Οι αποκρατικοποιήσεις ανακατεύουν την τράπουλα στην κυβέρνηση

Του Γιώργου Φιντικάκη

Αφορμή για να ανακατευτεί η "τράπουλα" του κυβερνητικού σχήματος μπορεί να αποτελέσουν οι αποκρατικοποιήσεις, και ειδικά οι πιο εμβληματικές εξ αυτών που προβλέπεται να πάρουν μπροστά από του χρόνου, όπως η πώληση μειοψηφικών ποσοστών σε ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ.

Σε μια στιγμή που τα σενάρια για ανακάτεμα των υπουργικών θώκων δίνουν και παίρνουν, συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα θεωρούν τις ιδιωτικοποιήσεις, ως ένα από τα βασικότερα κλειδιά του ανασχηματισμού που τοποθετείται για μετά το συνέδριο του κόμματος, τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο. Το σκεπτικό τους είναι ότι τα νέα πρόσωπα που θα μπουν στη κυβέρνηση, μπορούν να αξιοποιηθούν για να επισημοποιήσουν "το τέλος της αυταπάτης" και στο γήπεδο των ιδιωτικοποιήσεων, όπου μετά από μια ολιγόμηνη περίοδο νηνεμίας, επικρατεί και πάλι σύγχυση σχετικά με την τύχη των πιο κομβικών εξ αυτών.

Από τη μια υπάρχει η απόφαση του επίσημου κυβερνητικού οργάνου (ΚΥΣΟΙΠ) να προχωρήσουν. Από την άλλη υπάρχει η πρόθεση κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών (Π. Σκουρλέτης) να τις επαναδιαπραγματευτούν, πρόθεση που φτάνει ως και σε διαρροές για διενέργεια δημοψηφίσματος μέσα στο 2017 όπου οι πολίτες θα κληθούν να τοποθετηθούν μεταξύ των άλλων ακόμη και για τον δημόσιο έλεγχο της ενέργειας και των υδάτων!

Σε αυτό το τοπίο καλοκαιριάτικης σύγχυσης έρχονται ξανά στο προσκήνιο τα σενάρια για το φθινοπωρινό ανασχηματισμό. 

Ο ανασχηματισμός, παραδέχονται στενοί συνεργάτες του Πρωθυπουργού, δεν θα φέρει ούτε λεφτά, ούτε επενδύσεις. Ούτε μπορεί να κρύψει κάτω από τα νέα πρόσωπα, το καταιγισμό των φόρων που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες. Όμως μπορεί, όπως εκτιμούν οι ίδιοι, να θεωρηθεί ως ένα ισχυρό συνοδευτικό διαπιστευτήριο της πρόσφατης παραδοχής του Πρωθυπουργού ότι οι "ιδιωτικοποιήσεις μπορούν να φέρουν δουλειές, επενδύσεις και αύξηση του ΑΕΠ". Πόσο μάλλον όταν οι θεσμοί ζητούν την "πλήρη οικειοποίησή" τους.

Ραντεβού το Σεπτέμβριο

Οι δύο αυτοί ΣΥΡΙΖΑ θα κονταροχτυπηθούν το φθινόπωρο. Στη μια πλευρά του γηπέδου βρίσκονται όσοι θεωρούν ότι υποδομές, όπως ενέργεια, και ύδατα, όχι μόνο πρέπει να παραμείνουν υπό τον δημόσιο έλεγχο, αλλά και ότι είναι λάθος η πώληση έστω και μειοψηφικών πακέτων όπως το 24% του ΑΔΜΗΕ. 

Στο άλλο μισό του γηπέδου, βρίσκονται οι "εκσυγχρονιστές" του ΣΥΡΙΖΑ, όσοι πιστεύουν ότι τα "ταμπού είναι για να σπάνε", όπως λένε άνθρωποι του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος. Σαν τέτοιο "ταμπού", εκλαμβάνουν την μερική αποκρατικοποίηση στρατηγικών επιχειρήσεων την οποία κάποτε η κυβέρνηση αποκήρυττε, από τις ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, έως τις ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΕΛΠΕ. Τώρα όμως, τα στελέχη αυτά θεωρούν, ότι υπό τις κατάλληλες συνθήκες η είσοδος στις παραπάνω επιχειρήσεις στρατηγικών επενδυτών μπορεί να λειτουργήσει για τις ίδιες ως "οξυγόνο", πόσο μάλλον όταν το Δημόσιο θα συνεχίσει να διατηρεί τον πλειοψηφικό έλεγχο στο μετοχικό τους κεφάλαιο.

Το ερώτημα φυσικά είναι ποιος θα φέρει τις ιδιωτικοποιήσεις αυτές σε πέρας και κατά πόσο ο χειρισμός τους, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα ανατεθεί σε ικανούς πολιτικούς ή τεχνοκράτες που μπορεί σήμερα να βρίσκονται σε δεύτερο πλάνο ή στο περιθώριο. 

"Ό,τι λέει ο Τσίπρας, πρέπει να λέει και το υπουργικό συμβούλιο", επισημαίνουν με νόημα συνεργάτες του Πρωθυπουργού. Και εξηγούν ότι παρ' ότι πρόκειται για προσωπικές τους απόψεις, εντούτοις τις έχουν μεταφέρει και στον υψηλό συνομιλητή τους. Το σκεπτικό τους είναι ότι σε υπουργεία-κλειδιά θα πρέπει να τοποθετηθούν αποτελεσματικά πρόσωπα που δεν θα εκμεταλλευθούν, όπως κάποια από τα σημερινά, την εξουσία για να καθυστερήσουν στρατηγικές ιδιωτικοποιήσεις, προκειμένου να δώσουν πόντους στο προσωπικό τους "αριστερόμετρο".

Από τις μέχρι τώρα ωστόσο κουβέντες που έχουν γίνει στο Μαξίμου, δεν έχουν προκύψει, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σίγουρες κατευθύνσεις για το είδος, την έκταση, και τα υπουργεία που θα αγγίξει το φθινοπωρινό ανακάτεμα της τράπουλας. "Σαν να λέμε οι ενδείξεις για το που θέλει να το πάει το πράγμα ο Πρωθυπουργός υπάρχουν, όχι όμως ακόμη και οι αποδείξεις, τα δεδομένα, η απάντηση στο παζλ", εξηγούν τα στελέχη αυτά.

Ποιοι παράγοντες θα δώσουν την απάντηση

Δύο παράγοντες θα διαμορφώσουν αυτή την απάντηση. Ο ένας αφορά την εσωτερική ισορροπία του ΣΥΡΙΖΑ και την ανάγκη ναι μεν να υπηρετηθεί το νέο αφήγημα του Α. Τσίπρα, αλλά και να μην διαταραχθεί η ευαίσθητη συνεκτικότητα που έχει επιτευχθεί στο κόμμα από τον Αύγουστο του 2015 και μετά. Αν για παράδειγμα το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ το φθινόπωρο οδηγήσει στη διεύρυνσή του με νέα πρόσωπα (π.χ. Φ. Κουβέλης), η είσοδός τους στο νέο κυβερνητικό σχήμα θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε να διατηρεί τις σημερινές εσωκομματικές ισορροπίες. Ο δεύτερος παράγοντας αφορά τις υποχρεώσεις της χώρας απέναντι στους πιστωτές μαζί με την ευκαιρία να τους σταλεί μια πρόσθετη απόδειξη που θα χρησιμοποιηθεί για να αρθούν οι όποιες αμφιβολίες τους.

Άλλο πράγμα όμως η κυβέρνηση, και άλλο πράγμα το κόμμα. Ο Α. Τσίπρας έχει μέχρι τώρα δείξει ότι είναι ικανός να ενσωματώνει κάτω από την ίδια ομπρέλα, πολλές και αντικρουόμενες απόψεις. Δεν θα εξέπληττε λοιπόν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ακόμη και ένας "light" ανασχηματισμός, που θα άφηνε ανέγγιχτους κρίσιμους υπουργικούς θώκους, παρ' ότι υπάρχουν πιέσεις και εισηγήσεις για το αντίθετο.

Τα ερωτήματα

Τα ερωτήματα ωστόσο είναι εύλογα. Δεν θα έχει άραγε πρόβλημα ο Π. Σκουρλέτης ως μέλος της κυβέρνησης και μάλιστα υπουργός Ενέργειας, να υλοποιήσει μια πολιτική την οποία δεν πιστεύει; Πόσο μάλλον όταν παρά τις ενστάσεις του, έχει βάλει την υπογραφή του στην αποκρατικοποίηση ποσοστών της ΔΕΗ (17%), της ΔΕΠΑ (65%) και των ΕΛΠΕ (35%) ;  Είναι άραγε δυνατόν να μην υπάρξει ένας νέος γύρος "αντάρτικου" από τον Χρ. Σπίρτζη όταν το φθινόπωρο θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, και ενώ θα βαίνει προς ολοκλήρωση η συμφωνία επέκτασης της σύμβασης παραχώρησης του αερολιμένα Ελευθέριος Βενιζέλος; Πόσο μάλλον, όταν ο υπουργός Υποδομών έχει "χάσει" σχεδόν τα πάντα από το χαρτοφυλάκιό του, από τα περιφερειακά αεροδρόμια, και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, έως τις αστικές συγκοινωνίες, τον ΟΣΕ, και τα ΕΛΤΑ που εντάσσονται στο νέο υπερ-Ταμείο. Τα ίδια ερωτήματα αφορούν και τον Θοδωρή Δρίτσα, που μετά την απώλεια εξουσίας που συνεπάγεται η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ, θα δει από το χειμώνα να επαναλαμβάνεται το ίδιο έργο, με τον ΟΛΘ. Ο τελευταίος θεωρείται ως ο πιο αδύναμος κρίκος εκ των τριών.

Πηγές του Μαξίμου κατανοούν απόλυτα τους παραπάνω προβληματισμούς. Συμφωνούν ότι άλλο ο Αύγουστος του 2015, και άλλο η πορεία μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης και καθ' οδόν προς τις προκλήσεις του 2017, όπου το στοίχημα της προσέλκυσης επενδύσεων αποτελεί μονόδρομο για τη κυβέρνηση. Δεν αποκλείουν καθόλου ωστόσο ο Πρωθυπουργός να κινηθεί κάπου στη μέση. 

Τι κι αν υπάρχουν εισηγήσεις για σαρωτικό ανασχηματισμό, τι και αν η αγορά ζητά περισσότερη αξιοπιστία και λιγότερη δημαγωγία από την κυβέρνηση. Τα πάντα είναι ακόμη ανοικτά. Ο Αύγουστος άλλωστε δεν ενδείκνυται για πολιτική, αλλά για σενάρια. Και αυτό ακριβώς δείχνουν και τα σενάρια περί δημοψηφισμάτων για το δημόσιο έλεγχο της ενέργειας και των υδάτων.