Ποιος θα πάρει την πίτα των 3 δισ. στο ρεύμα

Εάν η κυβέρνηση προχωρούσε την πώληση της Μικρής ΔΕΗ, η ΔΕΚΟ θα έχανε ένα μερίδιο αγοράς της τάξης του 30% βάζοντας όμως και στο ταμείο της το σημαντικό τίμημα από την πώληση των παγίων που θα παραχωρούσε στον ανταγωνισμό. Πλέον το σενάριο αυτό εγκαταλείπεται καθώς η κυβέρνηση προτίμησε να διατηρήσει τη ΔΕΗ ακέραιη(;) υπό τον έλεγχο του κράτους. Το τίμημα για αυτή την επιλογή, ωστόσο, είναι μάλλον βαρύ αφού πλέον η ΔΕΗ καλείται χωρίς να βάλει στα ταμεία της κάποιο έσοδο, να λάβει μέτρα ώστε να παραχωρήσει σε τρίτους μερίδιο ίσο με το 50% της σημερινής αγοράς, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

Ωστόσο, η μάλλον παράδοξη αυτή επιλογή της κυβέρνησης , εφόσον γίνει πράξη, ανοίγει ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας: παλαιοί και νέοι επενδυτές του χώρου της ηλεκτρικής ενέργειας, που σήμερα περιορίζονται από τον μονοπωλιακό χαρακτήρα της αγοράς, μπορούν να εντείνουν τις δραστηριότητές τους και να αυξήσουν τα πενιχρά μερίδια αγοράς που κατέχουν, διεκδικώντας ένα μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα δισεκατομμυρίων της αγοράς του ρεύματος.

Τα μεγέθη

Ποια είναι τα συγκεκριμένα μεγέθη της αγοράς που μέσα σε σύντομο σχετικά διάστημα αναμένεται να έχει αλλάξει φυσιογνωμία; Ακόμα και μέσα σε συνθήκες σφοδρής οικονομικής κρίσης, πέρυσι, ο όμιλος ΔΕΗ εμφάνισεσυνολικές πωλήσεις 5,6 δισ. ευρώ, οι οποίες προήλθαν από την παραγωγή και πώληση συνολικά 49,4 γιγαβατωρών ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες διατέθηκαν στην ελληνική αγορά από τη ΔΕΚΟ. Το μερίδιο αγοράς στηνεμπορία ηλεκτρισμού, σύμφωνα με την εκτίμηση της ίδις της ΔΕΗ ανήλθε το 2014 στο 97,9%. Αλλά και στην παραγωγή το μερίδιο της ΔΕΚΟ, αν και μικρότερο, είναι κυρίαρχο αφού η παραγωγή των μονάδων της ΔΕΗ αντιπροσωπεύει το 74,9% της αγοράς (35,33GWh). Λίγο πιο ισορροπημένη εμφανίζεται η κατάσταση στις εισαγωγές, όπου και εδώ η ΔΕΚΟ έχει το μεγαλύτερο μερίδιο, πλην όμως αυτό δεν ξεπερνά το 30% (28,8%).

Και βέβαια τα περιθώρια κερδοφορίας παραμένουν μεγάλα, παρά τις εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες της αγοράς, όπως μαρτυρά και το υψηλόπεριθώριο EBITDA της ΔΕΗ που πέρυσι κυμάνθηκε στο 17,4%, με τη ΔΕΚΟ να ξεπερνά το 1 δισ. κερδών προ φόρων τόκων και αποσβέσεων (1,022 δισ. έναντι 881,60 εκατ. το 2013).

Οι 3 "μεγάλοι"

Δηλαδή η μετακίνηση του 50% της αγοράς που κατέχει η ΔΕΗ, σημαίνει ότι μια πίτα αξίας σχεδόν 3 δισ. ευρώ ετησίως, μπαίνει στο στόχαστρο νέων παικτών. Ποιοι θα διεκδικήσουν μερίδιο σε αυτήν την πίτα-"μαμούθ"; Οι επενδυτές που έχουν ήδη ένα –έστω και μικρό– κομμάτι της αγοράς, βρίσκονται εκ των πραγμάτων σε πλεονεκτική θέση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποκλείεται να δούμε να εμπλέκονται και νέοι παίκτες. Εφόσον, δε, ομαλοποιηθεί η κατάσταση στην ελληνική οικονομία, μπορεί να δούμε και ξένες εκπλήξεις, με την επαναδραστηριοποίηση διεθνών παικτών σε μια αγορά που έχει μετατραπεί σε αποκλειστικά "ελληνική υπόθεση" στα χρόνια της κρίσης.

Σε κάθε περίπτωση, θεωρείται βέβαιο ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, οι τρεις μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι που ήδη έχουν παρουσία στην αγορά, θα συνεχίσουν και θα εντείνουν τη δραστηριότητά τους, ενισχύοντας την παρουσία τους κυρίως στο κομμάτι της λιανικής, όπου σήμερα ο ανταγωνισμός είναι ανύπαρκτος.

Η κατάσταση ως έχει αυτή τη στιγμή στην εγχώρια αγορά του ηλεκτρισμού, αναδεικνύει εκ των πραγμάτων τρία "φαβορί" στην κούρσα των επίδοξων μνηστήρων για το μερίδιο-"μαμούθ" που καλείται να εκχωρήσει η ΔΕΗ σε τρίτους. Πρόκειται για τις εταιρείες Elpedison (Ελληνικά Πετρέλαια, Edison, Ελλάκτωρ), Ήρων (ΓΕΚ Τέρνα, GdF Suez) και Protergia (όμιλος Μυτιληναίος) που σήμερα διαθέτουν παρουσία τόσο στην παραγωγή όσο και στην προμήθεια.

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, τον Ιούνιο το μεγαλύτερο μερίδιο πλην ΔΕΗ το είχε η εταιρεία Ήρων (1,55%), ενώ ακολουθούσε η Elpedison Energy με 1,21% με την Protergia να βρίσκεται στην τρίτη θέση με 0,76%. Τα μερίδια των παικτών αυτών αναμένεται να πολλαπλασιαστούν τα επόμενα χρόνια μόλις ξεκινήσουν οι περίφημες δημοπρασίες ΝΟΜΕ, μέσω των οποίων η ΔΕΗ θα διαθέτει λιγνιτική και υδροηλεκτρική ενέργεια σε τιμή κόστους. Στην παραγωγή η Elpedison διαθέτει δύο μονάδες ηλεκτροπαραγωγής 820MW σε Θεσσαλονίκη και Θίσβη Βοιωτίας, ο Ήρωνας επίσης έχει δύο μονάδες με ισχύ 582MW, ενώ τη μεγαλύτερη παραγωγική βάση διαθέτει η Protergia με τρεις μονάδες συνολικής ισχύος 1215MW.

Τα ... αουτσάιντερ

Μαζί με τους τρεις μεγάλους ελληνικούς ομίλους, στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται συνολικά 19 εταιρείες προμήθειας μεταξύ των οποίων και μερικά γνωστά ευρωπαϊκά ονόματα όπως οι ιταλικές Eni, Electrade, η ελβετική Alpiq και η γαλλική CNR. Ενεργή παρουσία στην αγορά, πάντως, διαθέτουν συνολικά 14 εταιρείες (περιλαμβανομένων και των θυγατρικών), μεταξύ των οποίων η Greenenv, η Volterra (Sorgenia, JP Άβαξ) και η Watt and Volt.

Ο ρόλος της ΔΕΗ

Μπορεί η ΔΕΗ να επιβιώσει χάνοντας το 50% των πωλήσεών της, που αναγκαστικά θα κατευθυνθεί σε ανταγωνιστές; Αν και η απάντηση θα δοθεί εκ των πραγμάτων από τις εξελίξεις, το βέβαιο είναι ότι για τη ΔΕΚΟ καθίσταται μονόδρομος η εξωστρέφεια, που επιχειρήθηκε πολλάκις στο παρελθόν, χωρίς, ωστόσο, επιτυχία. Ζητούμενο για την εταιρεία είναι καταρχάς η βελτίωση των οικονομικών μεγεθών και αποκατάσταση της πρόσβασης στον δανεισμό. Και βέβαια η εταιρεία θα κληθεί να βελτιώσει τη λειτουργία της και τα κόστη της, όπως αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων να κάνει στην παραγωγή, όπου η σύγκριση με τα κόστη των ανεξάρτητων ηλεκτροπαραγωγών ήταν καταλυτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο παρελθόν μια μονάδα αερίου της ΔΕΚΟ λειτουργούσε με προσωπικό 150 άτομα όταν οι ιδιωτικοί σταθμοί λειτουργούσαν με λιγότερο από το ένα τρίτο (45 άτομα).

(Χ. Φλουδόπουλος, Κεφάλαιο, 22/8/2015)