Τι σηματοδοτεί για την Ελλάδα η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου για τα δικαιώματα εκπομπών.

 

Δημήτρης Κοιλάκος

Με τη χθεσινή ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας ρύπων (ETS) ολοκληρώθηκε ένας πρώτος κύκλος συζητήσεων για το πλαίσιο που θα υιοθετηθεί για την περίοδο 2021-20130.

Άλλωστε, όπως έχουμε επισημάνει, το διακύβευμα στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι μεγάλο και το αποτέλεσμα της

μέχρι τώρα διαδικασίας, όπως άλλωστε αναμενόταν, είναι αποτέλεσμα πολλαπλών συμβιβασμών και μένει να φανεί πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία που επιτεύχθηκε.

Χρειάζεται, όμως, να σημειωθεί ότι με το αποτέλεσμα της χθεσινής ψηφοφορίας δεν κλείνει οριστικά το θέμα, καθώς πλέον εναπόκειται στο Συμβούλιο της ΕΕ να διαμορφώσει το νέο πλαίσιο του ETS για την περίοδο 2021-2030.

Έτσι, η μαλτέζικη προεδρία, σε συνεργασία με το ΕΚ, θα επεξεργαστεί τις προταθείσες αλλαγές, ενώ και οι υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ θα συζητήσουν περεταίρω επί της πρότασης, μετά και τη χθεσινή απόφαση του ΕΚ, στα πλαίσια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Περιβάλλοντος στις 28 Φεβρουαρίου.

Θετικό πρόσημο ως προς τις ελληνικές διεκδικήσεις

Η απόφαση της Ολομέλειας του ΕΚ κατοχυρώνει όσα είχαν επιτευχθεί στα πλαίσια της διαβούλευσης στην Επιτροπή Περιβάλλοντος (ENVI) το Δεκέμβριο, και κυρίως την πρόσβαση στους πόρους του Ταμείου Εκσυγχρονισμού, ενώ διατηρείται ανοιχτό παράθυρο και για τη διάθεση δωρεάν δικαιωμάτων.

Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια του ΕΚ υπερψήφισε τροπολογία με βάση την οποία η ΔΕΗ αποκτά το δικαίωμα πρόσβασης στον Ταμείο Εκσυγχρονισμού της ΕΕ και σε κονδύλια που θα ενισχύσουν περαιτέρω τις προσπάθειες που ήδη καταβάλει για μείωση των ρύπων κατά 55% μέχρι και το 2030, εκσυγχρονίζοντας το μίγμα της ηλεκτροπαραγωγής και το στόλο των μονάδων της προς όφελος λιγότερο ρυπογόνων, με έμφαση στις ΑΠΕ.

Επίσης, άλλες τροπολογίες που υπερψηφίστηκαν ευνοούν τις ελληνικές και κυπριακές τσιμεντοβιομηχανίες, οι οποίες είχαν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου αφανισμού σε περίπτωση που αποκλείονταν από το καθεστώς των δωρεάν δικαιωμάτων, λόγω του συγκριτικού τους μειονεκτήματος σε σχέση με αντίστοιχες βιομηχανίες γειτονικών χωρών που διατηρούν μεγαλύτερα περιθώρια ευελιξίας.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι, βάσει των ρυθμών απόσυρσης δικαιωμάτων από την αγορά που αποφασίστηκε, διατηρούνται ευνοϊκότερα από τις αρχικές προτάσεις της Κομισιόν περιθώρια κίνησης για την ελληνική βιομηχανία, τόσο στον ηλεκτροπαραγωγικό τομέα, όσο και ευρύτερα.

Τα βασικά σημεία της απόφασης του ΕΚ

Σύμφωνα με τη χθεσινή απόφαση της Ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου, θα μειωθούν τα διαθέσιμα προς δημοπράτηση δικαιώματα εκπομπών κατά 2,2% ετησίως και θα διπλασιαστεί το ποσοστό εισαγωγής για το αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς, με στόχο απορρόφηση των περίσσιων δικαιωμάτων.

Ακόμα, ορίζεται ότι η ετήσια μείωση των προς δημοπράτηση δικαιωμάτων θα συντελείται με ρυθμό 2,2% από το 2021, έναντι 1,74% που ισχύει σήμερα και 2,4% που προέβλεπαν οι αρχικές προτάσεις της Κομισιόν. Αυτός ο γραμμικός συντελεστής θα τελεί υπό επανεξέταση και πρόκειται να αυξηθεί στο 2,4% το νωρίτερο έως το 2024.

Επίσης, η απόφαση ενισχύει την ικανότητα του αποθεματικού να απορροφά την περίσσεια δικαιωμάτων στην αγορά, σε ποσοστό μέχρι 24% επί των πλεοναζόντων δικαιωμάτων ετησίως για τα πρώτα τέσσερα χρόνια. Το ποσοστό αυτό είναι διπλάσιο σε σχέση με ό,τι ισχύει στο ισχύον πλαίσιο του ETS.

Ακόμα, εγκρίθηκε η αφαίρεση 800 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπών από το αποθεματικό από την 1η Ιανουαρίου 2021.

Η απόφαση προβλέπει τη σύσταση και χρηματοδότηση από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών ενός «Ταμείου Εκσυγχρονισμού», με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων των υστερούντων κρατών μελών, καθώς και ενός «Ταμείο Καινοτομίας», με στόχο την οικονομική στήριξη των ΑΠΕ και έργων καινοτομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Επίσης, θα συσταθεί «Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης» για τη στήριξη περιοχών με υψηλό ποσοστό εργαζομένων σε εξαρτώμενους από τον άνθρακα τομείς, προκειμένου να προωθηθούν δράσεις για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, καθώς και η ανακατανομή του εργατικού δυναμικού που επηρεάζεται από τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών.