέστρεφε και για διαφορετικό λόγο άπρακτη από τα βαλκανικά ventures που επιχειρούσε.

Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που προ ολίγων μηνών η εταιρεία χαμήλωσε δραματικά τον πήχη, εξαγοράζοντας μια μικρή εταιρεία προμήθειας στα Σκόπια, με προβληματικό ισολογισμό το 2017 και μικρές προοπτικές ανάπτυξης. Η ιστορία έγραψε ότι η ΔΕΗ πέτυχε την πρώτη της διεθνή εξαγορά, έστω και εάν στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο deal, εξαιρετικά περιορισμένης εμβέλειας, το οποίο εμφανίζει και δύο συμπτώσεις που προκαλούν εύλογη αίσθηση: πρώτον, ότι πωλητής είναι ο αντιπρόεδρος και στενός συνεργάτης της κυβέρνησης Ζάεφ, Κόκο Ανγκούτσεφ, ένας πολυσχιδής και πολυσυζητημένος επιχειρηματίας στη γειτονική χώρα και, δεύτερον, ότι η συναλλαγή ουσιαστικά συνέπεσε χρονικά με τη συμφωνία των Πρεσπών: στις 12 Ιουνίου υπεγράφη η σύμβαση αγοραπωλησίας των μετοχών της EDS από τη ΔΕΗ, στις 17 Ιουνίου υπεγράφη η συμφωνία των δυο κρατών για το ονοματολογικό. Επισήμως η ΔΕΗ υποστηρίζει ότι η πρόταση της εξαγοράς προήλθε από τη θυγατρική της ΔΕΗ στην Αλβανία (PPC Albania) στην οποία αυτήν την περίοδο επικεφαλής είναι εξωτερικό στέλεχος που δεν προέρχεται από τη ΔΕΗ.

Οικονομικά

Πληροφορίες αναφέρουν ότι για να γίνει αποδεκτή η συναλλαγή, χρειάστηκε οι σύμβουλοι να επικαιροποιήσουν την αποτίμησή τους. Σε κάθε περίπτωση η εταιρεία εμφανίζει διαρκώς πτωτική πορεία κερδοφορίας τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα το 2017 όταν και εμφανίζει λειτουργικές ζημιές ύψους 5,8 εκατ. ευρώ, που αποδίδονται στην ενεργειακή κρίση του 2017 και στην εκτίναξη των τιμών ρεύματος στα Βαλκάνια. Συνεπεία των ζημιών του 2017 η εταιρεία εμφανίζει αρνητική καθαρή θέση κατά 1,4 εκατ. ευρώ το 2017.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις της ΔΕΗ, ο αγοραστής, ως είθισται, εκτός από το τίμημα των 4,8 εκατ. ευρώ που καταβλήθηκε σε δύο δόσεις, παρέσχε εγγυήσεις για δάνεια του ομίλου EDS μέχρι του ποσού των 22 εκατ. ευρώ, που αφορούσε σε κεφάλαιο κίνησης, από τα οποία είχε χρησιμοποιηθεί ποσό ύψους 14 εκατ. ευρώ, που αφορούσε εκταμιευμένα ποσά δανείων αλλά και εγγύηση για πιστωτικές γραμμές με 3 ενεργειακές εταιρείες των Σκοπίων (Η/Ε, Grand Energy Distribution EOOD και Petrol D.D.) ύψους έως 3,9 εκατ. ευρώ.

Άλλα λέει το business plan

Ενδιαφέρον, εξάλλου, παρουσιάζει και η εισήγηση του συμβούλου στρατηγικής της ΔΕΗ, της εταιρείας McKinsey, η οποία στην περίφημη έκθεσή της προτείνει στη ΔΕΗ συγκεκριμένη διαδικασία αξιολόγησης επενδυτικών ευκαιριών και αγορών. Ο σύμβουλος, σε αντίθεση με το τι συνέβη στα Σκόπια, προτείνει να υπάρξει συγκροτημένη ανάλυση και αποτίμηση των αγορών ώστε να επιλεγούν εκείνες που είναι οι καλύτεροι στόχοι και εισηγείται να υπάρξουν συγκεκριμένες στοχεύσεις, π.χ. για διεθνείς επενδύσεις στις ΑΠΕ σε συνεργασία με τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες. "Υπάρχει πληθώρα επενδυτικών ευκαιριών στην περιοχή και σε αυτό το περιβάλλον η ΔΕΗ πρέπει να εξετάσει προσεκτικά εκείνες που όχι μόνο προσφέρουν ελκυστικές αποδόσεις αλλά και ταιριάζουν στις δεξιότητές της και δεν εμποδίζουν τις προσπάθειες για ενίσχυση του ισολογισμού της".

Σε κάθε περίπτωση, η McKinsey υπογραμμίζει ότι για να διασφαλιστεί η βιώσιμη επέκταση της ΔΕΗ στο εξωτερικό θα πρέπει να αποτιμηθούν τα υπάρχοντα και τα ενδεχόμενα μελλοντικά projects και να θεσπιστεί συγκεκριμένη επίσημη διαδικασία που θα αποτιμά το προσαρμοσμένο ρίσκο της απόδοσης, την πολυπλοκότητα, αλλά και την εφαρμογή των συγκεκριμένων κινήσεων.

Οι άλλες αποτυχίες

Στη Γενική Συνέλευση του 2016 η διοίκηση της ΔΕΗ δεσμευόταν ενώπιον των μετόχων ότι θα υλοποιήσει συγκεκριμένες κινήσεις και ανοίγματα σε αγορές όπως της Τουρκίας, της Αλβανίας και της Αιγύπτου. Και παρά το γεγονός ότι η ΔΕΗ έχει υπογράψει το τελευταίο διάστημα πολυάριθμες συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ άλλων με την China Development Bank, τη Shenhua Group, τη General Electric, την EdF και την Αρχιρόδον που αφορούν και σε διεθνή projects επέκτασης σε Βαλκάνια και Μέση Ανατολή, τα αποτελέσματα είναι πενιχρά. Κανένα από τα φιλόδοξα πλάνα δεν έχει προχωρήσει, ακολουθώντας την πεπατημένη του παρελθόντος και το μόνο που έχει να επιδείξει η ΔΕΗ είναι η εξαγορά της EDS. Όπως συνέβη άλλωστε και πιο παλιά με τις συμφωνίες συνεργασίας με την αμερικανική Contour Global και την Enel για επενδύσεις στο Κόσοβο, με την Golden Energy του ομίλου Ρέστη για το Μαυροβούνιο, με την Quantum και την Τράπεζα Κύπρου για τη Βοσνία κ.λπ.

capital.gr