H Αναδιοργάνωση της Αγοράς Ηλεκτρισμού Βασική Προτεραιότητα για την Νέα Κυβέρνηση

Η ολοκλήρωση της εκλογικής αναμέτρησης την περασμένη Κυριακή με την άνετη επανεκλογή του ΣΥΡΙΖΑ και ο σχηματισμός κυβέρνησης συνασπισμού με τους ΑΝΕΛ, σηματοδοτούν την έναρξη μίας δύσκολης περιόδου προσαρμογής ως προς τα Ευρωπαϊκά δεδομένα μέσα από την εφαρμογή του Μνημονίου ΙΙΙ. Όπως έχουμε κατ’ επανάληψη παρατηρήσει μέσα από την στήλη, ο ενεργειακός τομέας, και ιδιαίτερα η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων τόσο στο οικονομικό όσο και

στο διοικητικό σκέλος. Το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού η οποία έχει μείνει στάσιμη και ημιτελής εδώ και πέντε χρόνια, τώρα έρχεται ως απόλυτη προτεραιότητα που πρέπει να αντιμετωπισθεί τους αμέσως επόμενους μήνες.

Το ζητούμενο ασφαλώς είναι η δημιουργία γνήσιου ανταγωνισμού τόσο σε επίπεδο παραγωγής και εμπορίας αλλά και λιανικής με την ΔΕΗ υποχρεωμένη να αποτελέσει σταδιακά , βάσει των συμφωνηθέντων στο Μνημόνιο και εις εφαρμογή Κοινοτικών Οδηγιών, κατά τα επόμενα τρία χρόνια την πρωτοκαθεδρία της στην παροχή ηλεκτρισμού σε οικιακό επίπεδο (δηλ. πρέπει να μειωθεί στο 50% και κάτω μέχρι το 2020). Αυτή η διαδικασία θα έχει καταλυτικές επιπτώσεις στην λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού και μοιραία θα οδηγήσει στην εκ βάθρου αναδιοργάνωση της με την εμφάνιση νέων παικτών αλλά και τις συγχωνεύσεις μεταξύ υπαρχόντων. Άμεσος στόχος, όπως τονίζουν στελέχη της DG Energy στις Βρυξέλλες, είναι η πρόσβαση τρίτων στην σχετικά φθηνή παραγωγή ηλεκτρισμού από λιγνίτη και υδατοπτώσεων της ΔΕΗ μέσω του συστήματος δημοπρασιών ΝΟΜΕ ή και μέσω πώλησης μονάδων της ΔΕΗ, βάσει πλειοδοτικών διαγωνισμών, εάν χρειασθεί.

Στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας η νέα κυβέρνηση έχει ήδη θέσει μετ’ επιτάσεως το θέμα της παραμονής του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) στη ΔΕΗ, εναντιούμενη ουσιαστικά στην αρχική απόφαση της Κομισιόν περί ιδιωτικοποίησης του. Αυτό, σύμφωνα με υψηλά ιστάμενους παράγοντες του κρατικού εποπτικού μηχανισμού, θα επιτευχθεί με την παράλληλη απόσχιση των δραστηριοτήτων της θυγατρικής της. Σύμφωνα με το σχέδιο που κατέθεσε η ελληνική πλευρά στους θεσμούς ως εναλλακτικό ισοδύναμο μέτρο στην ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ προβλέπεται ισχυροποίηση του ρόλου του Λειτουργού Αγοράς Ηλεκτρικής Ενεργείας, του ΛΑΓΗΕ, με παράλληλη έμφαση στην χρηματοδότηση επενδύσεων για την ανάπτυξη του δικτύου με την συμμετοχή ιδιωτών μέσα από κοινοπρακτικά σχήματα.

Ο ΛΑΓΗΕ, ως ανεξάρτητη εταιρεία που έχει την ευθύνη για την ημερήσια εκκαθάριση των συναλλαγών του pool, θα ανήκει 100% στο Ελληνικό Δημόσιο, στοιχείο που διασφαλίζει πλήρως την απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απεξάρτηση του Διαχειριστή του Συστήματος από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αγορά ηλεκτρισμού. Ως μέρος του σχεδίου πλήρους ανεξαρτητοποίησης και αναβάθμισης του ΛΑΓΗΕ προβλέπεται η ενσωμάτωση ορισμένων βασικών λειτουργιών του ΑΔΜΗΕ στο ΛΑΓΗΕ όπως η καθημερινή κατανομή φορτίων μέσω απόκτησης του Κέντρου Κατανομής Φορτίου στον Άγιο Στέφανο Αττικής, που ανήκει σήμερα στον ΑΔΜΗΕ. Σύμφωνα με το επιτελικό σχέδιο που έχει ήδη ετοιμασθεί με την συνεργασία ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, ΛΑΓΗΕ και τη ΡΑΕ, ο νέος ΛΑΓΗΕ θα μετονομαστεί σε «Ανεξάρτητος Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας» και θα έχει αρχικά την σημερινή ιδιοκτησιακή δομή η οποία είναι 100% κρατική, αλλά με διατήρηση της δυνατότητας να μεταφέρει έως και 49% του μετοχικού κεφαλαίου στον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, ο νέος σχεδιασμός προβλέπει δυναμική μετεξέλιξη του νέου Διαχειριστή και εταιρεία (θυγατρική) με δραστηριότητα στις συναλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας στα Βαλκάνια. Τα δε έσοδα για τη λειτουργία και την ανάπτυξη του Νέου Διαχειριστή Συστήματος, θα προέλθουν από τα αντίστοιχα τέλη που επιβάλλονται σε όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά (παραγωγοί, έμποροι, και προμηθευτές).

Σε ότι αφορά δε τον ΑΔΜΗΕ σύμφωνα με το ανωτέρω επιτελικό σχέδιο, το νομικό και κανονιστικό του πλαίσιο θα παραμείνει ως έχει διασφαλίζοντας έτσι την ανεξαρτησία του από την ΔΕΗ. Τα δε έσοδα για τη λειτουργία και την ανάπτυξη του ΑΔΜΗΕ (ως θυγατρικής εταιρείας της ΔΕΗ), θα παραμείνουν υπό το ισχύον πλαίσιο, δηλαδή της επιβολής τέλους έναντι πρόσβασης τρίτων. Όλες δε οι επενδύσεις που σχετίζονται με τη στρατηγική ανάπτυξης του συστήματος μεταφοράς θα αποφασίζονται από τον νέο Διαχειριστή, ενώ η υλοποίηση τους θα γίνεται από τον ΑΔΜΗΕ.

Ασχέτως εάν θα υλοποιηθεί το ανωτέρω επιτελικό σχέδιο ως έχει διατυπωθεί είναι προφανές ότι η νέα κυβέρνησης προβληματίζεται έντονα ως προς την νομική και λειτουργική συμβατότητα του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας ως προς τα κοινοτικά δεδομένα. Η επιπόλαιη και τυχοδιωκτική απόρριψη του Ευρωπαϊκού πλαισίου , και η γενναία δήθεν αντίσταση στις «επιβολές» των Βρυξελλών, ανήκουν στο απώτερο παρελθόν και αποτελούν ιστορία μαζί με την περιθωριοποίηση του συντρόφου Λαφαζάνη η εμμονή του οποίου στο απόλυτο κρατικό μοντέλο λειτουργίας της αγοράς απετέλεσε και την βασική αιτία για τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις.