Το παιχνίδι των ιδιωτικοποιήσεων συνεχίζεται στη ΔΕΗ

Η επιλογή της κατασκευής του αγωγού TAP συνιστά αναμφισβήτητα μία θετική εξέλιξη για τη χώρα μας.

Μέσω αυτής της επιλογής από την κοινοπραξία Σαχ Ντενίζ, όχι μόνο διευκολύνεται η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της ΔΕΣΦΑ από τη SOCAR, αλλά θα υπάρξουν και σημαντικά μακροπρόθεσμα οικονομικά και γεωστρατηγικά οφέλη από τη δυναμική είσοδο της χώρας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή σκακιέρα.

Αυτή όμως η επιλογή δεν σημαίνει τίποτα για τις υπόλοιπες διαδικασίες ιδιωτικοποιήσεων, οι οποίες είτε απέτυχαν παταγωδώς (π.χ. ΔΕΠΑ) είτε επιβραδύνονται (π.χ. ΟΠΑΠ). Μέσω όλων αυτών των γεγονότων, η επικείμενη ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον. Οπως αποφασίστηκε τον Μάιο, η ΔΕΗ θα αποκρατικοποιηθεί σε τρία στάδια, μέχρι το 2016, ξεκινώντας από την ιδιωτικοποίηση των δικτύων μεταφοράς (ΑΔΜΗΕ), συνεχίζοντας με την ιδιωτικοποίηση των μονάδων παραγωγής και καταλήγοντας με την πώληση της μητρικής εταιρείας. Βάσει αυτού του πλάνου, θα δοθεί ώθηση στη δημιουργία ενός πιο ανταγωνιστικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας μακροπρόθεσμα.

Για να επιτευχθεί όμως ο στόχος αυτός θα πρέπει οι ιδιωτικοποιήσεις να

γίνουν σχεδιασμένα, με δημοκρατικές διαδικασίες, λαμβάνοντας υπόψιν πάντοτε τον ανθρώπινο παράγοντα, τα συγκρουόμενα συμφέροντα, καθώς και τα οφέλη αυτών που θα περιέλθουν στην ιδιοκτησία τους τα περιουσιακά στοιχεία της ΔΕΗ.

Ενα πολύ καλό παράδειγμα για την προκειμένη περίπτωση είναι οι διαδικασίες ιδιωτικοποιήσεων οι οποίες ακολουθήθηκαν το 1990 στη Μεγάλη Βρετανία. Το πλάνο ιδιωτικοποίησης ήταν παρεμφερές: «σαλαμοποίηση» και πώληση σε διαφορετικούς επενδυτές των μονάδων παραγωγής και διανομής.

Τα οφέλη ήταν πολλαπλά: μέσα σε μία εξαετία, η παραγωγικότητα είχε διπλασιαστεί, η παραγωγή από εναλλακτικές πηγές είχε αυξηθεί κατά 30%, ενώ η δυναμικότητα του δικτύου είχε εξαπλασιαστεί. Ο κλάδος ηλεκτρικής ενέργειας έχει πλέον αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, όπου για το 2014-2020 θα επενδυθούν ιδιωτικά κεφάλαια ύψους 110 δισ. λιρών, δημιουργώντας 250.000 θέσεις εργασίας.

Για να φτάσει στο σημερινό σημείο όμως ο συγκεκριμένος κλάδος έπρεπε -μεταξύ άλλων- να ξεπεράσει τις απεργίες που κλόνισαν τη Βρετανία επί εποχής Θάτσερ. Αυτός φαίνεται να είναι και ο πιο σημαντικός παράγοντας της επικείμενης ιδιωτικοποίησης: Η σημερινή δικομματική κυβέρνηση, έχοντας χαράξει έναν ξεκάθαρο κοινό ιδεολογικό προσανατολισμό, πρέπει να αποφύγει σπασμωδικές και ασυντόνιστες κινήσεις, όπως έγιναν στην περίπτωση της ΕΡΤ.

Συγκεκριμένα, θα πρέπει ο ανθρώπινος παράγων, καθώς και η οργανωσιακή δομή και διαδικασίες της ΔΕΗ, να γίνουν ξεκάθαρα σεβαστές από τους υποψήφιους αγοραστές. Παράλληλα, θα πρέπει να διασφαλιστεί η δημιουργία μίας πραγματικά ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής, η οποία θα προστατεύει τους καταναλωτές. Επιπλέον, θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε να εισέλθουν περισσότεροι εναλλακτικοί πάροχοι και παραγωγοί.

Η διαδικασία απόκτησης ενός φυσικού μονοπωλίου, το οποίο εγγυάται υψηλά κέρδη εντός ευνοϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, θα χρειαστεί υποχωρήσεις και από τους αγοραστές, έτσι ώστε να διασφαλισθεί μια δίκαιη διαδικασία η οποία θα εξασφαλισθεί την επιτυχή διαδικασία ιδιωτικοποίησης.

• Γράφει ο Κωνσταντίνος Η. Τσάνης, Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Senior Analyst στην UK Power Network (εταιρεία διαχείρισης ηλεκτρικών δικτύων στη Μεγάλη Βρετανία) και Oil and Gas Analyst στην Kaiser Associates k.tsanis@sms.ed.ac.uk