Με προ διετίας σημείωμα είχα παρουσιάσει τον ρόλο των Υδροηλεκτρικών Έργων στο ενεργειακό σύστημα της Χώρας. Κατέληγα στο υπόψη σημείωμα:
«Και όμως υπάρχει ελπίδα αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε, γιατί επενδύοντας 2.500 εκατ. ευρώ:
- Κατασκευάζονται δεκαπέντε (15) νέα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα (ΥΗΕ).
- Προστίθενται 1.600 MW ισχύος αιχμής στο σύστημα (αύξηση 50%).
- Παράγονται 4.000 έως 4.500 GWh ήπιας, ανανεώσιμης και εγχώριας πρόσθετης ενέργειας αιχμής
(αύξηση 100%).
- Προστίθενται 4.500 εκατ. κυβικά μέτρα αποθήκης νερού (αύξηση 70%).
- Ικανοποιείται ο στόχος της Ε.Ε για ποσοστό παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ 20% της συνολικής κατανάλωσης μέχρι το 2020.
- Βελτιώνεται η αντιπλημμυρική προστασία των κατάντη πεδινών περιοχών.
- Θωρακίζεται η χώρα για την αντιμετώπιση παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας.
- Βελτιώνεται η ενεργειακή μας αυτονομία.»
Εν τω μεταξύ από τότε προστέθηκε πρώτα από όλα η... κρίση, επίσης τροποποιήθηκε με ελληνική πρωτοβουλία στο ποσοστό 40% ο στόχος μας για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ μέχρι το 2020 και μπήκαν νέοι στόχοι για μαζική διείσδυση των ΑΠΕ στη χώρα και ιδιαίτερα των υπεράκτιων (offshore) αιολικών πάρκων.
Στην χώρα μας όμως όπως σε όλα τα θέματα πρωτοτυπούμε. Για να τα έχουμε καλά με τους φανατικούς πολέμιους των Φραγμάτων, "ταλιμπάν της οικολογίας" τους αποκαλέσαμε σε προηγούμενο σημείωμα, αφήνουμε έργα στα οποία έχουμε επενδύσει δισεκατομμύρια ευρώ να περιμένουν το γύρισμα του κουμπιού για να λειτουργήσουν, όπως το έτοιμο έργο της Μεσοχώρας με τα 160 MW ή ημιτελή όπως το έργο της Συκιάς, λόγω της 30χρονης εκκρεμότητας της εκτροπής του Αχελώου προς Θεσσαλία και κατά τα άλλα αναζητούμε τρόπους για να βγούμε από την κρίση...
Πρέπει όμως κάποτε να σοβαρευτούμε, οι στόχοι θέλουν εκτός από λόγια και... έργα για να υλοποιηθούν. Με τα νέα λοιπόν δεδομένα της στενότητας επενδύσεων λόγω της κρίσης, είναι τουλάχιστον απαραίτητο να ολοκληρωθούν και ενταχθούν το συντομότερο δυνατό στο σύστημα τα ήδη ολοκληρωμένα, τα ημιτελή αλλά και τα ωριμότερα από τα ενεργειακά έργα, όπως π.χ τα υδροηλεκτρικά έργα της Μεσοχώρας, της Συκιάς και του Αυλακίου στον ποταμό Αχελώο.
Το Υδροηλεκτρικό έργο της Μεσοχώρας βρίσκεται στον άνω ρου του ποταμού Αχελώου και αποτελεί την πρώτη βαθμίδα αξιοποίησής του. Το έργο με ισχύ 161,6 MW ( 2 μεγάλες μονάδες των 80 MW η κάθε μία και μία μικρή μονάδα των 1,6 ΜW ) και εκτιμώμενη συνολική ετήσια παραγωγή ενέργειας 384 εκατ. KWh, άρχισε να κατασκευάζεται το 1986. Η κατασκευή του έργου, μετά από πολλές καθυστερήσεις, περατώθηκε ουσιαστικά τον Απρίλιο του 2001. Έχουν επενδυθεί μέχρι σήμερα περίπου 500 εκατ. €, σε σημερινές τιμές, τα οποία παραμένουν πλήρως ανενεργά για δέκα ήδη χρόνια. Η ετήσια απώλεια από την μη παραγωγή της ενέργειας των 384 εκατ. KWh ξεπερνά τα 28 εκατ. €, ενώ τουλάχιστον 22 εκατ. € είναι το ετήσιο κόστος για την εξυπηρέτηση των ανενεργών κεφαλαίων που έχουν ήδη επενδυθεί και δεσμευθεί στο έργο.
Και γιατί αυτή η κατάσταση μέχρι σήμερα; Γιατί το έργο έχει εμπλακεί, , στο γενικότερο πρόβλημα των έργων εκτροπής του Αχελώου στη Θεσσαλία και τις γνωστές περιπέτειες με τους περιβαλλοντικούς όρους. Δεν έχει γίνει όμως κατανοητό (από άγνοια άραγε ή σκόπιμα;), ότι μετά τον περιορισμό της προβλεπόμενης ετήσιας εκτροπής προς Θεσσαλία από τα 1.200 στα 600 εκατ. m3 νερού, η σύνδεση και λειτουργική σχέση του ΥΗΕ Μεσοχώρας με τα έργα της εκτροπής είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, μόνο ο... Αχελώος τα συνδέει.
Πέραν τούτου όμως και το ημιτελές έργο της Συκιάς το οποίο κατασκευάζεται κατάντη του έργου της Μεσοχώρας και είναι το έργο κεφαλής για την εκτροπή του Αχελώου προς Θεσσαλία, θα μπορούσε να ολοκληρωθεί και έτσι να αποδώσει άμεσα οφέλη το μεγαλύτερο τμήμα των επίσης περίπου 500 εκατ. € που έχουν ήδη δαπανηθεί για τα έργα της εκτροπής. Έως ότου λοιπόν λυθεί ο γόρδιος δεσμός της εκτροπής προς Θεσσαλία, θα μπορούσε να λειτουργήσει το ΥΗΕ Συκιάς σαν καθαρά ενεργειακό έργο, ολοκληρώνοντας το φράγμα και τις υπόλοιπες κατασκευές όπως ο σταθμός παραγωγής επί του Αχελώου, κλείνοντας τα θυροφράγματα που προβλέπονται στην είσοδο της σήραγγας εκτροπής προς Θεσσαλία για να μπορεί ανεξάρτητα της υλοποίησης ή όχι της εκτροπής να γεμίσει ο ταμιευτήρας της Συκιάς και προσθέτοντας έτσι άλλα 126,5 MW στο σύστημα και 530 εκατ. kWh ετήσια παραγωγή ενέργειας. Τέλος το υδροηλεκτρικό έργο του Αυλακίου το οποίο προβλέπεται να κατασκευαστεί κατάντη του ΥΗΕ Συκιάς και το οποίο ήδη αναπτύσσεται από ιδιώτη επενδυτή (γνωστή μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία και ενεργειακή εταιρεία), είναι το πλέον ώριμο προς κατασκευή ΥΗΕ και θα μπορούσε να αποδώσει 90 MW και άλλα 380 εκατ. kWh ετήσια παραγωγή ενέργειας, αν απεμπλακεί από τα προβλήματα και την κακοδαιμονία της εκτροπής του Αχελώου προς Θεσσαλία. Έτσι ολοκληρώνεται η υδροηλεκτρική αξιοποίηση του Αχελώου σε όλο του το μήκος προσθέτοντας με τα τρία παραπάνω έργα άλλα 300 MW ισχύος και 1300 εκατ. kWh ετήσια παραγωγής.
Είναι σκόπιμο να τονιστεί εδώ ότι τα υδροηλεκτρικά έργα δίνουν με την κατασκευή τους και μόνο την μεγαλύτερη εγχώρια προστιθέμενη αξία (περί το 80%) σε σχέση με τις λοιπές ΑΠΕ και επιπλέον συμβάλλουν στην μεγιστοποίηση της διείσδυσης των λοιπών ΑΠΕ (Α/Π και Φ/Β), καθιστώντας τη χώρα μας εν δυνάμει εξαγωγέα πράσινης ενέργειας και όχι εξαρτώμενο εισαγωγέα μη « καθαρών» καυσίμων. Πώς θα ισοσκελιστεί το έλλειμμα ισοζυγίου αν συνεχίσουμε με την αντίληψη του αρχοντοχωριάτη;
Έχει γίνει καθημερινή πρακτική πλέον την οποία έχουμε επανειλημμένα επισημάνει και σε προηγούμενα σημειώματά μας. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά δυστυχώς και οι επίσημοι φορείς της Πολιτείας χρησιμοποιούν τα μεγάλα υδροηλεκτρικά με «κουτοπόνηρη» πρακτική. Όταν τους βολεύει για να δείξουν ότι θα ικανοποιήσουμε το στόχο διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειες (ΑΠΕ), το περίφημο 20-20-20, περιλαμβάνουν στους πίνακες παραγωγής και εγκατεστημένης ισχύος που δίνουν στις διάφορες εκθέσεις και στατιστικές τους και τα υδροηλεκτρικά έργα στο σύνολό τους, μικρά και μεγάλα. Όταν όμως φτάνει η ώρα της νομοθέτησης κανόνων και πρακτικών για την παραπέρα ανάπτυξη των υδροηλεκτρικών ισχύος μεγαλύτερης των 15 MW, τα ρίχνουν στο πυρ το εξώτερο, συμπαρασύροντας και τα μικρά Υδροηλεκτρικά με περιορισμούς που δεν βασίζονται σε τεχνική τεκμηρίωση.
Ήλθε όμως η ώρα να καταλάβουν επιτέλους και οι άκριτοι επικριτές των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων ότι μαζική διείσδυση των ΑΠΕ και ιδιαίτερα των μεγάλων παράκτιων αιολικών, δεν γίνεται χωρίς να υπάρχει δυνατότητα στήριξης της ευστάθειας του όλου διασυνδεδεμένου συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με έργα αξιόπιστα και ευέλικτα όπως τα μεγάλα υδροηλεκτρικά, αλλά και χωρίς δυνατότητα μαζικής αποθήκευσης ενέργειας και αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο τα μεγάλα αναστρέψιμα υδροηλεκτρικά.
Με πρόσφατη μελέτη του ΕΜΠ που έγινε για λογαριασμό της ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), εκτιμήθηκε ότι 30 περίπου αναστρέψιμοι και αντλητικοί σταθμοί μπορούν να υλοποιηθούν ή σε ζεύγη ταμιευτήρων ΥΗΕ της ΔΕΗ (αμιγώς αντλητικά συγκροτήματα με ελάχιστη περιβαλλοντική παρέμβαση, τα οποία μάλιστα θα βελτιώσουν την λειτουργία των υπαρχόντων κατασκευών) ή και σε μεμονωμένα ΥΗΕ και λοιπούς ταμιευτήρες άλλων χρήσεων, με την κατασκευή νέου άνω ταμιευτήρα και σταθμού παραγωγής. Με αυτά τα έργα θα μπορούσαν να προστεθούν άλλα 2.000 MW περίπου αναστρέψιμης ισχύος στο σύστημα, με μέσο κόστος περί τα 700 €/kW.
Ιδού λοιπόν ‘πεδίον δόξης λαμπρόν’ αν πράγματι θέλουμε να βγούμε από την κρίση με έργα μεγάλης εγχώριας προστιθέμενης αξίας, αλλά και περιβαλλοντικά συνεπή και απαραίτητα για την ομαλή διείσδυση των υπολοίπων ΑΠΕ.
Αλλιώς ας συνεχίσουμε να στρουθοκαμηλίζουμε για να αφήσουμε στις επόμενες γενιές καμένη γη...
ΑΠΟΨΗ: του Ι.Π. Στεφανάκου Δρ. πολιτικός μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου