Αφορμή για να αναδειχθεί η… σκληρή πραγματικότητα που έχει να αντιμετωπίσει στον τομέα της ενέργειας αποτελεί για την ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ η κρίση των τελευταίων ημερών σχετικά με τις αυξήσεις του ΕΤΜΕΑΡ, κρίση που οδήγησε στα άκρα τις σχέσεις του κ. Λαφαζάνη με τη ΡΑΕ και η οποία δεν έχει λήξει ακόμα, καθώς οι αυξήσεις δεν έχουν βεβαίως αποσυρθεί.
Επειδή, ωστόσο, πολλά έχουν γραφτεί και πολύ περισσότερα έχουν ακουστεί, με τα κίνητρα των όσων γράφουν ή ομιλούν να μην είναι ευκρινή παρά μόνον στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, ας επιχειρήσουμε να συνοψίσουμε τα δεδομένα:
Δεδομένο πρώτο: Είναι σαφές ότι η αναπροσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ η οποία αποφασίστηκε από τη ΡΑΕ στις 30 του περασμένου Δεκεμβρίου κρατήθηκε μυστική, και η προηγούμενη κυβέρνηση έκανε όποιες μεθοδεύσεις μπορούσε για να περάσει την «καυτή πατάτα» (δεν είναι βεβαίως από τις πλέον καυτές, άπτεται όμως των λογαριασμών ρεύματος που αποτελούν πάντα ένα θέμα που αφορά το σύνολο του πληθυσμού και συνεπώς έχει ιδιαίτερη βαρύτητα) στην επόμενη κυβέρνηση. Έτσι φτάσαμε στο να δημοσιευθεί στο ΦΕΚ με καθυστέρηση πάνω από 2 μήνες και να χαρακτηριστεί δικαίως «κρυφή αύξηση στους λογαριασμούς ρεύματος».
Δεδομένο δεύτερο: Οι αυξήσεις στο ΕΤΜΕΑΡ αποσκοπούν στο να καλύψουν την τρύπα που δημιουργήθηκε στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ από την διοχεύτευση πόρων για τη χρηματοδότηση του μέτρου της «αντιστάθμισης» της ενεργοβόρου βιομηχανίας. Πώς έχει το θέμα αυτό:
Η χώρα είχε αναλάβει την υποχρέωση να ισοσκελίσει μέσα στο 2015 τον ελλειμματικό Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ. Ο ισοσκελισμός δεν αποτελούσε μόνον δέσμευση προς τους δανειστές, αλλά και όρο εκ των ων ουκ άνευ για να μην καταρρεύσει ολοσχερώς η ενεργειακή αγορά που είναι μια αλυσίδα που ο ένας χρωστάει στον άλλο. Η πρώτη και σημαντικότερη παρέμβαση για να μηδενιστεί το έλλειμμα ήταν το λεγόμενο new deal, δηλαδή η απόφαση για κούρεμα στις «ταρίφες» των ΑΠΕ και κυρίως των φωτοβολταϊκών, παρά τις συμβάσεις που είχαν οι επενδυτές αυτοί με το ελληνικό δημόσιο. Από την συγκεκριμένη παρέμβαση οι επενδυτές ΑΠΕ έχασαν συνολικά περί τα 500 εκατ. το χρόνο.
«Θεματοφύλακας» της διαδικασίας μηδενισμού του ελλείμματος είναι η ΡΑΕ η οποία είναι υποχρεωμένη να παρακολουθεί την πορεία των εσόδων – εξόδων του Ειδικού Λογαριασμού και να προσαρμόζει ανά εξάμηνο, Ιούνιο και Δεκέμβριο, το ΕΤΜΕΑΡ (είναι το βασικό έσοδο του Ειδικού Λογαριασμού) έτσι ώστε να διασφαλίζεται η επίτευξη του στόχου.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε ένα καινούργιο δεδομένο που δημιουργούσε νέα «τρύπα» στον Ειδικό Λογαριασμό. Το δεδομένο αυτό ήταν η απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης να επιστρέψει προς την ενεργοβόρο βιομηχανία ένα μέρος των χρημάτων που δαπανά για δικαιώματα εκπομπής ρύπων, προκειμένου να βελτιώσει με αυτόν τον τρόπο την ανταγωνιστικότητά της. Το ίδιο άλλωστε κάνουν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Τα χρήματα που επιστρέφονται στη βιομηχανία προέρχονται από τα ποσά που εισπράττει το δημόσιο από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπών CO2, ποσά που πήγαιναν καθ΄ολοκληρίαν στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ.
Επειδή λοιπόν σχηματίστηκε αυτή η νέα τρύπα στα έσοδα του Ειδικού Λογαριασμού, η ΡΑΕ πήρε την απόφαση να αυξήσει το ΕΤΜΕΑΡ για να την «κλείσει». Μπορούσε να μην αυξήσει το ΕΤΜΕΑΡ; Μόνον αν η τότε κυβέρνηση της εξασφάλιζε από άλλη πηγή τα αντίστοιχα έσοδα. Πρέπει, δε, να σημειωθεί ότι στην περίπτωση που η ΡΑΕ αμελήσει να πάρει τις αποφάσεις που εξασφαλίζουν το μηδενισμό του ελλείμματος, υπόκειται ακόμα και σε ποινικές διώξεις από τους άμεσα επηρεαζόμενους (για παράδειγμα έχουν κατατεθεί μηνύσεις στο παρελθόν από παραγωγούς ΑΠΕ για παράβαση καθήκοντος).
Δεδομένο τρίτο: Η ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ αντιδρά με σφοδρότητα, όχι μόνον στην πασιφανή μεθόδευση για την απόκρυψη της απόφασης αύξησης του ΕΤΜΕΑΡ, αλλά και στην ίδια την αύξηση και καλεί τη ΡΑΕ «να επανεξετάσει και να αναθεωρήσει αμέσως την απόφασή της, ώστε να μην υπάρξουν αυξήσεις και να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω τα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος». Δηλώνει επιπλέον ότι ανεξάρτητα από το τι θα κάνει η ΡΑΕ, «το Υπουργείο θα εξαντλήσει όλους τους δυνατούς τρόπους, και υπάρχουν αυτοί οι τρόποι, προκειμένου να ακυρωθούν οι αυξήσεις στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος».
Για να μην υπάρξουν αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος, ακόμα και για να υπάρξουν μειώσεις, είναι βέβαιον ότι υπάρχουν τρόποι (μειώσεις στις τιμές της ενέργειας, στα τέλη δικτύου κ.λπ). Το ερώτημα όμως είναι: Για να μην ισχύσουν οι αυξήσεις στο ΕΤΜΕΑΡ, υπάρχουν τρόποι; Σύμφωνα με τις υφιστάμενες διαδικασίες και δεσμεύσεις μόνον ένας: Να βρεί η κυβέρνηση ένα ισόποσο έσοδο για τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ, να το θεσμοθετήσει και συνεπώς να δώσει στη ΡΑΕ τη δυνατότητα να αναπροσαρμόσει και πάλι, προς τα κάτω αυτή τη φορά, το ΕΤΜΕΑΡ.
Ο λογαριασμός ρεύματος που πληρώνει ο καταναλωτής, επαγγελματικός ή οικιακός, καθορίζεται από πολλές παραμέτρους, μια εκ των οποίων, ήσσονος μάλιστα σημασίας, είναι το ΕΤΜΕΑΡ. Συνεπώς περιθώρια για να μην επιβαρυνθεί ο καταναλωτής υπάρχουν, αλλά είναι αμφίβολο αν αυτά αφορούν το ΕΤΜΕΑΡ που συνδέεται με ένα διαφορετικό, ανεξάρτητο «ταμείο», που έχει τη δική του πορεία και δεσμεύσεις.
Δεδομένο τέταρτο: η νέα κυβέρνηση έχει μια πολιτική απόσταση από το θεσμό των Ανεξάρτητων Αρχών, γενικά, ενώ πολλοί κάνουν λόγω για πολιτική απόρριψη του θεσμού. Ειδικότερα, ο κ. Λαφαζάνης, έχει εξαγγείλει την πρόθεσή του για απίσχνανση των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ στα όρια βεβαίως όσων προβλέπουν οι νόρμες της Ε.Ε. Η πολιτική αυτή θέση, σε συνδυασμό με το ότι η Ρυθμιστική Αρχή λειτουργεί χωρίς πρόεδρο μετά τη λήξη της θητείας του κ. Βασιλάκου και με ελλιπή σύνθεση μελών, δημιουργεί ένα κενό λειτουργίας αλλά και επικοινωνίας του ΥΠΑΠΕΝ με την Αρχή, κενό που έγινε σαφέστερο τις τελευταίες ημέρες. Εκτιμάται ότι ο κ. Λαφαζάνης μετά τα τελευταία «επεισόδια» θα σπεύσει να προκηρύξει τις θέσεις του προέδρου και των δύο μελών ώστε να λειτουργήσει σύντομα η Αρχή με κάποια κανονικότητα.
Δεδομένο πέμπτο: Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ με αφορμή το ζήτημα που ανέκυψε με την αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ βρίσκεται, πλέον, ενώπιον της «πραγματικής πραγματικότητας», η οποία είναι πολύ πιο σύνθετη από τις μανιχαϊστικού τύπου τοποθετήσεις «περί του καλού και του κακού». Για παράδειγμα: Ας υποτεθεί (έστω ως υπόθεση εργασίας) ότι πράγματι η ΡΑΕ υπακούσει στην παρότρυνση Λαφαζάνη και αποσύρει, χωρίς να έχουν υπάρξει άλλοι πόροι στον Ειδικό Λογαριασμό, την απόφασή της για αναπροσαρμογές στο ΕΤΜΕΑΡ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα χρήματα θα λείπουν από τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ και συνεπώς θα αυξηθούν έτι περεταίρω οι καθυστερήσεις στις πληρωμές των παραγωγών ΑΠΕ και κυρίως φωτοβολταϊκών. Από την άλλη ο ίδιος ο κ. Λαφαζάνης σε επανειλημμένες συναντήσεις με τους παραγωγούς φωτοβολταϊκών έχει παραδεχθεί ότι είναι αδικημένοι από το «ψαλίδι» στις ταρίφες και από τις καθυστερήσεις του ΛΑΓΗΕ και τους έχει διαβεβαιώσει ότι θα φροντίσει να αρθούν αυτές οι αδικίες.
Όλες μαζί όμως οι απαιτήσεις είναι αδύνατον να ικανοποιηθούν. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, αν ικανοποιήσεις βιομηχανία (χρηματοδότηση αντιστάθμισης) και καταναλωτές (μη αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ) θα πρέπει να «ρίξεις» τους φωτοβολταϊκούς.
Το παράδειγμα του ΕΤΜΕΑΡ ισχύει σε πολλές άλλες περιπτώσεις της ενεργειακής πραγματικότητας που έχει να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, σε ένα «οικονομικά κλειστό σύστημα» και μάλιστα υπό τις θεσμικού, νομικού και ρυθμιστικού επιπέδου δεσμεύσεις που δημιουργεί η συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να εισρέουν νέοι πόροι για να ικανοποιηθούν όλοι… Και αυτό είναι το ζητούμενο που θα το βρίσκει συνεχώς μπροστά του ο κ. Λαφαζάνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου