Η ΔΕΗ αντιμέτωπη με την "τέλεια καταιγίδα"

 

Από τον Χάρη Φλουδόπουλο

Από το περασμένο Σάββατο, οπότε και ξεκίνησε η μεγάλη κατολίσθηση στο ορυχείο του Αμυνταίου, μια καταστροφή που χαρακτηρίζεται από τις μεγαλύτερες στην ιστορία της ΔΕΗ, έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια υποβάθμισης της σημασίας του γεγονότος, το οποίο με συντηρητικές εκτιμήσεις θα κοστίσει περί τα 200 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η αγορά, αλλά και στελέχη της επιχείρησης, επισημαίνουν ότι το κόστος δεν περιορίζεται μόνο στα απολύτως μετρήσιμα μεγέθη, που επικαλείται επισήμως η ΔΕΗ και μιλούν για απώλειες που περιλαμβάνουν την αξία των κατεστραμμένων λιγνιτικών αποθεμάτων, τις χαμένες πωλήσεις ενέργειας των μονάδων, αλλά και τα κόστη αποκατάστασης που φτάνουν ή και ξεπερνούν το 1 δισ. Γιατί η διοίκηση σπεύδει να ψαλιδίσει τον βαρύ λογαριασμό; Ύστερα από μια διετία καταστροφικών επιλογών, η εταιρεία ακόμη και πριν το Αμύνταιο αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, δυσκολεύεται να αναχρηματοδοτήσει τον δανεισμό της και ήδη χρωστά τεράστια ποσά σε προμηθευτές και αγορά. 

Στην πραγματικότητα, η κατάρρευση του ορυχείου έρχεται ως ακόμα ένα σημάδι κατάρρευσης της εταιρείας, η οποία έχει ακόμη μπροστά της να διαχειριστεί τις επιπτώσεις από τη συμφωνία με τους δανειστές για μείωση του μεριδίου αγοράς, αλλά και για πώληση του 40% των λιγνιτικών. Πώς μπορεί να σχεδιαστεί η επόμενη μέρα για τη ΔΕΗ, όταν υπάρχουν ενδείξεις διάστασης απόψεων μεταξύ ΔΕΗ και υπουργείου, παραμένει ερωτηματικό.

Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, έχει στείλει σαφή μηνύματα με τον ίδιο τον πρωθυπουργό να κρούει το καμπανάκι, ενώ είναι σαφές ότι τα θέματα της ΔΕΗ βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση, όπως έδειξε και η απόφαση του ΥΠΕΝ Γ. Σταθάκη για σύσταση ανεξάρτητης επιτροπής διερεύνησης για το Αμύνταιο. Το ίδιο ισχύει για άλλα θέματα, όπως η επιλογή μονάδων που θα πουληθούν. 

Οι πάλαι ποτέ σκληροί συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ, πάντως, τηρούν πρωτοφανή ήπια στάση σε σχέση με τις σκληρές αντιδράσεις του παρελθόντος.

Πορεία στον γκρεμό

Τα τελευταία χρόνια η ΔΕΗ βρίσκεται σε ξέφρενη πορεία προς τον γκρεμό. Η μετοχή έφτασε να χάνει το 63% της αξίας της, ήτοι 1,7 δισ. κεφαλαιοποίηση, η εταιρεία βλέπει τις ανεξόφλητες οφειλές να έχουν υπερδιπλασιαστεί, στα 2,5 δισ. ευρώ, έχει υποστεί αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις από διεθνείς οίκους, όπως τη Standard & Poor's, που θεωρεί ότι η εταιρεία βρίσκεται μια ανάσα από την οριστική στάση πληρωμών. Και την ίδια στιγμή, οι δικές της οφειλές προς προμηθευτές, εργολάβους, αλλά και διαχειριστές της αγοράς, μετριούνται σε εκατοντάδες εκατομμύρια.

Η έναρξη της υλοποίησης των σχεδιασμών της κυβέρνησης, με την απόσχιση του ΑΔΜΗΕ, καταδεικνύει τα τεράστια προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η εταιρεία. Η αρχή έγινε με το σχέδιο απόσχισης των δικτύων με... μισή αποζημίωση για τη ΔΕΗ.

Ωστόσο, τα δύσκολα είναι μπροστά, και κυρίως η υποχρέωση για παραχώρηση του 50% του μεριδίου αγοράς, που οδηγεί σε δραματική συρρίκνωση του κύκλου εργασιών από τα 4,5 στα 2,5 δισ. ευρώ. Εάν δεν αλλάξει κάτι, η ΔΕΚΟ οδηγείται σε ανεπίστρεπτη πορεία ζημιών και απαξίωσης, με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις να μιλούν για ετήσιες λειτουργικές ζημίες εκατοντάδων εκατομμυρίων και αδυναμία εξυπηρέτησης του δανείων ύψους 4,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,4 δισ. λήγουν το 2018 και το 2019.

Την ίδια στιγμή, λοιπόν, που, εάν η ΔΕΗ θέλει να επιβιώσει, θα πρέπει να περιορίσει δραματικά τα κόστη της, να μειώσει το προσωπικό της και να εκσυγχρονίσει πλήρως τη λειτουργία της, συνεχίζονται οι απίθανες σπατάλες, ενώ στα προβλήματα ήρθε να προστεθεί και η κατάρρευση του ορυχείου του Αμυνταίου, μια υπόθεση που εγείρει μια σειρά από ερωτήματα για τους χειρισμούς που έγιναν.

Ακόμα και εάν οι πιο αισιόδοξοι υπολογισμοί αποδειχθούν σωστοί, η εταιρεία θα κληθεί να επωμιστεί το κόστος των 200 εκατ. ευρώ από τις ζημίες και την απώλεια του ορυχείου, στα οποία θα προστεθούν ακόμα 40 εκατ. ευρώ, που είναι ο αρχικός υπολογισμός για το κόστος της μετεγκατάστασης του χωριού Ανάργυροι.

Λάθος επιλογές

Ένας από τους βασικούς λόγους για τη δυσμενή πορεία της ΔΕΗ εντοπίζεται στις επιδόσεις της στον τομέα της εμπορίας και στις σχέσεις με τους πελάτες. Εδώ έγιναν δύο σοβαρότατα λάθη, τα οποία ήδη πληρώνει η εταιρεία σε επίπεδο ρευστότητας αλλά και κερδοφορίας. Το πρώτο ήταν η απόφαση της διορισμένης από την κυβέρνηση διοίκησης της ΔΕΗ να μην κόβει το ρεύμα σε απλήρωτους λογαριασμούς κάτω των 1.000 ευρώ αδιακρίτως. Η πολιτική αυτή συνδυάστηκε με προγράμματα γενναίων ρυθμίσεων για τους ληξιπρόθεσμους οφειλέτες, που ουσιαστικά λειτουργούσαν ως αντικίνητρο για τους συνεπείς πελάτες. Οι ατελέσφορες, αλλεπάλληλες ρυθμίσεις δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές παραμένουν στα δυσθεώρητα επίπεδα των 2,5 δισ. ευρώ.

Το λάθος, όμως, με τους ασυνεπείς πελάτες επιχειρήθηκε να διορθωθεί με νέο λάθος, καθώς το περασμένο καλοκαίρι η εταιρεία προχώρησε στην παροχή έκπτωσης 15%, με το πρόσχημα της επιβράβευσης των συνεπών πελατών. Στην πραγματικότητα, μοναδικός στόχος της ΔΕΗ ήταν να ελέγξει τις διαρροές πελατών προς τον ανταγωνισμό και να επιβάλει το δικό της μοντέλο για το άνοιγμα της αγοράς, με πώληση πελατολογίου που η ίδια θα επιλέξει (περιλαμβάνοντας ώστε να ξεφορτωθεί "δικές της επισφάλειες").

Αυτή η πολιτική, ωστόσο, έχει ως αποτέλεσμα το άνοιγμα της αγοράς και η απώλεια μεριδίου της ΔΕΗ, που αποτελεί δεσμευτικό όρο του Μνημονίου, να γίνει με πολύ πιο δυσμενείς όρους και με μειωμένη κερδοφορία για τη ΔΕΗ.

Συνδυαστικά, οι εκπτώσεις υπολογίζεται ότι κοστίζουν στη ΔΕΗ ένα ποσό που ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ ετησίως. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι με την έκπτωση ψαλιδίζεται η κερδοφορία από τους εναπομείναντες "καλούς πελάτες της ΔΕΗ".

Και τα κλειδιά στους... συμβούλους

Τα αλλεπάλληλα λάθη και η αλλοπρόσαλλη πολιτική για το φλέγον θέμα της διαχείρισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών είχαν ως αποτέλεσμα να επιβληθεί από τους δανειστές η πρόσληψη εξωτερικού συμβούλου, προκειμένου να μπει μια τάξη. Ήδη η προκήρυξη του διαγωνισμού πρόσληψης είναι στον αέρα και αναζητείται εταιρεία με εμπειρία στην αποτελεσματική διαχείριση του πελατολογίου, με έμφαση στις ληξιπρόθεσμες οφειλές. Ουσιαστικά, θα εκπονηθεί και θα υλοποιηθεί πλάνο περιορισμού των οφειλών, με τον σύμβουλο να εκτελεί χρέη ακόμα και εισπρακτικής εταιρείας.

Και, βέβαια, δεν είναι μόνο στο θέμα των ληξιπροθέσμων που επιβλήθηκε από τους δανειστές η συνδρομή συμβούλων. Πρόσφατα το δ.σ. της ΔΕΗ προχώρησε στην πρόσληψη της McKinsey προκειμένου ο εξειδικευμένος οίκος να εκπονήσει στρατηγικό πλάνο και να προτείνει ποιες μονάδες της εταιρείας θα διατεθούν προς πώληση, στο πλαίσιο της υποχρέωσης για αποεπένδυση του 40% των λιγνιτών. Η πρόσληψη επιβλήθηκε ουσιαστικά μετά τις "παραφωνίες" που εκδηλώθηκαν από τη διοίκηση και αμφισβήτησαν το περιεχόμενο της συμφωνίας της κυβέρνησης με τους δανειστές.

Συνεχίζονται οι απίθανες σπατάλες

Οι αρχαιολόγοι, τα ταξί και η "ΔΕΗ Tours"

Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται μόνο στις επιλογές πολιτικής, αλλά και στη διαχείριση της εταιρείας, η οποία διατηρεί αμείωτες τις σπατάλες και συνεχίζει την παράδοση που θέλει τη ΔΕΗ να χρησιμοποιείται ως όχημα εξυπηρέτησης διάφορων κομματικών, πολιτικών και άλλων συμφερόντων. Χαρακτηριστική είναι η υπόθεση που είδε το φως της δημοσιότητας με την πρόσληψη αρχαιολόγων με έξοδα της ΔΕΗ για τις ανασκαφές. Μάλιστα, παρά την καταστροφή στο Αμύνταιο, η τοπική εφορεία αρχαιοτήτων Φλώρινας συνεχίζει κανονικά τις διαδικασίες πρόσληψης 426 αρχαιολόγων που προορίζονταν και για το ορυχείο που κατέρρευσε.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι αρχαιολόγοι. Η ΔΕΗ συνεχίζει να διατηρεί και να πληρώνει ειδικά επιδόματα σε προνομιούχους υπαλλήλους που υπηρετούν σε κλειστές μονάδες, σπαταλά ποσά ακόμα και για τη μετακίνηση με ταξί υπαλλήλων της, ενώ πρόσφατα προκήρυξε διαγωνισμό για συνεργασία με ταξιδιωτικό γραφείο, όπου αποκαλύπτεται ότι η εταιρεία προτίθεται να διαθέσει 400.000 ευρώ για τα ταξίδια στελεχών της για ένα μόνο έτος. Και, βέβαια, είναι γνωστή η υπόθεση με τις ιδιωτικές υπηρεσίες φύλαξης για τη διοίκηση, τις οποίες η κυβέρνηση έχει ζητήσει από τη ΔΕΗ να αναθεωρηθούν.

ΑΔΜΗΕ: Το colpo grosso των Kινέζων

Πλήρης έλεγχος με λιγότερα χρήματα

Όταν ανακοινώθηκε ότι η κινεζική State Grid προσέφερε 320 εκατ. ευρώ για το 24% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ, καλλιεργήθηκε η αίσθηση ότι προσφέρθηκε υψηλό υπερτίμημα σε σχέση με την ανεξάρτητη αποτίμηση για την αξία της θυγατρικής που διαχειρίζεται το δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρισμού. Στην πραγματικότητα, είχε συμβεί το εντελώς αντίθετο, όπως αποκαλύφθηκε από τους όρους του συμφώνου μετόχων, που γνωστοποιήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες. Επί της ουσίας, με το 30% των χρημάτων που η State Grid ήταν διατεθειμένη να προσφέρει για να αποκτήσει το 66% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ, η κινεζική εταιρεία καθίσταται κυρίαρχος μέτοχος μειοψηφίας με αυξημένα δικαιώματα στο μάνατζμεντ, όπως δικαίωμα βέτο για μια σειρά από αποφάσεις, δικαίωμα πρώτης προτίμησης σε περίπτωση πώλησης μεγαλύτερου ποσοστού του Δημοσίου και επιπλέον καθοριστική αρμοδιότητα για την επιλογή του διευθύνοντος συμβούλου και του εκτελεστικού οικονομικού διευθυντή. Σημειώνεται ότι η State Grid ήταν εκ των βασικών διεκδικητών και στον προηγούμενο διαγωνισμό, που σταμάτησε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, για την πώληση του 66% του ΑΔΜΗΕ, με προσδοκώμενο τίμημα με βάση τη λογιστική αποτίμηση τουλάχιστον 900 εκατ. ευρώ.

Και ενώ η αλλαγή του μοντέλου οδήγησε στην καταβολή σημαντικά μικρότερου τιμήματος για τη ΔΕΗ, την ίδια στιγμή ο στρατηγικός επενδυτής εξασφάλιζε, μέσω των όρων της συμφωνίας μετόχων, αυξημένα δικαιώματα και ουσιαστικό έλεγχο επί της εταιρείας.

Τα 7 "bonus" των Κινέζων

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που δίνουν αυξημένο έλεγχο επί του ΑΔΜΗΕ στη State Grid με βάση το σύμφωνο μετόχων;

-Πρώτον, απαιτείται γραπτή έγκριση του μετόχου μειοψηφίας για τον διορισμό του διευθύνοντος συμβούλου.

-Δεύτερον, διορίζει 3 μέλη στο 9μελές δ.σ.

-Τρίτον, διορίζει αναπληρωτή οικονομικό διευθυντή ή υπό όρους τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο και τον CFO.

-Τέταρτον, για μια σειρά από μείζονες αποφάσεις του δ.σ. απαιτείται η συμφωνία τουλάχιστον ενός μέλους του δ.σ. που έχει διοριστεί από τη State Grid (επιχειρησιακά σχέδια, επενδύσεις, δανεισμός, πωλήσεις παγίων, σύναψη κοινοπραξιών κ.λπ.).

-Πέμπτον, για μια σειρά από σημαντικά ζητήματα απαιτείται αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία της γενικής συνέλευσης των μετόχων (αύξηση κεφαλαίου, τροποποίηση δικαιωμάτων μετόχων, καταστατικό, ορισμός ελεγκτών κ.λπ.) και για ορισμένα εξ αυτών γραπτή συγκατάθεση του μετόχου μειοψηφίας.

-Έκτον, δικαίωμα πρώτης προσφοράς για τη State Grid σε περίπτωση πώλησης μετοχών του ΑΔΜΗΕ.

-Έβδομον, η State Grid έχει δικαίωμα προαίρεσης για απορρόφηση από την εισηγμένη ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών των εκτός χρηματιστηρίου συμμετοχών (δηλαδή του 49% του ΑΔΜΗΕ που ανήκει κατά 25% στο Δημόσιο και κατά 24% στη State Grid).

Μηδέν αποζημίωση για το 51%

Και, βέβαια, το πιο σημαντικό ζήτημα της απόσχισης που επέλεξε η κυβέρνηση ως μοντέλο για τον ΑΔΜΗΕ είναι ότι η ΔΕΗ, στην οποία ανήκε το 100% του ΑΔΜΗΕ, εισπράττει χρήματα και αποζημιώνεται μόνο για το 49% (τα 295 εκατ. ευρώ που θα δώσει το Δημόσιο για το 25% και τα 320 εκατ. που θα καταβάλει η State Grid για το 24%). Αντίθετα, για το υπόλοιπο 51% η ΔΕΗ δεν αποζημιώνεται, σε μια πρωτοφανή για τα χρονικά διαδικασία απαξίωσης εισηγμένης εταιρείας.

Και, όπως αποδεικνύεται από τους όρους της συμφωνίας μετόχων, ακόμα και το πρόσχημα του ελέγχου του Δημοσίου δεν τηρήθηκε, αφού στη διοίκηση της νέας εταιρείας υπάρχει ισχυρός συγκάτοικος με αυξημένα δικαιώματα.

"Ασανσέρ" η μετοχή

Παράλληλα με τη διαδικασία εισαγωγής της εταιρείας συμμετοχών του ΑΔΜΗΕ, δόθηκε η ευκαιρία για παιχνίδια υποτιμητικής κερδοσκοπίας και abritrage, με ακραίες διακυμάνσεις στην τιμή της μετοχής της ΔΕΗ. Θυμίζεται ότι η ΔΕΗ την άνοιξη φλέρταρε ξανά με τα 2,5 ευρώ, επίπεδα που είχε να δει από το καλοκαίρι του 2012.

Ωστόσο, η ανοδική τροχιά που έφτασε μέχρι τα 4,59 ευρώ διακόπηκε απότομα μετά τη γνωστοποίηση των όρων του "curve out", ενώ στη συνέχεια, μετά την καταστροφή στο Αμύνταιο, η μετοχή έπεσε έως και τα 3,72 ευρώ. Η έναρξη διαπραγμάτευσης της νέας μετοχής, αλλά και της μετοχής της ΔΕΗ, με τη νέα ονομαστική αξία θα γίνει τη Δευτέρα 19 Ιουνίου.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο"