Σκληρή η χθεσινή μάχη της ΔΕΗ για τους λιγνίτες στο ευρωδικαστήριο

Αισιοδοξία δημιούργησε στα στελέχη της ΔΕΗ η χθεσινή διαδικασία «ακροατηρίου» στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για την εξέταση προσφυγής που είχε καταθέσει η επιχείρηση εναντίον της Κομισιόν, για ακύρωση της απόφασης της 4ης Αυγούστου 2009 με την οποία υποχρεωνόταν η χώρα να άρει τις δυσκολίες πρόσβασης τρίτων στα λιγνιτικά αποθέματα.
Η χθεσινή δίκη ακολούθησε με διαφορά περίπου δύο μηνών την αντίστοιχη που αφορούσε την προσφυγή της ΔΕΗ εναντίον της αρχικής απόφασης της 5ης Μαρτίου 2008, ίδιας φιλοσοφίας με εκείνη του 2009. Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις αρμόδιων παραγόντων, πιθανότατα οι αποφάσεις για τις δύο δίκες (και τις δύο αντίστοιχα προσφυγές) θα εκδοθούν μαζί, περί το Σεπτέμβριο.
Η αισιοδοξία των στελεχών της ΔΕΗ συναρτάται με την εκτίμηση ότι «η Κομισιόν δυσκολεύτηκε, όπως και στην προηγούμενη δίκη, να στηρίξει τη θέση και τα επιχειρήματά της». Στη δίκη, της οποίας
δικαστές ήταν οι ίδιοι με εκείνους που εκδίκασαν και την πρώτη προσφυγή, η ΔΕΗ εκπροσωπήθηκε από μεγάλο δικηγορικό γραφείο, ειδικευμένο σε θέματα ανταγωνισμού, ενώ το ελληνικό δημόσιο παρέστη υπερασπιζόμενο τη ΔΕΗ, με εκπροσώπηση από νομικά στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών.
Το διακύβευμα της υπόθεσης, είναι ότι η Κομισιόν θεωρεί ως νόθευση του ανταγωνισμού τον τρόπο με τον οποίο η ΔΕΗ αξιοποιεί για λογαριασμό της τα λιγντικά αποθέματα της χώρας. Συγκεκριμένα, στις 4 Αυγούστου 2009 η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση C(2009) 6244 (της οποίας η ακύρωση ζητείται με την προσφυγή που συζητήθηκε χθες) για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων οι συνέπειες της παράβασης που διαπιστώθηκε στην απόφαση της 5ης Μαρτίου 2008.
Η απόφαση του 2008
Τι έλεγε η απόφαση C(2008) 824 του 2008, σχετικά με τη χορήγηση ή τη διατήρηση σε ισχύ από την Ελληνική Δημοκρατία δικαιωμάτων για την εξόρυξη λιγνίτη υπέρ της ΔΕΗ; Κατά την Επιτροπή, «το νομοθετικό διάταγμα 4029/1959 και ο νόμος 34/1975 χορηγούν και διατηρούν σε ισχύ προνομιακά δικαιώματα υπέρ της ΔΕΗ για την εκμετάλλευση λιγνίτη στην Ελλάδα, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό μια κατάσταση άνισων ευκαιριών μεταξύ των επιχειρήσεων όσον αφορά την πρόσβαση στα πρωτογενή καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας». Ας υπενθυμίσουμε ότι η ΔΕΗ, υποστηριζόμενη από την Ελληνική Δημοκρατία, προσέβαλε την απόφαση του 2008 με προσφυγή που άσκησε στις 13 Μαΐου 2008 για την οποία όπως είπαμε εκκρεμεί η απόφαση.

Η απόφαση του 2009
Τι έλεγε όμως η απόφαση του 2009; Ότι η Ελληνική Δημοκρατία θα πρέπει να λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο προκειμένου:

1. να χορηγήσει μέσω διαγωνισμών δικαιώματα εκμεταλλεύσεως επί των κοιτασμάτων λιγνίτη της Δράμας, Ελασσόνας, Βεύης και Βεγόρας σε άλλες επιχειρήσεις, πλην της ΔΕΗ
2. να απαγορεύσει στους κατόχους δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως επί των κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας και της Βεγόρας να πωλούν τον εξορυσσόμενο λιγνίτη στη ΔΕΗ
3. να διοργανώσει νέα διαδικασία παραχωρήσεως δικαιωμάτων επί του κοιτάσματος της Βεύης. Αν η Ελληνική Δημοκρατία κρίνει ότι δεν έχει υποβληθεί καμία αξιόπιστη προσφορά και σκοπεύει να παραχωρήσει δικαιώματα εκμεταλλεύσεως στη ΔΕΗ, πρέπει να υποβάλει την πρόταση αυτή προς έγκριση στην Επιτροπή.

Προσφυγή
Η ΔΕΗ προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με αίτημα την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής καθώς όπως υποστηρίζει, η αγορά στην οποία πρέπει να εξεταστούν ζητήματα ανταγωνισμού είναι ευρύτερη από την εθνική αγορά και ότι εκτείνεται στη γειτνιάζουσα περιοχή των Βαλκανίων. Επικαλείται επίσης «πρόδηλο σφάλμα εκτιμήσεως των πραγματικών περιστατικών και πλάνη περί το δίκαιο σχετικά με την αναγκαιότητα επιβολής διορθωτικών μέτρων», καθώς και μη τήρηση των κανόνων αιτιολογίας (η Επιτροπή δεν απάντησε στα επιχειρήματα της ΔΕΗ περί καθορισμού της επίμαχης αγοράς προϊόντων), και προσβολή της αρχής της συμβατικής ελευθερίας και της αρχής της αναλογικότητας.
Πρέπει τέλος να σημειωθεί ότι η απόφαση του δικαστηρίου (κοινή κατά πάσα πιθανότητα και για τις δύο προσφυγές) είναι οπωσδήποτε σημαντική για το θέμα των λιγνιτών, δεν είναι ωστόσο η μοναδική παράμετρος που θα καθορίσει την εξέλιξη των πραγμάτων. Και τούτο διότι η πρόσβαση τρίτων, πέραν της ΔΕΗ στα λιγνιτικά αποθέματα της χώρας, εκτός από αντικείμενο δικαστικής διαμάχης με την Κομισιόν, είναι και υποχρέωση και μάλιστα επείγουσα, που έχει αναλάβει η χώρα προς την τρόικα με το αναθεωρημένο μνημόνιο.
Το ιστορικό
Ενδιαφέρον έχει το ιστορικό της υπόθεσης, όπως το περιγράφουν τα έγγραφα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο:
«H Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού AE (ΔΕΗ) ιδρύθηκε το 1950 ως δημόσια επιχείρηση ανήκουσα στην Ελληνική Δημοκρατία και απολαύουσα του αποκλειστικού δικαιώματος να παράγει, να μεταφέρει και να προμηθεύει με ηλεκτρική ενέργεια ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Η ΔΕΗ μετετράπη σε ανώνυμη εταιρία την 1η Ιανουαρίου 2001 δυνάμει του νόμου 2773/1999 με τον οποίο μεταφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην ελληνική έννομη τάξη η οδηγία 96/92/ΕΚ. Από το 2001, οι μετοχές της ΔΕΗ είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο αξιών Αθηνών, καθώς και στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.
Τα πρώτα δικαιώματα αναζητήσεως και εκμεταλλεύσεως του λιγνίτη σε δημόσια κοιτάσματα στην Ελλάδα χορηγήθηκαν δυνάμει του νομοθετικού διατάγματος 4029/1959 και ακολούθως δυνάμει του νόμου 134/1975, ο οποίος προέβλεπε τη δυνατότητα άμεσης χορηγήσεως των εν λόγω δικαιωμάτων στη ΔΕΗ. Το 1999, η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας απελευθερώθηκε. Η δυνατότητα απευθείας παραχωρήσεως στη ΔΕΗ (νόμος 134/1975) καταργήθηκε με τον νόμο 3734/2009.
Ο λιγνίτης είναι ορυκτό με κύριο στοιχείο τον άνθρακα και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα δικαιώματα αναζητήσεως και εκμεταλλεύσεως του λιγνίτη χορηγήθηκαν στη ΔΕΗ για μεταλλεία των οποίων τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα ανέρχονταν, τον Μάρτιο του 2008, σε 2.000 Mt περίπου. Τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη στην Ελλάδα για τα οποία δεν χορηγήθηκαν ακόμη δικαιώματα εκμεταλλεύσεως ανέρχονται σε 1.255 Mt περίπου. Πρόκειται για τα κοιτάσματα της Δράμας, της Ελασσόνας και του Αμυνταίου-Βεγόρας στη Φλώρινα. Η χορήγηση δικαιωμάτων επί των κοιτασμάτων της Βεύης, που αντιστοιχούν σε 94 εκατομμύρια τόνους, βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη.
Η ΔΕΗ επιτελεί διπλό ρόλο στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Ναι μεν εγχέει την ηλεκτρική ενέργεια στο σύστημα της αγοράς χονδρικής προμήθειας όπως κάθε άλλος παραγωγός, πλην όμως είναι το «τελευταίο καταφύγιο» για τη λιανική προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Αγοράζει δηλαδή την αναγκαία ηλεκτρική ενέργεια, ανεξάρτητα από το ύψος της δικής της τιμής, αρχή η οποία δεν εφαρμόζεται επί των ανταγωνιστών της, ενώ οι τιμές στις οποίες η ίδια πωλεί την ηλεκτρική ενέργεια στη λιανική αγορά είναι ρυθμιζόμενες».
Από: energypress.gr