«Κόφτη» στην κοινωνική πολιτική των ΔΕΚΟ βάζει το Μνημόνιο

Του Γιώργου Φιντικάκη

 

Κοινωνική πολιτική όχι στις πλάτες των καταναλωτών, όπως συνήθως συμβαίνει σήμερα, αλλά υπό την αυστηρή εποπτεία του υπερ-Ταμείου, δηλαδή των δανειστών, προκειμένου να αποφεύγονται κάθε είδους καταχρήσεις, στρεβλώσεις και υπερκοστολογήσεις, προβλέπει για τις ΔΕΚΟ το τελικό κείμενο του μνημονίου που διέρρευσε μέσω Βερολίνου. 

Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα "κόφτη" στον στρεβλό τρόπο με τον οποίο ασκείται διαχρονικά η κοινωνική πολιτική μέσω των ΔΕΚΟ, αφού τα πάντα από εδώ και στο εξής θα υπαγορεύονται από ένα αυστηρό δεσμευτικό συμβόλαιο με το υπερ-Ταμείο, όπου και εντάσσονται οι κρατικές επιχειρήσεις, προκειμένου να πάψουν αυτές να φορτώνονται με "υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος", άσχετες με τα όσα ορίζει το καταστατικό τους.

"Η κοινωνική πολιτική παραμένει δουλειά του κράτους όχι των ΔΕΚΟ", αναφέρει χαρακτηριστικά το κείμενο του μνημονίου στο σκέλος για το υπερ-Ταμείο και την λειτουργία των μικρών και μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων που περνούν σε αυτό, οι οποίες πλέον αποκτούν το δικό τους μνημόνιο, όπως και οι 40.000 περίπου εργαζόμενοί τους, οι οποίοι ανέκαθεν συνιστούσαν μια δεξαμενή ψηφοφόρων για κάθε κυβέρνηση.

Στην πράξη ο νόμος φέρνει ένα "μνημόνιο" στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής από το κράτος, την οποία επιδοτούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια οι καταναλωτές, πληρώνοντας μέσω διαφόρων χρεώσεων στους λογαριασμούς των ΔΕΚΟ την παροχή φθηνότερων υπηρεσιών στις πιο αδύνατες κοινωνικές ομάδες.

Το κράτος πατώντας στις πλάτες των ΔΕΚΟ και ταΐζοντας παράλληλα διαφόρων ειδών οικονομικά συμφέροντα, ασκεί κοινωνική πολιτική μέσω των καταναλωτών, με πιο κραυγαλέο παράδειγμα τις χρεώσεις για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που επιβαρύνουν τους λογαριασμούς ρεύματος. 

Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι μέσα σε τέσσερα χρόνια (2012-2015), οι καταναλωτές της ΔΕΗ έχουν πληρώσει το ιλιγγιώδες ποσό των 2,5 δισ ευρώ, προκειμένου να απολαμβάνουν τις ίδιες τιμές ρεύματος με τους υπόλοιπους οι κάτοικοι των νησιών, επειδή με διάφορα προσχήματα καθυστερούν οι διασυνδέσεις τους με την ηπειρωτική χώρα. Αντί το κόστος αυτό να επιβαρύνει απευθείας τον προϋπολογισμό, έχει επιλεγεί να επιβαρύνει τη ΔΕΗ, η οποία είναι υποχρεωμένη να κάνει τις απαραίτητες δαπάνες ακόμη και αν δεν εισπράττει τα χρήματα από τους πελάτες της.

Αν το γράμμα του μνημονίου τηρηθεί τέτοιες πρακτικές πλέον αλλάζουν. Καμία ΔΕΚΟ δεν θα υποχρεούται να διασφαλίζει με δική της πρωτοβουλία, την επίτευξη κοινωνικών στόχων ή στόχων δημόσιας πολιτικής που σχετίζονται με παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, οι οποίες και παραμένουν δουλειά του κράτους. Ταυτόχρονα, για κάθε είδους κοινωνική πολιτική που θα υλοποιείται μέσω των ΔΕΚΟ, θα πρέπει να υπάρχει πλήρης αποτίμηση και τιμολόγηση του έργου, στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας και των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, προκειμένου να αποφεύγεται η υπερκοστολόγηση, δηλαδή η υπέρμετρη επιβάρυνση των πελατών της. Τυχόν ανάθεση στις ΔΕΚΟ υπηρεσιών άσκησης κοινωνικής πολιτικής μέσω του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας, (και εφόσον αυτές δεν προκύπτουν από την νομοθεσία ή το καταστατικό τους), τότε η κρατική επιχείρηση θα αποζημιώνεται πλήρως από το κράτος για το κόστος τους, συμπεριλαμβανομένου ενός εύλογου κέρδους.

Αυστηρή επιτροπεία

Ο γενικός ωστόσο κανόνας είναι ότι οι ΔΕΚΟ δεν θα μπορούν να φορτώνονται με κάθε είδους κοινωνική πολιτική, παρά μόνο εφόσον τηρούνται τα παραπάνω. Ούτως ή άλλως, ένα "δεσμευτικό συμβόλαιο" των επιχειρήσεων με την διοίκηση του υπερ-Ταμείου θα καθορίζει τους στόχους και το στρατηγικό τους σχέδιο που θα υπαγορεύεται από τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές που έχει εκπονήσει ο ΟΟΣΑ, σχετικά με την εταιρική διακυβέρνηση κρατικών εταιρειών. Αν η πολιτεία επιφυλάσσει έναν ρόλο για κάποια επιχείρηση διαφορετικό απ’ όσα περιγράφονται στο "δεσμευτικό συμβόλαιο", ναι μεν θα μπορεί να της ανατεθεί, αλλά σε απόλυτη συνεργασία και εποπτεία από την διοίκηση της Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ), στην οποία και θα μεταφερθούν.

Τα περιθώρια παρεκκλίσεων με άλλα λόγια περιορίζονται ασφυκτικά, σύμφωνα με το μνημόνιο. Τα πάντα, από την τοποθέτηση των μελών της διοίκησης κάθε επιχείρησης, έως ευαίσθητα θέματα που άπτονται του εργασιακού καθεστώτος, και από τους ετήσιους οικονομικούς στόχους, και τις επενδύσεις, μέχρι τις προσλήψεις, θα ρυθμίζονται από έναν αυστηρό κανονισμό λειτουργίας (SOE’s Coordination Mechanism) με μετρήσιμη απόδοση, που δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών για τις σχέσεις των ΔΕΚΟ τόσο με το Ταμείο όσο και με το ελληνικό Δημόσιο. Αν τα παραπάνω δεν τηρούνται, το Ταμείο θα ζητά εξηγήσεις από τις διοικήσεις, τις οποίες και θα μπορεί να ανασχηματίζει με αρκετά συνοπτικές διαδικασίες, και όχι όπως σήμερα όπου κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι σχέσεις του κάθε μάνατζερ με τον εκάστοτε ένοικο του Μαξίμου.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς τι συνεπάγεται για το ελληνικό πολιτικό σύστημα το γεγονός ότι οι ΔΕΚΟ οφείλουν να αποκτήσουν ανεξαρτησία σαν πραγματικές και όχι μόνο κατ' επίφαση ανώνυμες εταιρείες, ότι θα πρέπει να λογοδοτούν στην πράξη - όχι στη θεωρία- στους μικρομετόχους τους- ή ότι δεν θα τους επιβάλλεται από τον εκάστοτε υπουργό να ασκούν αλόγιστη κοινωνική πολιτική σε βάρος τόσο των ίδιων, όσο φυσικά και των καταναλωτών- πελατών τους, πρακτική εδώ και δεκαετίες ιδιαίτερα διαδεδομένη.