Πώς δήμοι και περιφέρειες μπαίνουν στο παιχνίδι για τους λιγνίτες της ΔΕΗ

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια που αντιμετώπιζαν οι μέχρι τώρα προσπάθειες για άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού, μέσω της πώλησης λιγνιτικών εργοστασίων της ΔΕΗ προς τρίτους αγοραστές, ήταν οι έντονες τοπικές αντιδράσεις. Κάποιοι θεωρούν – όχι άδικα – ότι τα μηνύματα που ήρθαν από τους λεγόμενους ενεργειακούς νομούς της Δυτικής Μακεδονίας ήταν εκείνα που οδήγησαν στην ουσιαστική ακύρωση του σχεδίου της προηγούμενης κυβέρνησης για την πώληση της λεγόμενης μικρής ΔΕΗ. Άλλωστε οι δεσμοί των τοπικών κοινωνιών, ιδιαίτερα στα λιγνιτικά κέντρα της Δυτικής Μακεδονίας, με τη ΔΕΗ είναι ισχυροί καθώς η ΔΕΚΟ συνεισφέρει στο τοπικό ΑΕΠ μέσω της άμεσης απασχόλησης, των εργολαβιών και των χορηγιών.

Τέσσερα χρόνια μετά, το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Σαμαρά, η συμφωνία με τους δανειστές οδηγεί στην αποεπένδυση του 40% (ίσως και λίγο λιγότερο) του λιγνιτικού δυναμικού της ΔΕΗ, ως αποτέλεσμα της ανάγκης να συμμορφωθεί η χώρα με την τελευταία απόφαση του Ευρωδικαστηρίου που εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 2016. 

Μάλιστα όπως διευκρίνισε χθες το ΥΠΕΝ σε σχετικό ενημερωτικό σημείωμα, στη διαδικασία για την αναζήτηση επενδυτή/ών που θα ενδιαφερθεί/ουν για το λιγνιτικό δυναμικό της εταιρείας μπορούν να λάβουν μέρος και εταιρίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα, περιφέρειες και άλλοι τοπικοί φορείς.

Λίγη ώρα αργότερα το ΥΠΕΝ με νέα ανακοίνωσή του, προανήγγειλε την κατάθεση νομοσχεδίου για τη σύσταση ενεργειακών συνεταιρισμών, μέσω των οποίων οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, δήμοι, περιφέρειες θα μπορούν να συμπράξουν με ιδιώτες επενδυτές με στόχο την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας. 

Σύμφωνα με πληροφορίες, η κατάθεση του νομοσχεδίου σχετίζεται άμεσα με τις προβλέψεις της συμφωνίας με τους δανειστές. Όπως είχε γίνει γνωστό, κατά τις διαπραγματεύσεις οι δανειστές είχαν ζητήσει η διαδικασία της αποεπένδυσης των λιγνιτών να γίνει αποκλειστικά με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, πρόταση που τελικώς δεν περιλήφθηκε στο τελικό κείμενο. 

Μάλιστα αξίζει να θυμίσουμε πρόσφατη τοποθέτηση του υπουργού ενέργειας Γ. Σταθάκη στη βουλή, ο οποίος ενημερώνοντας για τα θέματα της αξιολόγησης είχε κάνει ρητή αναφορά στο μοντέλο της Γερμανίας, όπου περίπου το 20% της ηλεκτροπαραγωγής ελέγχεται από ενεργειακούς συνεταιρισμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αλλά και κατά την τελευταία επίσκεψη στη Δ. Μακεδονία, ο υπουργός είχε επίσης αναφερθεί στην προοπτική συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών στα σχήματα που θα αποκτήσουν τις μονάδες που θα διατεθούν από τη ΔΕΗ. 

Απάντηση στις ανησυχίες

Το νομοσχέδιο που προωθεί το ΥΠΕΝ ουσιαστικά βάζει στο παιχνίδι για τους λιγνίτες της ΔΕΗ τους ΟΤΑ και μάλιστα με προνομιακούς όρους. Άλλωστε οι εταιρείες που θα θελήσουν να ασχοληθούν σοβαρά και να επενδύσουν στην αξιοποίηση του λιγνιτικού δυναμικού θα θελήσουν να έχουν συμμάχους και όχι αντιπάλους τις τοπικές κοινωνίες. 

Στον αντίποδα, οι τοπικές κοινωνίες με τη συμμετοχή τους στις κοινοπραξίες των επενδυτικών σχημάτων μπορούν να εξασφαλίσουν ότι θα έχουν μέρισμα από τις δραστηριότητες και των ιδιωτικών σχημάτων στην ηλεκτροπαραγωγή, όπως συμβαίνει σήμερα με τη ΔΕΗ και ταυτόχρονα να έχουν λόγο και ενημέρωση για τις αποφάσεις που αφορούν την περιοχή τους. 

Εφόσον δηλαδή προχωρήσει η ιδέα τότε υπό όρους μπορεί να υπάρξει μια ολική ανατροπή του σκηνικού και να διασφαλιστούν οι συνθήκες για μια ομαλή μετάβαση στο νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς για τις μονάδες της ΔΕΗ που τελικά θα περιληφθούν στη λίστα προς παραχώρηση. 

Αξίζει να σημειωθεί τέλος ότι εκ των πραγμάτων, οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί θα κληθούν να διαπραγματευτούν τους όρους συμμετοχής τους με μειοψηφικό ποσοστό, με δεδομένο ότι τα κεφάλαια που θα χρειαστούν για την επένδυση είναι σημαντικά. Ωστόσο μέσω του νομοσχεδίου αναμένεται να δοθεί η απάντηση στο σκέλος της χρηματοδότησης, αυτής της συμμετοχής μέσω εναλλακτικών εργαλείων και προγραμμάτων.