ΔΕΗ: Πολύ μεγάλη για να επιτρέψουμε να την χρεοκοπήσουν

Του Ασημάκη Παπαγεωργίου*

 

Έχει περάσει διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους από τότε που σε άρθρο («Επικίνδυνοι χειρισμοί στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», 16/12/2015) εξέπεμψα σήμα κινδύνου για την βιωσιμότητα του πυλώνα της εγχώριας αγοράς ενέργειας, της ΔΕΗ, λόγω των ασκούμενων πολιτικών των τελευταίων δύο ετών από την σημερινή κυβέρνηση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Μου προξενεί ιδιαίτερη ανησυχία, δυστυχώς όμως όχι και έκπληξη, πως οι εκτιμήσεις μου επιβεβαιώνονται πανηγυρικά διά στόματος του τοποθετημένου από την παρούσα κυβέρνηση επικεφαλής της ΔΕΗ. Όπως παραδέχθηκε ο κ. Παναγιωτάκης με θάρρος στην συνέντευξη που έδωσε στην Κοζάνη, η ΔΕΗ βρίσκεται αντιμέτωπη με το «σημείο μηδέν» και το φάσμα της οικονομικής της κατάρρευσης ήδη από το τρέχον έτος.

Κόκκινος συναγερμός; Γι αυτή την κυβέρνηση φυσικά όχι! Η κυβέρνηση επέλεξε να κωφεύσει απέναντι σε όλα τα συσσωρευμένα «καμπανάκια»: Την συρρίκνωση του τζίρου της επιχείρησης, την αποδυνάμωση της κεφαλαιακής και δανειακής της διάρθρωσης, την εκτίναξη των ανεξόφλητων οφειλών, την δραματική επιδείνωση της ρευστότητας, τις υψηλές χρηματοδοτικές ανάγκες για επενδύσεις αναγκαίες για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Παγιδευμένη στις ιδεοληπτικές της εμμονές, επέλεξε επίσης αντί να αξιοποιήσει την ανάγκη για άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον ανταγωνισμό ως μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία για κεφαλαιακή ενίσχυση και εξυγίανση της ΔΕΗ, να ανατρέψει όλες τις προς τούτο νομοθετημένες πρωτοβουλίες. Αντ’ αυτού, τις υποκατέστησε με ένα πλέγμα επικίνδυνων πολιτικών υποχρεώνοντας την ΔΕΗ στην απώλεια μεριδίων αγοράς με τους χειρότερους δυνατούς όρους, άνευ σχεδίου, άνευ ουσιαστικού σκοπού και άνευ ουσιαστικής αποζημίωσης. Τα επιλεγέντα μέτρα της κυβέρνησης για το άνοιγμα της αγοράς, και πιο συγκεκριμένα η υιοθέτηση ενός φύσει μεταβατικού μέτρου όπως οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ ως δομικό, η δραστική απομείωση των οικονομικών ωφελημάτων για την ΔΕΗ από την διαδικασία αποκρατικοποίησης του ΑΔΜΗΕ, καθώς επίσης και το απολύτως ανούσιο μέτρο της πώλησης μεριδίων της Επιχείρησης σε αξία καταβαραθρωμένη ένεκα των προαναφερθεισών επιλογών, όχι απλώς δεν αντιμετωπίζουν αλλά δημιουργούν τις προϋποθέσεις κατάρρευσης της ΔΕΗ προς όφελος ορισμένων "περίεργων" κύκλων.

Τελικά τι σημαίνει για τους πολίτες όλο αυτό;

Ίσως είναι δύσκολο να κατανοήσουν τις κατακλυσμιαίες επιπτώσεις που έπονται της κατάρρευσης μίας επιχείρησης που είναι «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει» (too big to fail), όπως η ΔΕΗ. Οφείλουμε όμως, από εθνικό καθήκον, για ακόμη μία φορά, να προειδοποιήσουμε ως προς το τι θα μπορούσε να συμβεί αν οι προειδοποιήσεις μας δεν εισακουσθούν έγκαιρα. Κι αυτό γιατί τυχόν στάση πληρωμών της ΔΕΗ συνεπάγεται το άμεσο «κραχ» στις πληρωμές όλων των συμμετεχόντων στην αγορά και την άμεση χρεοκοπία των πιο αδύναμων εξ αυτών. Η απόλυτη μορφή του «domino effect». Και τότε πλέον θα βρισκόμασταν ενώπιον καταστάσεων που καμία χώρα του δυτικού κόσμου δε δύναται να φανταστεί, όπως μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης ενέργειας (π.χ. Αλβανία ηλεκτρικό ρεύμα 18.00 - 22.00 το βράδυ) για την αποτροπή γενικευμένων μπλακ άουτ.

Αφορά μόνο τη ΔΕΗ όλο αυτό;

Ξεκινώντας από την σκοπιά των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, και αναφερόμενοι τόσο στους ιδιώτες κατόχους μεγάλων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και στους δεκάδες χιλιάδες μικροπαραγωγούς από ανανεώσιμες πηγές, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς πως η επιδείνωση των οικονομικών της Επιχείρησης που εισπράττει σε ποσοστό περίπου 90% (μερίδιο της ΔΕΗ στην προμήθεια) τα έσοδα τους, θα χτυπήσει πολύ σύντομα και τη δική τους πόρτα. Το ίδιο αφορά και τους άμεσα εξαρτώμενους από τη συγκεκριμένη αγορά. Τέτοιοι είναι οι προμηθευτές και οι μικροεργολάβοι των τοπικών κοινωνιών που δραστηριοποιείται η ΔΕΗ, την ΔΕΠΑ της οποίας η ΔΕΗ είναι ο σημαντικότερος πελάτης για την προμήθεια φυσικού αερίου. Και φυσικά από τους σημαντικότερα θιγόμενους πρόκειται να είναι οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ που ήδη βλέπουν την κρίση να απειλεί το εργασιακό τους μέλλον.

Αυτονόητα η κρίση αυτή άμεσα πρόκειται να μετατοπισθεί με βίαιο τρόπο στους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας. Στο σύνολο των νοικοκυριών, στους ευάλωτους πολίτες τους οποίους εξυπηρετεί ως προμηθευτής τελευταίου καταφυγίου η ΔΕΗ, στις μικρές και μεγαλύτερες επιχειρήσεις, στην βιομηχανία. Με αυξήσεις τιμών που είναι το πρώτο αποτέλεσμα περιορισμού της προσφοράς ενέργειας, με την αποστέρηση βασικών ενεργειακών αγαθών για την διαβίωση και την παραγωγή πλούτου. Σενάρια εφιαλτικά που πλήττουν όχι απλώς αρνητικά, αλλά πολλαπλασιαστικά αρνητικά, το σύνολο της οικονομίας, τις θέσεις εργασίας και κυριότερα τους πλέον αδύναμους συμπολίτες μας.

Οι ευχές ενίοτε πραγματοποιούνται!

Ο κ. Τσίπρας είχε κάποτε ευχηθεί από το βήμα της Βουλής «μακάρι να είχαμε γίνει Αργεντινή». Πιθανότατα δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πως η χρεοκοπία και η δυστυχία στην λατινοαμερικανική χώρα ξεκίνησε με την κατάρρευση του κλάδου της ηλεκτρικής ενέργειας. Οφείλουμε να αναλάβουμε άμεσα δράση για την διάσωση της ΔΕΗ προτού η τότε «ευχή» του κ. Τσίπρα μετατραπεί σε τραγική ειρωνεία για τη δική μας χώρα.
* Ο κ. Ασημάκης Παπαγεωργίου είναι οικονομολόγος, πρ. υφυπουργός Ενέργειας.