Εμπλοκή στην ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης - Αττικής. Χρύσα Λιάγγου

Διέξοδο από την εμπλοκή που παρουσιάστηκε στην υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής μετά το ναυάγιο της συνεργασίας ΑΔΜΗΕ και ΕuroAsia Interconnector (φορέας υλοποίησης της διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας) αναζητεί η ΡΑΕ, καθώς περαιτέρω καθυστέρηση του έργου κινδυνεύει να προκαλέσει ολικό μπλακ άουτ στην Κρήτη μετά το 2020. Αν και η ΡΑΕ έχει εκ του νόμου τρεις επιλογές για την ανάθεση της ευθύνης του έργου (να αναθέσει την ευθύνη υλοποίησης του έργου στον ΑΔΜΗΕ με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα, να προχωρήσει σε διαγωνισμό προς αναζήτηση επενδυτών ή να αναλάβει η ίδια την ευθύνη υλοποίησης του έργου), και οι τρεις επιλογές πάσχουν για διαφορετικούς λόγους, με αποτέλεσμα το κρίσιμο για την ηλεκτροδότηση της Κρήτης έργο να βρίσκεται στον «αέρα». Η ΡΑΕ προσανατολίζεται στην πρώτη επιλογή, της απευθείας ανάθεσης στον ΑΔΜΗΕ, που αν και εκ πρώτης όψεως εμφανίζεται ρεαλιστική, δεδομένου ότι ο διαχειριστής διαθέτει την εμπειρία και δεσμεύεται για την κατασκευή του έργου, και μάλιστα κατά έναν χρόνο νωρίτερα από τον προγραμματισμό, δηλαδή το 2022 έναντι του 2023, καταλήγει να είναι περίπλοκη. Κι αυτό γιατί η Κομισιόν, ο δυνητικός χρηματοδότης του έργου, το αντιμετωπίζει ως στρατηγικής σημασίας ενεργειακή υποδομή και ανησυχεί για την ενίσχυση της κινεζικής παρουσίας στην ελληνική αγορά ενέργειας.

Η κινεζική State Grid είναι στρατηγικός επενδυτής στον ΑΔΜΗΕ, κατέχει το 24% και αυξημένο ρόλο στο μάνατζμεντ της εταιρείας. Επιπλέον, έμμεση εμπλοκή στο έργο της διασύνδεσης έχει η China Energy, που έχει εξαγοράσει το 50% του χαρτοφυλακίου των ΑΠΕ του ομίλου Κοπελούζου, το οποίο περιλαμβάνει και τις άδειες για εγκατάσταση και λειτουργία 1.000 MW αιολικών πάρκων στην Κρήτη. Αν και οι άδειες δόθηκαν το 2011 (όπως και της Τέρνα για αντίστοιχης ισχύος έργα) από τη ΡΑΕ, υπό την αίρεση της κατασκευής ηλεκτρικής διασύνδεσης με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας, με ίδια χρηματοδότηση και με την προϋπόθεση της ανάκλησης στην περίπτωση που δεν κατασκευάσουν διασύνδεση, δεν έχουν ανακληθεί. «Ελέγχουμε ένα χαρτοφυλάκιο αδειών από το 2001 και δεν έχουμε φθάσει ακόμη στο 2011 για να τις ανακαλέσουμε», δηλώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της ΡΑΕ κ. Νίκος Μπουλαξής, διαβεβαιώνοντας ότι οι άδειες δόθηκαν με τη ρητή πρόβλεψη ανάκλησής τους σε περίπτωση που οι εταιρείες που αδειοδοτήθηκαν δεν κατασκευάσουν την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης - Αττικής. «Οι άδειες θα ανακληθούν και θα προχωρήσουμε σε διαγωνισμό», δηλώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της ΡΑΕ. Ωστόσο, η κινεζική εταιρεία έχει ισχυρό ενδιαφέρον για τα αιολικά της Κρήτης και τεράστια κεφάλαια. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα να μην ανακληθούν οι άδειες σε περίπτωση που το έργο της διασύνδεσης κατασκευαστεί από τον ΑΔΜΗΕ, αρκεί να συμμετάσχει κατά το αναλογούν ποσό στη χρηματοδότησή του. Η ίδια εταιρεία, επίσης, διεκδικεί από κοινού με τον όμιλο Κοπελούζου τις λιγνιτικές μονάδες Φλώρινας και Μεγαλόπολης της ΔΕΗ.

Δεδομένης της σημαντικής κινεζικής άμεσης και έμμεσης εμπλοκής στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης, η Κομισιόν διαβλέπει περαιτέρω ενίσχυσή της στην περίπτωση που το έργο προχωρήσει με αποκλειστική ευθύνη του ΑΔΜΗΕ, φοβούμενη ότι στον διαγωνισμό για το κατασκευαστικό κομμάτι θα διεκδικήσουν κινεζικές εταιρείες. Πρέπει να σημειωθεί ότι η NARI Group Corporation, που είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ηλεκτρολογικού εξοπλισμού της Κίνας, ανέλαβε πρόσφατα, από κοινού με την ΕΛΕΚΤΡΟΜΕΚ, την κατασκευή του υποσταθμού 150 ΚV στη Νάξο στον διαγωνισμό του ΑΔΜΗΕ για τη β΄ φάση διασύνδεσης των Κυκλάδων.

Ο προβληματισμός της Κομισιόν έχει μεταφερθεί στη ΡΑΕ, η οποία επισημαίνει ότι ο διαγωνισμός πρέπει να προχωρήσει με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Πρόσθετη ανησυχία της ΡΑΕ σε περίπτωση ανάθεσης του έργου στον ΑΔΜΗΕ είναι η πιθανή προσφυγή στα δικαστήρια από τον EuroAsia, εξέλιξη που θα προκαλέσει περαιτέρω καθυστέρηση στο έργο. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο εκτιμάται ως πιθανό τόσο από τη ΡΑΕ όσο και από τον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος προετοιμάζει το νομικό του οπλοστάσιο για να το αντιμετωπίσει. Η εκτιμήσεις στηρίζονται στη στάση που κράτησε μέχρι τώρα η EuroAsia, που εξέπληξε δυσάρεστα και τον εκπρόσωπο της Κομισιόν στην τελευταία συνάντηση, όπου και διαπιστώθηκε ρήξη στις σχέσεις με τον ΑΔΜΗΕ.

Ο δρόμος για τη συνεργασία των δύο στη διασύνδεση της Κρήτης άνοιξε τον Αύγουστο του 2017, όταν η ΡΑΕ ζήτησε από τον ΑΔΜΗΕ να διερευνηθούν οι συνέργειες αναφορικά με την υλοποίηση του Εργου Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) Euroasia Interconnector, στο σκέλος της διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής. Στις 6 Οκτωβρίου 2017, o ΑΔΜΗΕ υπέγραψε ΜoU με την ΕuroAsia, προκειμένου η τελευταία να υποβάλει αίτηση για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στις 12 Οκτωβρίου. Στο MoU αναφέρεται ρητά ότι ο ΑΔΜΗΕ θα έχει το 51% της εταιρείας ειδικού σκοπού (SPV) για τη χρηματοδότηση και κατασκευή της διασύνδεσης, η ΕuroAsia το 39% και το 10% θα διατίθετο σε τρίτους επενδυτές. Η EuroΑsia όχι μόνο δεν υπέβαλε αίτηση για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, αλλά τον Δεκέμβριο του 2017 υπέγραψε MoU για το ίδιο έργο με τον γερμανικών συμφερόντων Διαχειριστή Elia, ερήμην του ΑΔΜΗΕ. Το δίμηνο Ιανουαρίου - Δεκεμβρίου 2018 οργάνωσε σε Αθήνα και Κρήτη «εκδηλώσεις ενημέρωσης κοινού», επίσης ερήμην του ΑΔΜΗΕ. Τέλος, στις αρχές Απριλίου προχώρησε στην προκήρυξη του έργου διασύνδεσης Κρήτης -

Αττικής εν αγνοία του ΑΔΜΗΕ. Η διάρρηξη των σχέσεων ήταν προφανής και παρά τις προσπάθειες της Κομισιόν το διαζύγιο δεν απεφεύχθη. Την περασμένη Πέμπτη, έπειτα από σύσκεψη με όλες τις πλευρές, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν κήρυξε λήξασα τη διαδικασία συνεννόησης, εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά του για την εξέλιξη και αφήνοντας τη ΡΑΕ να βρει λύση εντός δύο μηνών.

© Provided by kathimerini.gr